Oekraïne, wie heeft Meloni gezien? Italiaanse premier gereduceerd tot figurantenrol, VS en EU laten haar op de bank zitten

Het feit dat Giorgia Meloni afgelopen weekend niet persoonlijk aanwezig was bij de top in Kiev en haar deelname beperkte tot online contact, was een fout van haar. Inmiddels heeft iedereen dat beseft, zelfs in Palazzo Chigi. Gisteren heeft de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rubio de leiders van Oekraïne, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Duitsland en Polen, de landen die in Kiev aanwezig zijn en de Europese Hoge Commissaris Kallas bijeengeroepen om de situatie te bespreken, die misschien wel dicht bij een laatste zetje in de ene of de andere richting is gekomen. Giorgia's telefoon bleef stil. Gelukkig voor haar had de Italiaanse premier de vooruitziende blik gehad om de ontmoeting met de Slowaakse premier Fico uit te stellen tot 3 juni. Anders zou het sombere beeld zijn geweest van een Italiaanse premier die haar ambtgenoot uit een klein land ontmoet, dat als Poetinistisch wordt beschouwd, terwijl alle anderen elkaar midden in de crisis op een beslissend moment zouden confronteren.

Vandaag zal de premier in de Kamer het premierschap bepleiten en we kunnen er zeker van zijn dat de oppositie haar zal verwijten dat zij Italië, het op twee na grootste land van de Unie, overbodig heeft gemaakt en heeft afgesneden van beslissende bijeenkomsten en gesprekken . Het is duidelijk dat de oppositie in Italië misbruik maakt van haar fout, maar nog pijnlijker is het gewetenloze misbruik dat Macron ervan maakt, vastbesloten om de Italiaanse tot de rechterlijke macht te veroordelen. De relatie tussen de twee was nooit positief en is nu weer op een dieptepunt beland. Deze flagrante fout in het politieke oordeel is gemakkelijk te verklaren. Meloni wilde de top bijwonen om te voorkomen dat hij ervan beschuldigd zou worden de eenheid van niet alleen de Unie, maar van heel Europa, te hebben verstoord. Hij wilde echter ook op veilige afstand blijven om duidelijk te laten zien dat hij anders was dan de 'Volenterosi'. Deze groep bereidt zich voor op een vredesmissie in Oekraïne na een mogelijke wapenstilstand, waaraan Italië niet van plan is deel te nemen. Hij was er ook van overtuigd dat de oorlogszuchtigheid van de belangrijkste Europese landen en van de commissie zelf botste met de aanpak van Trump. Hij wilde zichzelf, zoals altijd, in het middelpunt houden en deze positie op plastische wijze in scène zetten door deel te nemen, ja, maar zonder direct betrokken te raken door persoonlijk aanwezig te zijn op de top.

Toen de Italianen twee dagen voor de benoeming beseften dat de eerste concrete hypothese van een wapenstilstand op tafel lag en dat Trump en Europa, althans voorlopig, zij aan zij zouden marcheren, ontbrak het de premier aan bereidheid om meteen op haar besluit terug te komen. Het gevolg is echter dat Italië nu is uitgesloten van zowel de groep die al akkoord ging met de lijnen van de Europese Defensie, het zogenaamde "Weimarformaat", bestaande uit Duitsland, Frankrijk en Polen, als van de coalitie van bereidwilligen en dus van de leiding van de onderhandelingen over de wapenstilstand vandaag. Het is dan ook onvermijdelijk dat deze marginalisering gevolgen zal hebben voor de verdeling van de smakelijke koek die de wederopbouw van Oekraïne zal opleveren, zodra de oorlog voorbij is. De kern van het probleem is eigenlijk het gebrek aan steun van Donald Trump. Hij was gul met zijn complimenten, zoals hij altijd doet als hij denkt dat het hem uitkomt, maar zonder Italië, althans voorlopig, de rol van bevoorrechte gesprekspartner en regisseur van de dialoog tussen de VS en de EU toe te bedelen waar Meloni op mikte. Door zich in het midden te bevinden, zoals ze heeft gekozen, kan ze een waardevolle brug vormen, maar het kan er ook toe leiden dat ze volledig geïsoleerd raakt. En dat lijkt vooralsnog het geval te zijn bij Meloni.

Om de belegering te doorbreken, vertrouwt Palazzo Chigi nu vooral op directe dialoog met de Duitse bondskanselier Merz. Zondag zal hij in Rome aanwezig zijn bij de inhuldiging van Leo XIV. Er zal vrijwel zeker een directe ontmoeting plaatsvinden en op meerdere punten is de verstandhouding tussen beide landen tijdens het telefoongesprek twee dagen geleden al bevestigd. Giorgia hoopt dat Trump zelf op het laatste moment toch besluit om bij de ceremonie aanwezig te zijn, terwijl voorlopig alleen zijn vicepresident Vance aanwezig zal zijn. Als het vermoeden van een wapenstilstand de komende dagen niet verdwijnt, zou dat aanleiding kunnen zijn voor een nieuwe diplomatieke carrousel, zoals die welke ter gelegenheid van de begrafenis van Bergoglio de dooi tussen Trump en Zelensky op gang bracht. Maar om echt te ontsnappen aan het isolement en daarmee aan de overbodigheid, zou Giorgia waarschijnlijk de strategie waar ze zich op richtte en die een mislukking blijkt te zijn, moeten herzien.

VAN

David Romoli