Burgers straks duurder uit door Europese klimaatregels, maar Hoekstra wil schade beperken

Het zogenoemde Europese Emissiehandelsysteem (ETS) wordt over 1,5 jaar flink uitgebreid. Waren tot nu toe alleen grote bedrijven in de industrie- en energiesector verplicht om te betalen voor hun uitstoot, straks zal dat ook moeten gebeuren in het verkeer en transport en voor de verwarming van huizen en gebouwen.

Volgens verschillende analyses zal dat leiden tot hogere prijzen voor de consument. Zij betalen hier niet direct voor, maar bedrijven in die sectoren zullen naar verwachting de kosten die ze hiervoor maken doorberekenen aan hun klanten.

Hoekstra wil de komende tijd alles op alles zetten om te forse prijsstijgingen te voorkomen. "We hebben in Nederland de afgelopen jaren gezien dat de energierekening al fors is toegenomen. En dus ben ik erop gebrand om ervoor te zorgen dat dat met dit systeem niet gebeurt", zegt hij tijdens een werkbezoek aan een papierfabriek in Maastricht (foto).

CO2 uitstoten gaat geld kosten, onder meer gas, benzine en vliegtickets worden duurder, zo zie je in deze video.

Het nieuwe systeem gaat in 2027 in, maar dit jaar al zijn Europese bedrijven, ook in Nederland, verplicht om te beginnen met het registreren van hun CO2-uitstoot. Dat betekent dat leveranciers van brandstof vóór 1 november van dit jaar een zogenoemd monitoringsplan moeten indienen.

Hoekstra noemt het een essentieel onderdeel van de Europese klimaataanpak. "Omdat we zien dat het emissiehandelssysteem een van de meest effectieve manieren is in onze Europese gereedschapskist als het gaat om verduurzaming."

Sinds de invoering van het ETS, in 2005, is de uitstoot van broeikasgassen binnen de EU flink gedaald. Grote bedrijven in de industrie- en energiesector zijn sindsdien verplicht om rechten te kopen als ze CO2 willen uitstoten. Bedrijven mogen die rechten onderling verhandelen, als ze rechten overhebben.

Daarom werkt het als prikkel om snel te verduurzamen, zodat je als bedrijf minder uitstootrechten nodig hebt. Het ETS heeft zo goed gewerkt, benadrukt Hoekstra, dat nu ook veel andere landen, zoals China, Brazilië en Mexico, een soortgelijk systeem invoeren. En de EU wil er nu met de uitbreiding naar andere sectoren voor zorgen dat ook daar de uitstoot daalt.

Tegelijkertijd leidt dat ertoe dat de gevolgen ervan ook dichter bij de burger komen. De angst voor sterkere prijsstijgingen, moet dan ook serieus worden genomen, zegt Hoekstra.

Kiespijn

"Daarom zijn er ook allerlei waarborgen ingebouwd in het systeem. Maar ik wil de komende 1,5 jaar ook benutten om ervoor te zorgen dat dat zo blijft. Met alle onzekerheid die er is, kunnen we nog meer onzekerheid en nog meer prijsfluctuatie missen als kiespijn."

Concreet betekent de uitbreiding van het systeem dat brandstofleveranciers rechten moeten kopen voor elke ton CO2 die zij uitstoten. Omdat zij die kosten doorberekenen, zal dat leiden tot prijsstijgingen van benzine, diesel, stookolie of aardgas.

Prijsstijgingen

Op dit moment is nog niet met zekerheid te zeggen hoe sterk de prijzen stijgen. Uit analyses van bijvoorbeeld banken of adviesbureaus komen verschillende bedragen.

Om de financiële gevolgen te verlichten, komt er een Sociaal Klimaatfonds. Dat wordt gevuld met geld afkomstig uit de opbrengsten van de uitstoothandel.

"Er zijn miljarden en miljarden beschikbaar om mensen te helpen met verduurzaming", zegt Hoekstra. "Juist ook kwetsbare mensen. Dat geld is ook nodig, want het gaat natuurlijk niet van de ene op de andere dag. Het wordt heel langzaam, stap voor stap ingevoerd."

"Let wel, we doen dit omdat het goed is voor het klimaat, maar vooral ook omdat het goed is voor onze onafhankelijkheid: om nooit meer afhankelijk te zijn van bijvoorbeeld Russisch gas. En om ervoor te zorgen dat de prijs voor elektriciteit en energie naar beneden gaat in plaats van omhoog."

Niet alleen Brussel moet ervoor zorgen dat het systeem op een goede manier wordt ingevoerd, vindt de eurocommissaris. Ook afzonderlijke lidstaten. En Nederland heeft hierin dus ook een taak.

Hoekstra: "Dat is het verstandig uitgeven van die enorme pot met geld die er beschikbaar is om te verduurzamen. Het een kan niet zonder het ander."