Merz versnelt, Duitsland op weg naar Grosse Koalition

Het is meteen duidelijk dat de toekomstige Duitse bondskanselier een volgende stap voorwaarts heeft. En het is niet alleen een kwestie van stijl. Friedrich Merz, die gisteren de Duitse verkiezingen won, wil zo snel mogelijk met de consultaties beginnen, zodat Berlijn niet te lang zonder regering blijft. En hij toont geen twijfels over de kleuren, de leider van de conservatieven in Duitsland zet alles op de sociaaldemocraten na het mislukken van de liberalen (en de roodbruine partij BSW) om de Bondsdag te betreden: "We hebben een duidelijk mandaat en we zullen een grote coalitie vormen. De gesprekken beginnen de komende dagen", verklaarde hij in het Konrad Adenauer Haus.
De deadline die hij zichzelf heeft gesteld is Pasen, herhaalde Merz de dag na de stemming, wat hem een duidelijke voorsprong op de anderen opleverde met 28,6%. "Hoewel de situatie moeilijk is, heb ik er vertrouwen in dat we oplossingen zullen vinden. AfD kreeg precies het dubbele aantal stemmen van de vorige keer (20,8%, red.) en dit is het laatste waarschuwingssignaal aan de partijen van het midden", waarschuwde hij. De boodschap is dat de stabiliteit van de Duitse democratie de komende vier jaar op het spel staat.
De toekomstige bondskanselier verspilt ook geen tijd aan buitenlands beleid. Hij had een lang telefoongesprek met Emmanuel Macron, vóór zijn bilaterale ontmoeting in Washington. En 's avonds was er een telefoontje met goede wensen van de Italiaanse premier Giorgia Meloni: de samenwerking met Palazzo Chigi zal nauw zijn, vooral op het gebied van migranten. De woorden aan het adres van Donald Trump zijn heel duidelijk: Europa laat zich niet intimideren en zal voor zichzelf zorgen. Het lot van Kiev bepalen zonder dat Oekraïners en Europeanen daarbij betrokken zijn, is ‘onacceptabel’. Terugkerend naar de Duitse politiek, waar de verkiezingen de partijen van de oude regering hebben onthoofd, staat Willy Brandt, de thuisbasis van de sociaaldemocraten, in het midden om hen te beschermen: "Het is nog niet beslist of we tot de vorming van een regering zullen komen en of de SPD zich daarbij zal aansluiten", verklaarde de voorzitter Lars Klingbeil, die was aangesteld als fractievoorzitter om de generatiewisseling in gang te zetten die werd aangekondigd in de hitte van de traumatische nederlaag (met slechts 16,4% van de stemmen). Naast hem zei Olaf Scholz dat hij bereid was zijn plicht te vervullen "tot de laatste dag". Merz is er echter zeker van dat hij beter met hen kan samenwerken dan met de Groenen: "We delen de doelstellingen op het industriële front en het behoud van banen in het land. En we zien dit niet in conflict met klimaatbescherming", is het voorbeeld.
"Niemand wil de grenzen sluiten, niemand", luidt de verduidelijking over migranten, maar zij moeten wel beter beschermd worden. De vertrouwensrelatie moet worden hersteld. Na de splitsing die ontstond tijdens de verkiezingscampagne, waarbij de AfD in de Bondsdag stemde over de beperkingen van het asielrecht, zal de voormalige miljonair-advocaat zich zeker niet beperken tot het simpelweg eisen van een coalitie. Merz wijdde echter ook een passage aan de "bijna existentiële crisis" van de sociaaldemocraten: "Ik heb er geen belang bij de SPD te vernietigen", een fundamentele politieke kracht in de Duitse democratie. De constructieve geest die naar voren kwam in de ongekende noodsituatie waarin Washington zich zo ostentatief onverschillig opstelde voor de veiligheid van Europa, blijkt ook uit de bereidheid van de leider om de hervorming van de schuldenrem goed te keuren nog voordat hij aantrad. En dit om te voorkomen dat de wetgevende macht die hij straks zal leiden, niet over de gekwalificeerde meerderheid van tweederde beschikt, die nodig is om grondwettelijke wetten te wijzigen.
Ook de Groenen, die zichzelf met 11,6% al in de oppositie zien, toonden zich bereidwillig. Er is nog tijd tot 24 maart, voordat het parlement wordt ontbonden. En Duitsland wil af van de eis van een evenwichtige begroting, een erfenis van Wolfgang Schäuble, die deze eis ten tijde van de eurocrisis oplegde. Ook in het buitenlands beleid is de lijn nonchalant: Merz lijkt niet geïntimideerd door Trump. Er zijn "duidelijke tekenen" dat Amerika de interesse in Europa heeft verloren, zei hij, en "hoewel ik nog steeds geloof dat we Amerikanen ervan kunnen overtuigen dat Europa in hun belang is, moeten we rekening houden met het ergste scenario." De EU moet "met één stem" spreken over tarieven en Oekraïne. Dat is niet genoeg. De toekomstige bondskanselier heeft al zijn volgende uitnodiging aan Netanyahu in Berlijn aangekondigd en heeft daarbij de bezwaren tegen het arrestatiebevel van het Internationaal Strafhof van tafel geveegd: "Het is absurd dat de Israëlische president Duitsland niet kan bezoeken."
ansa