Doet Guillermo del Toro's <i>Frankenstein</i> recht aan de roman van Mary Shelley?

Spoilers hieronder.

Een verhaal zo iconisch en zo gemythologiseerd als Mary Shelley's horrorroman Frankenstein uit 1818 nodigt uit tot veelvuldige herinterpretaties. Het was dus misschien slechts een kwestie van tijd voordat de legendarische regisseur (en monsterkenner) Guillermo del Toro er zijn kenmerkende draai aan gaf. Het langverwachte resultaat is Frankenstein uit 2025 , met Oscar Isaac als de titulaire Prometheus en Jacob Elordi als zijn onbeminde Wezen.

De film debuteerde deze zomer op het filmfestival van Venetië, en al direct na de aftiteling begonnen de eerste kijkers hun mening te geven over de vraag of del Toro het meesterwerk van Shelley's verhaal vol ego en ellende wel voldoende had vastgelegd. Nu de film op Netflix te zien is , is dat debat exponentieel toegenomen. Sommige fans waren dol op del Toro's verlossende interpretatie van Shelley's gothic horror. Anderen uitten hun frustratie over zijn talrijke afwijkingen van de tekst. Sommigen uitten de wens om een ​​vrouwelijke regisseur een vrouwenverhaal te zien. Anderen antwoordden dat Frankenstein, de roman, ook de " Bechdel-test " niet doorstaat. Velen wezen op de relevantie van del Toro's boodschap in een wereld die geplaagd wordt door vooroordelen. Anderen hadden specifiek bezwaar tegen het einde .

Twee ELLE-redacteuren besloten zich vanuit een iets ander perspectief in het debat te mengen: de een las het boek voordat hij de film zag, en de ander zag de film voordat hij het boek las. Hieronder bespreken we zeven van de grootste verschillen tussen Shelley's roman en Del Toro's film, en bespreken we wat volgens ons wel en niet werkte in de vertaling. Nr. 1: Victors achtergrondverhaal is in de film tragischer dan in het boek.

Lauren Puckett-Pope, cultuurjournalist: Dit is een van de veranderingen waar ik niet per se blij mee was. Ik denk dat wat del Toro probeerde te doen – en, naar mijn mening, effectief deed voor het verhaal dat hij vertelde – was Victor een moeilijke opvoeding geven om de cyclus van trauma te illustreren. Zijn moeder sterft als hij jong is, zoals in het boek. Maar dan geeft del Toro Victors vader zowel een nieuwe naam als een nieuw, wreedaardiger temperament. Deze ervaringen bezorgen Victor veel bagage, een chip op zijn schouder en dit redderscomplex – dit verlangen om de dood te overwinnen.

Vanuit emotioneel oogpunt maakt het hebben van deze wrede vader Victor misschien empathischer. Hij is nog steeds de slechterik in dit verhaal, maar we begrijpen de context achter zijn gedrag. Toch vond ik het geweldig hoe Victor in Shelley's boek die bagage niet heeft. Sterker nog, hij had een volmaakt charmante, betoverende jeugd. In de roman worden Victors ambitie en arrogantie opgevoerd alsof ze al deze gaven waarmee hij gezegend is, in het gezicht spugen. Wanneer hij het monster creëert, sluit hij iedereen van wie hij houdt buiten. Hij offert die relaties op ter wille van zijn eigen ego. Shelley had hem geen tragisch achtergrondverhaal nodig of wilde dat niet om dat punt te maken. Ik vond dat krachtig. Maar wat vond jij ervan?

Erica Gonzales, adjunct-hoofdredacteur, cultuur: Ik ben het daarmee eens. Ik vond het mooi dat Victors ambitie en avontuurlijkheid in het boek hem aangeboren zijn. Maar ik ben het ermee eens dat deze tragische elementen in de film aan Victors achtergrondverhaal zijn toegevoegd om het thema van toxische vader-zoonrelaties en generatietrauma te benadrukken. Victors vader is wreed tegen hem en dwingt hem tot uitblinken; Victor doet hetzelfde met het Wezen. Mary Shelley's boek lijkt veel meer bedoeld als een waarschuwend verhaal over ambitie, vooral tijdens de Verlichting, dan als waar Del Toro naar op zoek is.

LPP: Hij beweert dat je het monster creëert door zelf monsterlijk te zijn, en dat de cyclus zich herhaalt. En ik waardeer dat voor wat het is. Maar ik was nog steeds dol op Shelley's aanpak: iemand met ontelbare zegeningen nemen en die onbedoeld weggooien, omdat ik denk dat dat zo levensecht is.

Oscar Isaac als Victor Frankenstein in Frankenstein .

