Meloni en de verspreide, postume verontwaardiging over een live blunder

Giorgia Meloni maakt geregeld blunders over de economie in het Parlement. Op 17 december jongstleden antwoordde hij op zijn mededelingen aan de Europese Raad dat het voor ons moeilijk is om de uitgaven te verlagen, omdat "Italië al een tijdje een primair overschot heeft". In werkelijkheid kwam Italië, toen Meloni sprak, net uit vier jaar van een enorm primair tekort (tussen -5,5% en -3,6% van 2020 tot 2023) en pas in 2024 bereikte het land weer een minimaal overschot (0,4%). Dit was geen kleine blunder: het toonde aan dat de premier geen helder beeld heeft van de financiële situatie van het land.

Nu heeft hij het groter gemaakt. Tijdens het vragenuurtje woensdag in de Kamer ging Meloni zelfs zo ver om te zeggen – sprekend over de spread onder de 100 punten – dat “Italiaanse staatsobligaties als veiliger worden beschouwd dan Duitse staatsobligaties”. Een blunder die minister Giancarlo Giorgetti het hoofd deed schudden en die bij de premier duidt op een verwarde opvatting van het begrip verspreiding. Maar Meloni's fouten laten ook de beperkingen van de tegenstander zien.

Wat onopgemerkt is gebleven, maar toch veelzeggend is, is dat niemand in het parlement heeft gereageerd op de sensationele materiële en conceptuele fout van de premier. Toch mengden zich na Meloni's uitspraken over de verspreiding drie belangrijke oppositieleden in het gesprek: Maria Elena Boschi , Giuseppe Conte en Elly Schlein. Niet zomaar drie parlementsleden, maar drie leidende figuren uit hun eigen partij. De blunder van Meloni was een makkelijke aanleiding voor de oppositie om in te grijpen en te laten zien hoe ver de propaganda van de regering af staat van de werkelijke economische omstandigheden. Maar de Kamer merkte dit volledig niet op.

Het is waar dat er in de politiek over het algemeen weinig besef is van economische kwesties. Als de premier een fout had gemaakt met de aanvoegende wijs of de hoofdstad van een land, zouden er wellicht heftige reacties zijn gekomen van een heersende klasse met iets meer kennis van de geesteswetenschappen. Maar dat is niet voldoende rechtvaardiging. Maria Elena Boschi was ondersecretaris bij Palazzo Chigi, Giuseppe Conte was de hoofdhuurder van Palazzo Chigi en Elly Schlein ambieert dat te worden. Alle drie zouden moeten weten – en waarschijnlijk ook doen – hoe hoog de spread is en dat het technisch onmogelijk is dat de Italiaanse schuld als minder risicovol wordt beschouwd dan de Duitse schuld (tenminste zolang de spread een positieve waarde behoudt). Ze hadden gemakkelijk kunnen aanvoeren dat Griekenland een spread van 75 punten heeft en dat de markten Italiaanse staatsobligaties daarom minder veilig achten dan Griekse: een waar feit dat dramatisch botst met de valse triomfalistische beschrijving van de regering. Maar dat deden ze niet. Waarom?

Een verklaring ligt in de dynamiek van de politieke communicatie, die van het parlementaire debat een letterlijke weergave van het ‘theater van de politiek’ heeft gemaakt: iedereen presenteert zich aan een voorgeprogrammeerde interventie, losgekoppeld van wat er in de Kamer gebeurt en speciaal gemaakt om op sociale netwerken te worden gepubliceerd. Boschi had een sensationeel aforisme over leugens voorbereid (waarbij hij de echte leugen van de premier vergat); Conte had zijn toespraak opgebouwd rond de theatrale scène van "laten we opstaan" voor de slachtoffers van Gaza , onmiddellijk gevolgd door "blijf zitten, president, hè?!" (fragment snel geïsoleerd en verspreid via sociale media); Schlein had een grafiek over de uitgaven aan gezondheidszorg meegenomen om aan de camera's te laten zien. De Democratische Partij plaatste deze vervolgens meteen op Instagram.

Het paradoxale is dat de oppositie, zodra het parlementaire debat was afgelopen, zag dat Meloni's fout door gebruikers en journalisten op sociale media werd gesignaleerd. Ze bereidden verontwaardigde tweets en venijnige persberichten voor om de blunder van de premier met betrekking tot de verspreiding aan te kaarten, die ze over het hoofd hadden gezien. In de praktijk gaan politici naar het parlement om een ​​sketch op te voeren voor gebruikers van sociale media. Vervolgens willen ze van de gebruikers van de sociale media weten wat er in het parlement is gebeurd. Ze besluiten dan commentaar te leveren op de gebeurtenis door een bericht te plaatsen op sociale media.