Kinderen vinden de helmplicht voor e-bikes maar overdreven: ‘Een helm verpest je haar’

Ibrahim van dertien – „Volgende maand word ik veertien” – zit vol ideeën om in actie te komen als kinderen straks een helm op moeten als ze op een fatbike fietsen. „Ik ga er filmpjes over maken en op TikTok zetten. En ik ga elke dag op de website van de regering schrijven dat ik het er niet mee eens ben.”

Hij staat met zijn vriend Youssef (14) bij een geldautomaat in de Utrechtse wijk Lombok, ze zijn op weg naar de stad. Allebei de jongens hebben een fatbike, allebei vinden ze een helm totale onzin. Ibrahim: „Dit is toch een vrij land? En het is toch je eigen risico als je valt?” Bovendien, zegt hij, is een helm irritant. „Het verpest je haar.”

Meer mensen gaan protesteren hoor, voorspelt Ibrahim. Hij in elk geval wel. Zijn ogen glimmen er al een beetje van. „Doe je dan mee met mijn protest?”, vraagt hij aan zijn vriend. Youssef was even afgeleid. Natuurlijk, zegt hij dan.

Meer ongelukken

Het demissionaire kabinet wil een helmplicht invoeren voor kinderen tot achttien jaar die op een elektrische fiets rijden, werd donderdag bekend. Eerder is onderzocht of er speciaal voor fatbikes extra regels konden worden ingevoerd, maar dat bleek onuitvoerbaar. Daarom nu deze regel voor álle elektrische fietsen. Als de Tweede Kamer akkoord gaat, kan de helmplicht in 2027 van kracht worden.

Een helm is nodig, vindt het kabinet, omdat het aantal ongelukken snel toeneemt. Volgens VeiligheidNL, een kenniscentrum voor letselpreventie, is het aantal slachtoffers op de spoedeisende hulp tussen 2020 en 2024 verdubbeld. Het aantal kinderen tussen de twaalf tot achttien jaar met hersenletsel door een ongeluk met een e-bike is verzesvoudigd.

Lees ook

Kabinet wil helmplicht op fatbikes en e-bikes voor jongeren tot 18 jaar

In het gunstigste geval komen kinderen binnen met ‘alleen’ schaafwonden, zegt David Baden, spoedeisendehulparts in het Diakonessenhuis in Utrecht. „We zien ook gebroken botten – pols, enkel, kaak – en hersenschuddingen.” Soms zorgen die voor blijvende schade, zoals geheugenproblemen. Of kinderen nou op een ‘gewone’ e-bike rijden of op een fatbike – dat maakt volgens hem niet uit.

Ja, een helm helpt letsel voorkomen, zegt Baden, die ook betrokken is bij Artsen voor Veilig Fietsen. „Maar eigenlijk zouden kinderen onder de zestien jaar helemaal niet op een elektrisch voertuig moeten rondrijden, vind ik.”

Wind door de haren

De fatbike van Emirhan (13) had een lekke band. Samen met zijn moeder, Emine Overbeek, komt hij hem ophalen bij een fatbikewinkel in Lombok. Zij heeft ook een fatbike. „Of een helm nodig is, ligt aan hoe het kind rijdt. Hij rijdt rustig”, zegt zijn moeder over Emirhan. „Die van hem is ook niet opgevoerd. Maar ik zie ook wel jongens die er heel wild op zijn. Die verpesten het eigenlijk een beetje voor de rest.”

Emirhan houdt van het gevoel van de wind die door z’n haar waait als hij op zijn fatbike rijdt, zegt hij.

Sommige kinderen die NRC aanspreekt, zeggen zelfs dat ze hun fatbike wegdoen als ze een helm op moeten. Dan nemen ze liever een scooter. Die kan tenminste écht hard, en een scooterhelm ziet er niet zo dom uit als een fietshelm – dat scheelt ook.

Buiten voor de deur van de winkel zit Noëlla (15) op haar fatbike te wachten op haar vriendin. Die wil misschien ook een fatbike kopen. Een helm is overdreven, vindt Noëlla, je moet gewoon voorzichtig fietsen. Ze is nog nooit gevallen, en ze gebruikt haar fiets – ze wijst trots op de bijzondere grijs-glimmende kleur – de hele tijd.

Nat haar in een helm

„Níémand wil een helm”, zegt Aman van veertien. Hij staat met zijn fatbike bij bakkerij Ak Hizmet in de Amsterdamsestraatweg, een stukje verderop in Utrecht-West. „Sommige mensen kopen juist een fatbike en geen scooter omdat ze dan geen helm op hoeven.” Aman gruwelt van het idee dat hij ’s ochtends met natte haren van het douchen op de fiets naar school stapt, en dán een helm op moet zetten. „ Dat zit echt niet lekker.”

Verderop op de Amsterdamsestraatweg verkoopt Freewheeler al een tijdje meer fatbikes dan scooters, vertelt eigenaar Rajender de Graaff, die sinds 1997 in de zaak staat. Binnen staan zowel rijen fatbikes als scooters, maar pal naast de ingang staat een Ouxi C80 – het populairste model fatbike op dit moment. Duizend euro kost-ie.

Sinds een helm voor alle scooters verplicht werd, in 2023, stapten veel mensen over op de fatbike, merkten ze bij Freewheeler. De Graaff vindt een helmplicht wel een goed idee, maar dan óók voor volwassenen. „Voor oude mensen op een elektrische fiets is een helm ook best verstandig.” Als klanten een fatbike kopen, vragen de medewerkers van de winkel altijd of ze er een helm bij willen. „Dan zeggen ze altijd nee.”

De achternamen van de kinderen die in dit artikel worden geciteerd zijn bekend bij de redactie.