Nr. 2: Het personage Elizabeth speelt in het boek een andere rol dan in de film.

LPP: Laten we het over Elizabeth hebben. In het boek is ze Elizabeth Lavenza, de weesdochter van een edelman die opgroeit in de familie Frankenstein als Victors "nicht" en uiteindelijke verloofde. In de film is ze Lady Elizabeth Harlander, een entomoloog en de nicht van Henrich Harlander, een wapenhandelaar die Victors wetenschappelijke activiteiten financiert.

Zowel in het boek als in de film vertegenwoordigt Elizabeth deze aangeboren goedheid. En het is voor mij altijd een beetje ingewikkeld als een van de weinige vrouwelijke personages in een verhaal daar symbool voor staat. Wat vond je van de veranderingen in Elizabeth?

EG: Ik vind het mooi dat ze in de film haar eigen gedachten had over de wil van mannen en hun arrogantie. En ik vond haar relatie met het Wezen een fascinerende toevoeging.

LPP: Ik vond het leuk dat ze in de film meer ruimte kreeg om haar persoonlijkheid te tonen. Ze is academisch ingesteld en religieus, scherp en eigenzinnig. Ze heeft sterke meningen, waarvan er veel Shelley's eigen filosofieën lijken te vertegenwoordigen. Op een gegeven moment zegt ze tegen Victor dat oorlog "is wat er gebeurt als ideeën met geweld worden nagestreefd" en dat "ideeën op zichzelf niet waardevol zijn, geloof ik." Dat klinkt als Mary Shelley!

EG: Laten we het hebben over haar relatie met het Wezen. In het boek is die vrijwel onbestaand totdat hij haar vermoordt. In de film hebben ze een zeer invloedrijke relatie – niet echt een romance, niet echt een moeder-zoonrelatie, maar er is veel genegenheid en respect tussen hen.

LPP: Het is veelzeggend dat de enige mensen in de film die empathie hebben voor het Wezen een vrouw en een blinde man zijn. Del Toro heeft in deze film veel te zeggen over perceptie.

EG: Ik denk dat de reden waarom een ​​diepe relatie tussen Elizabeth en het Wezen in de film werkt – maar in het boek niet – te maken heeft met wat del Toro probeerde te zeggen over empathie. In het boek is het monster veel monsterlijker, niet alleen in zijn uiterlijk maar ook in zijn daden, vooral nadat hij herhaaldelijk wreed is behandeld. De zorg die Elizabeth in de film aan het Wezen toont... het is alsof, oh, als je iemand warmte toont, tonen ze die misschien ook terug .

Nr. 3: Het personage Henrich Harlander is nieuw in het verhaal.

LPP: Henrich Harlander is een wapenfabrikant uit de Krimoorlog die sterft aan syfilis en Victors project financiert zodat hij, weet je wel, kan blijven leven. Misschien zelfs voor altijd! Wat vond je van hem?

EG: Ik denk dat hij bedoeld was als commentaar op de commerciële onderneming van oorlog en wapentuig – deze mannen die het aanwakkeren en ervan profiteren. Ik zag parallellen met de hedendaagse miljardairs die eeuwig willen leven.

LPP: Precies. Net als deze moderne mannen heeft Henrich een houding van: "Het is prima dat we dit lijk reanimeren, dat we iets doen wat mensen gemakkelijk in gevaar kan brengen, zolang het maar betekent dat ik eeuwig mag leven."

EG: Ik vond het ook interessant om te zien hoe Victor reageerde op Henrichs onthulling. Hij is geschokt als hij de ware motieven van zijn weldoener begrijpt. En toch weet ik nog steeds niet of we Henrich echt nodig hadden in het verhaal.

LPP: Ik denk niet dat een compleet nieuw personage nodig was voor de plot, maar ik vind Henrich wel een interessante weergave van een arrogantie die vergelijkbaar is met die van Victor. Victors arrogantie is de arrogantie van een schepper die God speelt, en Henrichs arrogantie is de arrogantie van de weldoener die verwacht een begunstigde te worden – en zo goddelijk te worden.

Mia Goth als Elizabeth in Frankenstein .

Nr. 4: In de film van del Toro duurt het maken van het monster veel langer.

LPP: In de film verplaatst del Toro de gebeurtenissen van het verhaal van rond 1818 naar midden jaren 1850, tijdens de Krimoorlog, deels zodat Victor gemakkelijk toegang heeft tot een berg lijken. Hij hoeft niet in graven te graven met zoveel dode soldaten voor zich. Maar zijn daadwerkelijke proces van onderzoek doen, deze lijken verzamelen – ze met absoluut geen waardigheid of respect behandelen – en het monster creëren? Dat duurt in de film veel langer. In het boek leek Victors schepping van het monster zo snel te gaan.

EG: Het gebeurde heel snel.

LPP: Terwijl er in de film iets zo walgelijk bevredigends is aan het kijken naar het handwerk van Victor die in benen zaagt—

EG: Oogballen uitrukken!

LPP: Je bent getuige van de diepte van zijn verdorvenheid en obsessie, en het wekt zowel afkeer als fascinatie bij je als publiek. Je leert over zijn afstomping in het boek, maar je ervaart het niet op dezelfde meeslepende manier.

EG: En dat is zo del Toro: Hij en production designer Tamara Deverell schitteren echt in die scène. Daar lieten ze hun magie zien.

Nr. 5: In Shelley's boek is het wezen moorddadig. In de film handelt hij alleen uit zelfverdediging.

EG: Wat moeten we denken van de moordpartij tussen de vermiste personen? In het boek vermoordt Frankensteins monster Victors broer, William; vervolgens beschuldigt hij een jonge vrouw, Justine, van die moord. Later vermoordt hij Victors vriend Henry, en uiteindelijk Elizabeth zelf. Noch Justine noch Henry zijn aanwezig in del Toro's film, en in de film is het wezen gewelddadig – maar alleen om zichzelf te beschermen.

LPP: Ik heb hier veel over getwijfeld, en mijn conclusie is: ik weet niet zeker of deze verandering beter of slechter is. Maar ik denk wel dat het benadrukt hoe Shelley en del Toro fundamenteel verschillende doelen nastreven met hun verhalen.

EG: Ja. Als Shelley commentaar gaf op het mislukte Prometheus-experiment – ​​de echte en verschrikkelijke gevolgen van arrogantie – dan richt del Toro zich meer op hoe en waarom gekwetste mensen andere mensen kwetsen, en hoe er desondanks geen excuus is. De cirkel moet doorbroken worden.

LPP: De belangrijkste punten zijn opzettelijk anders. En ik denk dat dat nu al, begrijpelijkerwijs, veel Frankensteinfans frustreert. Del Toro's verfilming is in veel opzichten trouw aan de werkelijkheid, maar er zijn ook een aantal grote omwegen, zowel qua plot als thema. Het verwijderen van de moordpartij van het wezen – en de daaropvolgende vragen over monsterlijkheid versus moraliteit – is daar een voorbeeld van.

Ik heb het monster niet zien worstelen met zijn monsterlijkheid. Is hij er verantwoordelijk voor? Of is Victor verantwoordelijk voor het loslaten ervan op de wereld? Del Toro lijkt te zeggen: "Nou, je creëert het monster als je hem als zodanig waarneemt." Het is hem niet aangeboren.

EG: Zelfs het feit dat het personage in de film "Creature" wordt genoemd in plaats van "monster", zegt veel over del Toro's perspectief. Hij is altijd al een trotse monster-empath geweest. De relatie van The Creature met Elizabeth deed me zelfs denken aan The Shape of Water.

Jacob Elordi als het wezen in Frankenstein .

Nr. 6: In de film van del Toro probeert Victor nooit een bruid voor het monster te maken.

LPP: In Shelley's tekst eist het monster dat Victor een "metgezel" voor hem creëert, anders blijft hij jagen op en doden op de mensen van wie Victor houdt. En dus begint Victor aan een tweede monster, maar hij ziet er uiteindelijk van af om de taak te voltooien omdat hij de morele verantwoordelijkheid niet kan dragen om er nog een op de wereld te zetten. In Del Toro's film eist het Wezen ook dat Victor een partner voor hem creëert, maar Victor weigert. Hij begint er nooit aan.

EG: Wat vond je van die verandering?

LPP: Het stoorde me niet. Ik denk dat het plotresultaat hetzelfde was: Victor beseft dat hij een tragische fout heeft gemaakt en die niet nog een keer kan maken.

EG: Ik denk dat ik, omdat ik eerst het boek las, Victors tweede poging tot creatie gemist heb. Want in het boek wordt zijn arrogantie verder benadrukt. Hij kan het gewoon niet laten om het te proberen!

Bovendien is het monster in het boek zoveel monsterlijker, en dus is Victors poging om er nog een te creëren zijn laatste redmiddel om de rotzooi die hij heeft gemaakt te ordenen. Hij kan alleen maar hopen dat deze twee monsters samen wegrennen en de maatschappij met rust laten. En, om terug te komen op je punt over het verdraaide plezier van het aanschouwen van het scheppingsproces op het scherm: ik werd, in Shelley's boek, vermaakt door Victors hectische poging om opnieuw te creëren wat hij de eerste keer deed. En dan verschijnt het monster voor zijn deur wanneer hij beseft dat Victor is gestopt met zijn werk.

LPP: Dat was echt cool. Het boek is zoveel onheilspellender dan de film. En ik denk dat sommige kritiekpunten op de film daarom terecht zijn, omdat het boek meer een echte gothic horror is. Ik zou del Toro's film helemaal niet als horror omschrijven.

EG: Het is romantischer.

LPP: En ik heb echt enorm genoten van de horror in het boek. Het is huiveringwekkend en sfeervol. Dus misschien is dat wel wat we missen zonder de "bruids"-plot.

Oscar Isaac als Victor Frankenstein in Frankenstein .

Nr. 7: Del Toro's einde hanteert een andere benadering.

LPP: Op dit punt ben ik er vrij zeker van dat het einde van het boek sterker is dan dat van de film. Ik ben een notoir oprecht persoon – ik ben dol op een verlossend einde! En ik denk dat de film effectief is in zijn boodschappen van empathie en vergeving. En toch, waar ik mee worstelde, is... Er is zoveel emotionele opbouw in del Toro's film, en dan is er in de laatste momenten tussen Victor en het Wezen niet genoeg catharsis om te geloven dat "alles goed en vergeven is".

EG: Ik waardeer wat del Toro probeerde te doen met dit einde en zijn hele verhaal: tot vergeving komen, de menselijkheid in anderen zien, de schade erkennen die je aanricht door vooroordelen te tonen. Ik waardeer dat, in onze huidige, op superhelden gerichte cultuur, de boodschap niet was: "Ik heb het monster verslagen! En ze leefden nog lang en gelukkig!" In plaats daarvan herkennen we het Wezen als zijn eigen gekwetste wezen met het vermogen om goed te doen.

Maar a) er klopte iets niet voor mij in die laatste scène, en b) visueel gezien denk ik dat de scène eronder leed omdat ze zich afspeelde in de context waarin ze in die kamer op het schip van de kapitein zaten. En dat is, let wel, de eerste plek waar ze herenigd zijn sinds Victor probeerde het Wezen met dynamiet op te blazen.

LPP: Ik vind de intentie van de scène geweldig. Echt waar. Het paste bij het verhaal dat Del Toro vertelde. Maar ik heb het gevoel dat er een stukje ontbrak.

EG: Het had zoveel sterker kunnen zijn.

LPP: Ik denk ook dat de impact die je overhoudt zo anders is. In het boek sla je de laatste pagina om en ervaar je die viscerale horror.

EG: Het is alsof de wind uit je zeilen wordt genomen.

LPP: Precies. Je voelt je echt alsof je een klap in je maag hebt gekregen. En, als ik een domme metafoor mag gebruiken, het is alsof del Toro's doel is om je een flinke teug frisse lucht te geven. Je begint opnieuw. Je gaat vooruit. Ik wou alleen dat je adem wat voller was geweest! Begrijp je wat ik bedoel?

EG: [Lacht.] Nee, absoluut. Het was een beetje een korte adem.

Jacob Elordi als het wezen en Oscar Isaac als Victor Frankenstein in Frankenstein .

EG: Om het geheel samen te vatten: vinden we dat de film van del Toro recht doet aan het boek van Shelley?

LPP: In sommige belangrijke opzichten wel. Ik denk dat de film enorm veel respect toont voor Shelley's roman. Hij hanteert zelfs dezelfde multi-act framing. Je voelde de genegenheid die Del Toro voor deze personages voelt in elk frame. Maar ik denk niet dat hij hetzelfde verhaal vertelt. Het is een pendant. Het is alsof je hetzelfde verhaal vanuit een ander perspectief ervaart.

EG: Ja, ik denk dat het moeilijk is om definitief te zeggen of hij Shelley's roman recht doet. Ik denk dat hij handelt vanuit een duidelijke wens om dat te doen. Maar in mijn persoonlijke ervaring met beide, denk ik dat het boek zo waterdicht was – veel waterdichter dan de film.

LPP: Daar ben ik het mee eens.

EG: Maar ik ben het er ook mee eens dat dit complementaire stukken zijn, en ik vind dat je ze samen en in gesprek met elkaar moet lezen en bekijken. Omdat ze allebei belangrijke dingen te zeggen hebben. Het is bijna alsof dit Del Toro's essay over Frankenstein is. Dit is zijn these, gebaseerd op zijn interpretatie van het boek.

LPP: Dat is het nou juist: ik vond zijn these geweldig! Het is niet dezelfde these als die van Mary Shelley. Maar hij komt voort uit oprechte en opmerkelijke eerbied voor haar verhaal.

Dit gesprek is bewerkt en ingekort voor de duidelijkheid.