'Conclaaf' over pensioenen: begin van onderhandelingen ondermijnd en onder streng toezicht

Vanaf komende donderdagmiddag tot eind mei komen vakbonden en werkgevers wekelijks in een ‘ conclaaf ’ bijeen om de pensioenkwestie opnieuw te bespreken en te proberen tot een nieuwe hervorming te komen. Probleem: de sociale partners zijn het over alles oneens, zelfs over het doel van de besprekingen.

Aan de kant van de werkgevers zijn de pensioenen in groot gevaar, zoals blijkt uit cijfers van de Rekenkamer, en het doel is om het stelsel in stand te houden. Er is dus geen sprake van het intrekken van de hervorming van 2023. De Medef wil in ieder geval de leeftijd van 64 jaar behouden en vindt zelfs dat het nodig zou zijn om "de wettelijke leeftijd nog iets verder op te schuiven". De CPME is bereid om de leeftijdsgrens van 64 jaar te bespreken, maar op voorwaarde dat er alternatieven worden gevonden, zoals het invoeren van een dosis kapitalisatie in het systeem , het indexeren van de pensioenleeftijd op basis van de levensverwachting of het beperken van de jaarlijkse herwaardering van pensioenen.

Voorstellen die absoluut niet in goede aarde vallen bij de vakbonden. Voor hen staat niet de financiering voorop, maar sociale rechtvaardigheid. Vakbonden zijn ervan overtuigd dat de financiële toekomst van het systeem onder controle blijft.

Voor CGT-leider Sophie Binet zou de intrekking tegen 2030 "10 miljard euro" kosten, een bedrag dat "volledig houdbaar" is. Om de kloof te dichten, wil de CGT aandringen op gelijke beloning voor vrouwen en mannen en meer belasting heffen op bedrijfsinkomsten, winstdeling en medezeggenschap.

Hetzelfde geldt voor de CFE-CGC, voor wie ‘als we een beetje rechtvaardigheid herstellen, er geen probleem is met de financiering’. Wat de CFDT zelf betreft, ligt de prioriteit bij het ‘afstappen van Excel-spreadsheets en kijken naar de werkelijke situatie van individuen’. Marylise Léon maakt van haar terugkeer op 62-jarige leeftijd "de basis van discussies".

Wat de regering betreft, die laat al van zich horen. Om op de achtergrond te blijven en de sociale partners de gelegenheid te geven de onderhandelingen "zonder taboes" te heropenen, laten verschillende zwaargewichten van het Bayrou-team al van zich horen . De premier heeft woensdag, een dag voor de start van de onderhandelingen, een brief naar de deelnemers gestuurd .

De minister van Economie en Financiën Eric Lombard is bijvoorbeeld van mening dat het intrekken van de hervorming van 2023 "extreem kostbaar zou zijn en dat we daar absoluut niet de middelen voor hebben". De directeur van Bercy oordeelt dat de levensstandaard van gepensioneerden "gemiddeld hoger" is dan die van werkende mensen en zegt daarom "eerder" voorstander te zijn van een hogere bijdrage van hun kant.

Hetzelfde verhaal is te horen in de rue de Grenelle, bij het Ministerie van Arbeid: voor Minister Astrid Panosyan-Bouvet is "niets gratis: als we terug willen naar 64 jaar, moeten we nog steeds de middelen vinden die daarbij horen. Pensioenen mogen geen Ponzi-piramide zijn." De minister is ook van mening dat de invoering van een kapitalisatieaandeel "onderdeel van de discussie moet zijn".

En zijn toezichthoudende minister, Catherine Vautrin, beëindigde het debat bijna nog voordat het begonnen was. "Ons enige doel is om manieren te vinden om financieel evenwicht te bereiken." Op welke horizon? Dit is minstens één onderwerp van gesprek tussen sociale partners.

Maar de Rekenkamer was duidelijk: hoe meer tijd er verstrijkt, hoe moeilijker het wordt om het evenwicht te herstellen. De magistraten schatten het pensioentekort dit jaar op 6 miljard euro, 15 miljard euro in 2035 en bijna 30 miljard in 2045.