Bonussen zonder strategie. Het geboortebeleid van de regering van Meloni.

Over hetzelfde onderwerp:

Giancarlo Giorgetti probeert het opnieuw met de slogan: "Minder belastingen voor wie kinderen heeft". Het idee, zoals Il Foglio voorspelde , was al geëvalueerd voor de begrotingswet van vorig jaar: "Een gezinsquotiënt voor aftrekposten" , dat 5-6 miljard euro zou hebben gekost en dat waarschijnlijk om die reden niet is gerealiseerd. De minister van Economie, zoals Il Messaggero meldt, denkt er nu opnieuw over na voor de volgende begrotingswet: het voorstel behelst een "superaftrek" voor moeders van 2.500 euro voor het eerste kind, verhoogd met 5.000 euro voor elk volgend kind. De nieuwe belastingverlichting zou deels worden toegevoegd aan enkele door de regering aangenomen geboorteregelingen en deze deels vervangen.

Tijdens een recente hoorzitting over de economische en sociale gevolgen van de demografische transitie zei Giorgetti dat de regering zou overgaan op "een structurele, geïntegreerde en vooruitstrevende aanpak" door "bestaande maatregelen te vereenvoudigen en te rationaliseren" met als doel "specifieke aftrekposten te bieden die indirect het arbeidsaanbod beïnvloeden". Dit is de identikit van de "superaftrek" voor moeders, die juist het arbeidsaanbod van vrouwen zou kunnen verhogen (in tegenstelling tot het "gezinsquotiënt" op Irpef, dat juist het tegenovergestelde effect zou hebben).

Op zichzelf zou de maatregel dus volkomen logisch kunnen zijn, mits de minister de extra middelen vindt. Maar het probleem zit hem in werkelijkheid in het geboortecijferbeleid dat de regering-Meloni tot nu toe heeft gevoerd , en dat haaks staat op de "structurele, geïntegreerde en vooruitstrevende" strategie waar Giorgetti het over heeft. Integendeel, het is een verwarrende, versnipperde en kortzichtige aanpak geweest. Afgezien van de versterking van bestaande en effectieve maatregelen, zoals de kinderbijslag die de regering heeft aangepast aan de inflatie en verder heeft versterkt voor kwetsbare of grote gezinnen, of de bonus-nido die in de laatste begroting is versterkt, hebben we voor de rest gefragmenteerde of tijdelijke prikkels gezien, met als doel elk jaar een nieuwe vlag te laten wapperen en een paar krantenkoppen te halen.

Met de eerste begrotingswet, die voor 2023, met een keuze die een sterke media-impact had, verlaagde de regering van Meloni de btw van 10% naar 5% op zuigelingenvoeding en van 22% naar 5% op luiers en autostoeltjes. Kosten: ongeveer 180 miljoen euro. Het jaar daarop, met de begrotingswet voor 2024, werd de btw teruggebracht naar het oude niveau. De regering rechtvaardigde de verhoging van de belasting door te stellen dat, na de prijsbeweging te hebben gecontroleerd, de korting niet volledig naar gezinnen was gegaan, maar voor ongeveer de helft door bedrijven was opgestreken. Het besluit om de btw op babyproducten te verhogen is ook deels tegenstrijdig, omdat deze op luiers werd teruggebracht naar 10% en niet naar de oorspronkelijke 22%. Een deel van de ineffectiviteit van de korting is dus in stand gebleven, met de paradox dat de oppositie de regering ervan beschuldigt de btw op luiers te hebben verhoogd, ook al is die de helft van wat hij voorheen was.

Ondertussen heeft de regering van Meloni de btw op de verkoop van kunstwerken verlaagd naar 5% en stelt ze voor deze te verlagen op oesters (de regering van Conte verlaagde deze al op truffels), omdat, zoals minister Lollobrigida zegt, "het geen luxegoederen zijn". Het gevolg is dat luiers en babymelk in feite "luxegoederen" zijn vergeleken met schilderijen, sculpturen en truffels.

Een andere maatregel voor het geboortecijfer van de regering Meloni is de verlaging van de bijdragen voor vrouwelijke werknemers met twee of meer kinderen. Deze maatregel, ingevoerd in de begrotingswet voor 2024, overlapte de verlaging van de bijdragen voor alle werknemers en impliceerde voor moeders met minstens twee kinderen een volledige verlaging van de bijdragen met een uitkering tot maximaal 3000 euro. Volgens de berekeningen van de UPB bedroeg deze uitkering 1.700 euro per jaar (140 euro per maand). Deze uitkering was echter slechts voor één jaar voorzien voor vrouwen met twee kinderen en voor drie jaar voor vrouwen met drie kinderen.

Met de nieuwe begrotingswet heeft de regering de regel theoretisch bevestigd, maar in de praktijk gewijzigd. Enerzijds is de stimulans uitgebreid naar vrouwen met een vast contract en zelfstandigen (die voorheen onterecht werden uitgesloten), anderzijds heeft minister van Arbeid Marina Calderone de decontributie vervangen door een bonus van 40 euro per maand die in één keer in december wordt uitbetaald, met het dertiende salaris (480 euro ten opzichte van de vorige 1.700). Het besluit werd een paar dagen geleden, halverwege het jaar, bekendgemaakt. Het geldt alleen voor vrouwen met twee kinderen, niet voor vrouwen met drie, en geldt alleen voor dit jaar.

Volgend jaar verandert er weer het een en ander: we keren terug naar de decontributie, maar het is nog niet bekend hoe hoog die zal zijn. Die zal waarschijnlijk verdwijnen als, zoals Giorgetti wil, de "superkorting" in werking treedt, die de decontributie dus zal overnemen. En het is nog niet eens bekend wat er zal gebeuren met de dit jaar ingevoerde "Wedergeboortebonus" , die voorziet in een eenmalige uitkering van 1.000 euro per geboren kind: het is het broertje van de "Babybonus", die tot 2021 bestond en daarna werd overgenomen door de Alleenstaandentoeslag. Het lijkt niet bepaald de coherente strategie met drie pijlers (rechtstreekse uitkeringen, gezinsondersteuning, bemiddeling bij vrouwenwerk) die minister van Gezin Eugenia Roccella nastreeft.

Italië kampt met een enorm demografisch probleem. In 2024 daalde het geboortecijfer tot een historisch dieptepunt van 1,18 kinderen per vrouw, een probleem dat nog wordt verergerd door de geleidelijke afname van het aantal vrouwen in de vruchtbare leeftijd: vorig jaar werden er slechts 370.000 kinderen geboren, 200.000 minder dan in 2008. Volgens de prognoses van Istat zal de Italiaanse bevolking in 2050 dalen van 59 naar 54,8 miljoen.

Het is niet eenvoudig om deze trend te keren. En het is zelfs niet duidelijk of de geboortemaatregelen enig nut hebben: in landen met zeer genereuze programma's, van Noorwegen tot Hongarije, zijn de resultaten mager. Maar het is zeker dat als er in plaats van stabiele maatregelen geïmproviseerde bonussen worden ingevoerd, de resultaten nihil zullen zijn: gezinnen zullen gewoon de kinderen krijgen die ze al wilden en dan, geholpen door de CAF of de accountant, zullen ze van jaar tot jaar ontdekken op welke bonussen ze recht hebben.

Meer over deze onderwerpen: