AfD vestigt record met racisme: Winnaar van haatzaaiende taal
Ze gaf geen langdradig antwoord: na radicale marktideologische uitleg over waarom een staat zogenaamd geen schulden zou moeten maken, kwam ze snel terug op 'open grenzen', een vermeend 'onrecht'-bewind en een afgezwakte schuldenrem, waarmee de SPD onder CDU-kanselier Merz zou dreigen. Zij wil daarentegen ‘met een ijzeren bezem vegen’. Op de federale persconferentie de dag na de verkiezingen werd in ieder geval één ding snel duidelijk: er is nog steeds sprake van fundamentele tegenstand.
Zelfs de teleurgestelde vraag van de extreemrechtse Schwäbische Zeitung over hoe ze AfD-kiezers aan boord zou houden zonder dat de regering verantwoordelijkheid zou nemen, werd door Weidel beantwoord met kritiek in de media op vermeende “linkse lastercampagnes” en de “door belastingen gefinancierde reguliere pers”.
En toen vragen over de vermeende illegale donatie van 2,35 miljoen euro van de vermeende echte donateur Henning Conle ongemakkelijk werden, ontweek Weidel de kwestie volledig en liet ze haar partijgenoot Tino Chrupalla met gemeenplaatsen ontkennen dat ze op de hoogte was van onregelmatigheden. Ze prees ook de autoritaire herstructurering van de Amerikaanse staat door Donald Trump, Elon Musk en zijn vermeende “efficiëntie-autoriteit”: “Wij hebben ook zoiets nodig!”
Anderszins zet de AfD vooral door met haar project om de CDU te ‘vernietigen’: de co-woordvoerders bleven de brandmuur aanvallen – men mag de ‘wil van de kiezers’ niet negeren – terwijl ze zelf het feit negeerden dat in peilingen na de verkiezingen, zelfs in het oosten, een meerderheid van de kiezers nog steeds fundamenteel de deelname van de AfD aan de regering afwijst. Niettemin eiste Chrupalla het aftreden van de regeringsleiders in het Oosten, omdat zij “regeringen tegen en zonder het volk” hadden gevormd.
Hoewel de AfD nog lang niet de verantwoordelijkheid van de regering op zich heeft genomen, kreeg de partij bij de federale verkiezingen een flinke impuls voor normalisatie: uiteindelijk verdubbelde het aantal stemmen, van 10,4 naar 20,8 procent, een recordresultaat. In totaal stemden 10,3 miljoen Duitsers op de AfD.
De gevolgen zijn vooral pijnlijk voor democraten in het oosten, waar in grote delen van het land al sprake is van een extreemrechtse hegemonie. Het AfD-resultaat in Thüringen bedraagt 38,6 procent. De AfD behaalde vergelijkbare resultaten in Saksen (37,3 procent), Saksen-Anhalt (37,1 procent), Mecklenburg-Vorpommern (35 procent) en Brandenburg (32,1 procent).
De AfD kreeg directe zetels in 46 kiesdistricten. 45 daarvan liggen in de oostelijke Duitse deelstaten en één in Oost-Berlijn. Bij de federale verkiezingen van 2021 waren er nog 16 directe mandaten. Dit alles is bereikt ondanks de aanhoudende radicalisering: de beschermheer van de radicalisering van de AfD, de 84-jarige Alexander Gauland, is rechtstreeks naar Chemnitz verhuisd, net als de ultraradicale SS-verdediger en dictatoriale vriend Maximilian Krah in de regio Chemnitz.
Maar de AfD won voor het eerst ook in het Westen kiesdistricten : in Gelsenkirchen lag ze net voor de SPD met 24,7 procent, en in Kaiserslautern versloeg ze de CDU met 25,9 procent. Volgens de onderzoeksgroep Wahlen is het veelgeciteerde ‘protest’ slechts voor 29 procent van de kiezers doorslaggevend in hun beslissing om op de AfD te stemmen, terwijl 68 procent op de AfD stemde vanwege de inhoud ervan – en met het uitzettingseufemisme ‘remigratie’ in deze verkiezingscampagne was dat radicaler dan ooit tevoren.
De partij profiteerde vooral van de algemene onzekerheid: de economische crisis, de val van de stoplichtregering, het debat over migratie dat losgekoppeld was van de feiten, waardoor racisme in de samenleving als geheel de doorslaggevende factor werd in de verkiezingen . De AfD profiteerde het meest van de mobilisatie van niet-stemmers, maar profiteerde ook van de CDU/CSU, de FDP en de SPD.
Kortom, er is sprake van een tastbare en pan-Duitse crisis van de democratie, die tot uiting komt in een extreemrechtse fractie in de Bondsdag: in de vorige zittingsperiode hadden de AfD-leden van de Bondsdag al talrijke extreemrechtse politici in dienst.
Inmiddels groeit de groep van 82 naar 152 leden, die luidruchtig en tegenwerkend zullen werken aan de autoritaire herstructurering van de liberale democratie. Het is nauwelijks een troost dat de AfD op het nippertje de vereiste 25 procent van de zetels in de Bondsdag voor onderzoekscommissies niet haalde.
taz
