Migratie, burgerinkomen, schuldenrem: knelpunten in coalitiegesprekken
In eerste instantie wordt gesproken over verkennende gesprekken met de SPD – dit zou de enige mogelijke tweede coalitie zijn na de verkiezingsuitslag.
Na zijn overwinning bij de federale verkiezingen kondigde Merz maandag al een ontmoeting aan met SPD-leider Lars Klingbeil over de overgangsfase. De leider van de CDU zei dat hij verwachtte dat “de federale regering geen beslissingen meer zal nemen die permanent zijn zonder onze betrokkenheid.” Dit geldt ook voor personeelsbeslissingen.
Maar het is nog maar de vraag of er een zwart-rode coalitie komt. De twee kampen verschillen van mening op gebieden als migratie, burgerinkomen, klimaatbescherming, hervorming van de schuldenrem en stemrecht. Een overzicht van mogelijke knelpunten:
De Unie wil het doel van klimaatneutraliteit in 2045 ‘in zicht’ houden , maar wijst op de noodzaak om het concurrentievermogen van de economie te behouden. Ze wil de EU-regelgeving over het afstappen van de verbrandingsmotor en de warmtewet van de verkeerslichtenregering afschaffen. Ook wordt overwogen om weer kernenergie te gaan gebruiken. Klimaatgeld om burgers te ontlasten, zoals de SPD eist, staat niet in het verkiezingsprogramma van de Unie. Toch sprak Merz zich kort voor de verkiezingen uit voor dit geld.
pleiten voor een aanzienlijke aanscherping van het migratiebeleid om zogenaamde irreguliere migratie te voorkomen. Naast de permanente controles aan de landsgrenzen, omvat dit ook zonder uitzondering afwijzingen aan de grenzen – ook van asielzoekers. De SPD is nog steeds van mening dat dit niet verenigbaar is met de Grondwet en ook niet met het EU-recht. Bovendien wil de Unie de gezinshereniging opschorten voor personen die recht hebben op subsidiaire bescherming en die geen asiel hebben gekregen, maar voorlopig wel mogen blijven. De sociaaldemocraten willen dit ook in de toekomst mogelijk maken.
De SPD en de Groenen eisen dat de oude Bondsdag een hervorming van de schuldenrem doorvoert om noodzakelijke uitgaven, met name voor de Bundeswehr en steun aan Oekraïne, mogelijk te maken. Dit komt omdat er in de nieuwe Bondsdag waarschijnlijk geen tweederde meerderheid meer zal zijn voor de noodzakelijke wijziging van de Grondwet. De Unie is hiertoe nog niet bereid en wil volgens haar verkiezingsmanifest vasthouden aan de schuldenrem. Een mogelijk compromis zou een ander speciaal fonds kunnen zijn – vergelijkbaar met de pot van 100 miljard euro voor de Bundeswehr van de verkeerslichtregering.
CDU-leider Friedrich Merz wil de uitkeringen van ‘ totaalweigeraars ’ die weigeren samen te werken met het arbeidsbureau, volledig stopzetten. Om dit te bereiken, is Merz bereid om zich ook te verantwoorden voor een rechtszaak bij het Federale Constitutionele Hof. Hij wil de term ‘burgertoeslag’ afschaffen en vervangen door ‘nieuwe basiszekerheid’. De SPD houdt daarentegen vast aan de burgertoeslag. Er moet echter veel meer nadruk komen te liggen op de juiste werkprikkels, meer advies en controle om ervoor te zorgen dat werkaanbiedingen ook daadwerkelijk worden aangenomen.
De vakbond wil het minimumloon niet via een politiek besluit verhogen van de huidige 12,82 euro per uur . De onafhankelijke Commissie Minimumloon, die is samengesteld uit de sociale partners, zal het minimumloon regelmatig blijven aanpassen. De SPD pleit daarentegen voor een verhoging naar uiterlijk 2026 naar 15 euro. In de door de SPD geleide stoplichtcoalitie was het minimumloon al door een politiek besluit verhoogd naar twaalf euro.
De CDU/CSU wil de vennootschapsbelasting in meerdere stappen verlagen tot maximaal 25 procent, terwijl de SPD bedrijven wil ondersteunen door middel van afschrijvingen op investeringen. Wat de inkomstenbelasting betreft, streeft de Unie ernaar het tarief gelijk te trekken en wil zij de inkomensgrens voor het hoogste belastingtarief aanzienlijk verhogen. Bovendien moet de solidariteitsbelasting volledig worden afgeschaft. De SPD wil op haar beurt de inkomstenbelasting voor 95 procent van de belastingbetalers verlagen, maar de grootste inkomens moeten juist meer bijdragen.
De SPD wil een pensioenniveau van minimaal 48 procent blijvend garanderen . Volgens hun verkiezingsmanifest willen de CDU/CSU de pensioenniveaus en de bijdragepercentages stabiel houden “door middel van economische groei”. Tijdens de verkiezingscampagne beschuldigde de SPD Merz ervan dat hij akkoord ging met pensioenverlagingen.
Merz heeft al langer aangegeven dat hij Oekraïne ook van Taurus-kruisraketten met een groot bereik zal voorzien. De SPD wijst dit categorisch af, omdat zij vreest voor een escalatie van het conflict met Rusland. Of deze kwestie een rol zal spelen in de coalitiebesprekingen is echter de vraag, gezien de dynamische ontwikkelingen die voortvloeien uit de pogingen van de Amerikaanse president Donald Trump om samen met Kremlinleider Vladimir Poetin het conflict te beëindigen.
De SPD wil het Deutschlandticket permanent tegen de huidige prijs aanbieden, aangevuld met kortingstarieven voor gezinnen, studenten of ouderen. CDU-leider Merz is in principe voorstander van een voortzetting, maar maakt dit uitdrukkelijkafhankelijk van een eventuele financiering , die pas dit jaar zeker is gesteld.
De vakbond wil de kieswet wijzigen die de verkeerslichtenregering onder leiding van de SPD heeft hervormd . De reden hiervoor is dat 18 van de winnaars van hun kiesdistrict het zondag niet tot de Bondsdagverkiezingen schopten. Momenteel hangt het ervan af of de directe mandaten op deelstaatniveau ook onder het aandeel van de partijen in de tijdstemming vallen.
taz
