Hamas draagt ​​lichamen over van vier Israëlische gijzelaars in ruil voor meer dan 600 Palestijnse gevangenen

Israël is begonnen met de geleidelijke vrijlating van meer dan 600 Palestijnse gevangenen, nadat vanavond de lichamen van vier Israëlische gijzelaars werden geïdentificeerd die door Hamas zijn overgedragen. Premier Benjamin Netanyahu stelde zijn vrijlating vorige zaterdag uit in ruil voor zes andere Israëliërs (waaronder twee die al meer dan tien jaar gevangen zaten) die de vrijlating afhankelijk stelden van "nieuwe overdrachten van gijzelaars, zonder vernederende ceremonies", terwijl ze "herhaalde schendingen van de overeenkomst" veroordeelden.

Dit is de laatste uitwisseling van de eerste fase van het fragiele staakt-het-vuren, dat begon op 19 januari en aanstaande zaterdag eindigt. Enkele dagen later zouden Doha of Caïro de onderhandelingen kunnen starten over verlenging of een akkoord over de tweede en derde fase.

Via bemiddeling van het Rode Kruis en Egypte en zonder publieke propagandaacties zoals bij eerdere gelegenheden, droeg Hamas om middernacht de lichamen over van vier gijzelaars uit de kibboetsen van Kissufim, Nir Oz en Nahal Oz bij de Hamas-aanval op 7 oktober 2023: Shlomo Mantzur (86), de oudste gijzelaar, wat niet verhinderde dat hij werd geslagen, Itzik Elgarat (69), die dezelfde dag gewond raakte, Tsaji Idan (50), die met zijn familie thuis zag hoe zijn dochter Maayan (18) werd vermoord, en Ohad Yahalomi (50), ook van Franse nationaliteit. Hun trieste terugkeer (er werd verwacht dat minstens twee van hen nog in leven zouden zijn) vormt de afsluiting van de moeilijkste dag in Israël sinds 7-0, gemarkeerd door het veelvuldige en hartverscheurende afscheid van Shiri Bibas (33) en haar twee kleine kinderen Ariel (5) en Kfir (1), voordat ze werden begraven als een groot symbool van de terroristische aanslag. Haar man, Yarden, is de enige in de familie die levend is teruggekeerd uit gevangenschap in de Gazastrook.

Nadat Hamas de "schending van de overeenkomst" door Israël had veroordeeld en Netanyahu's beschuldigingen als een "voorwendsel" had omschreven en hem ervan had beschuldigd de onderhandelingen over de tweede en derde fase van het staakt-het-vuren te vertragen, eiste Hamas dat zijn bemiddelende partners (Egypte en Qatar) zouden ingrijpen om de vrijlating van Palestijnse gevangenen effectief te maken, zoals vastgelegd in de parameters van het bestand dat een einde maakte aan 16 maanden oorlog.

Het besluit van Netanyahu om zaterdag geen Palestijnse gevangenen vrij te laten, kwam niet als een verrassing. Na de Israëlische bekendmaking van de "brute moord" op de Bibas-kinderen in de Gazastrook, na forensisch onderzoek van hun lichamen afgelopen donderdag, en de opzettelijke of onopzettelijke fout van Hamas om het lichaam van hun moeder Shiri over te dragen (wat 24 uur later werd rechtgezet) in een macabere ceremonie, werd er gespeculeerd over een Israëlische reactie. Deze is echter nog niet onmiddellijk, om de vrijlating van de zes burgers afgelopen zaterdag niet in gevaar te brengen.

Toen de laatste van hen, Hisham Al Sayed, door Hamas werd uitgeleverd, riep Netanyahu zijn belangrijkste ministers en de top van de veiligheidsdiensten bijeen. Hoewel laatstgenoemde aanraadde de vrijlating uit te voeren om de wapenstilstand en de terugkeer van de gijzelaars niet in gevaar te brengen, kregen de politici uiteindelijk de overhand. En als iemand nog twijfelde, dan kregen ze meteen een Hamas-video te zien waarin twee Israëlische gijzelaars, Evyatar David en Guy Gilboa Dallal, vanaf een paar meter afstand toekeken hoe drie vrienden werden vrijgelaten bij de overdracht in Nuseirat (centraal Gazastrook) en Netanyahu smeekten om de wapenstilstand voort te zetten, zodat ze levend naar huis konden terugkeren.

Nadat in de eerste fase 33 Israëliërs (van wie er 25 werden gedood) en vijf Thai werden vrijgelaten, bevinden zich nog steeds 59 gijzelaars (van wie er volgens officiële schattingen nog 24 in leven zijn) in handen van islamitische groeperingen. In ruil voor hun terugkeer naar huis moet Israël meer Palestijnse gevangenen vrijlaten, het leger van de asmogendheden uit Philadelphia (in het zuiden van Gaza) terugtrekken en akkoord gaan met een einde aan de oorlog en het starten van de wederopbouw van de verwoeste Gazastrook, op voorwaarde dat er overeenstemming wordt bereikt over de volgende fasen.

Hiermee is een andere crisis opgelost, die Hamas in dit geval achterliet zonder een van zijn grootste successen van de afgelopen zes weken: de vrijlating van het grootste aantal Palestijnse gevangenen en gedetineerden, waaronder sommigen van de groep met invloed op de Westelijke Jordaanoever. 151 van hen zijn veroordeeld tot levenslange gevangenisstraffen of zware straffen voor ernstige aanvallen. 97 zullen naar het buitenland worden gedeporteerd. Na de aanval van 7-0 zijn 445 inwoners van Gaza gearresteerd. Deze laatste zal terugkeren naar de Gazastrook. In de eerste fase van het bestand heeft Israël bijna 2.000 Palestijnse gevangenen vrijgelaten, die tot verschillende facties behoorden.

"De garantie voor de vrijlating van de resterende gevangenen is het einde van de oorlog, de terugtrekking uit de Gazastrook en het begin van de wederopbouw (van Gaza)", waarschuwt Hamas-woordvoerder Abdul Latif al-Qanou.

Zijn groep verliest zijn belangrijkste troefkaart (ontvoerde personen) pas als hij garanties krijgt dat Israël zijn aanvallen op de Gazastrook niet zal hervatten. De Israëlische leiders herinneren zich echter vooral het andere hoofddoel (naast de teruggave van gijzelaars) dat werd gesteld voor het ongekende offensief als reactie op de aanval van 7-O: het beëindigen van de gewapende vleugel van Hamas en diens controle over de Gazastrook. Hamas weigert, maar zou wel akkoord kunnen gaan met het 'Hezbollah-model', waarbij het de directe controle over de Palestijnse enclave opgeeft - zoals gevraagd door Israël, de VS en verschillende Arabische landen - maar wel invloed en een gewapende aanwezigheid behoudt.