De navel van New York

Van de talloze bizarre tolgelden die je betaalt om in deze stad te wonen (sommige worden pas duidelijk bij aankomst, en niemand kan je er voldoende op wijzen), zijn er drie die elke nieuwe inwoner van New York zal herkennen: de overvloed aan ratten op de stoepen, het gebrek aan liften in de gebouwen, en het feit dat deze gebouwen (vanwege hun leeftijd en de nalatigheid van hun eigenaren) geen wasmachines hebben. Vandaar de wasserettes, de gemeenschappelijke wasserettes op elke hoek.

Vanaf mijn zesde verdieping ga ik op en neer, jonglerend met een berg wasgoed, dat vaak van de trap valt. Maar zoals bij elke duivelse reis, wacht er na de afdaling naar de hel een beloning. Ik kan niet uitleggen waarom (en het vinden van het antwoord zou het mysterie ontrafelen), maar in de wasruimte heb ik de beste ideeën gekregen, inzichten ontdekt en lessen geleerd die elders niet bestaan, of op de plekken in de stad die speciaal voor openbaring zijn ontworpen, zoals musea of kerken.

In de wasserij is de taal kronkelig, de communicatie cryptisch en verborgen.

Op het eerste gezicht lijken wasserettes een duistere, alledaagse plek van doorgang, maar er is een reden waarom ze een icoon zijn van de Amerikaanse populaire cultuur (en nergens worden ze beter beschreven dan in de verhalen in Lucia Berlins Manual for Cleaning Women , uitgegeven door Alfaguara en L'Altra Editorial). Dronkenlappen en zwervers zoeken hier hun toevlucht tegen de zomerhitte. Vrouwen van verschillende leeftijden, bijna altijd Latina's, wachten hier tot de was klaar is. Hun kinderen, zittend op plastic stoelen, zijn gefascineerd door het tarotkaartenkanaal, dat vierentwintig uur per dag aan staat.

Sommigen beschouwen de wasserettes van New York als een apart onderdeel van de samenleving, maar ze vormen het middelpunt, de navel, de gloeiende baarmoeder van deze stad. En in tegenstelling tot de agora, waar Griekse burgers – de mannen – zich publiekelijk en expliciet uitlieten over de kwesties die de stad aangingen, is de taal in de wasserette kronkelig, de communicatie cryptisch en geheimzinnig, en kun je nooit precies weten wat er gebeurt, maar er gebeurt wel iets: er wordt iets besloten. De daklozen slapen en de kinderen vechten terwijl de moeders hun werk doen, maar het werk is anders dan het lijkt en heeft niets met wasmiddel te maken.

Lees ook

Als de officiële cultuur wordt bediscussieerd in politieke vergaderingen en de kranten van het land, wordt er in wasserettes een andere cultuur geboren en geleerd, misschien wel een grotere: coëxistentie, in plaats van de controle van anderen. Niemand is een probleem, de gemarginaliseerden vormen geen belemmering, en verhalen – geheimen – tieren welig. Op een plek zo eenzaam als New York, in een land zo individualistisch als dit, is gedwongen worden om naar de wasserette te gaan niet langer een ongemak, maar een soort wonder. Vaak een verlichting.