We zijn te afhankelijk van Amerikaanse software: Dit zijn Europese alternatieven

Het was een onheilspellend rapport van de Nederlandse Rekenkamer medio januari: de Nederlandse overheidsdiensten gaan niet goed om met clouddiensten. Het gaat bij de cloud om data die niet lokaal op je eigen telefoon of pc wordt bewaard, maar op een externe plek, die alleen bereikbaar is als je internet hebt.

De overheid is volgens de Rekenkamer ondoordacht gaan werken in de cloud, en heeft daar allerlei data opgeslagen, maar geen risicoafweging gemaakt. En meer dan de helft van de belangrijke data wordt op servers van de Amerikaanse techreuzen Amazon, Microsoft en Google opgeslagen.

Gratis opties

Dat brengt risico's met zich mee, bijvoorbeeld als buitenlandse overheden gegevens opeisen bij de cloudaanbieder, of als zo'n techbedrijf failliet gaat of gehackt wordt en de data in verkeerde handen komt. Zeker nu Trump aan de macht is in Amerika, zijn de risico's groot.

Ook Nederlandse burgers maken echter massaal gebruik van de cloud. Bijna alle software die je gebruikt is Amerikaans. Als je de portemonnee trekt, zijn er talloze alternatieven voor de Amerikaanse big tech. Maar Nederlanders betalen liever niet voor software. Gelukkig zijn er veel gratis mogelijkheden.

Allereerst maar even de meest gebruikte zoekmachine: Google. Inhoudelijk niets mis mee, maar dat is wel een Amerikaans bedrijf. En veel zoekalternatieven zoals Ask en Bing zijn ook van Amerikaanse makelij.

Ken je echter Qwant? Dat is een van oorsprong Franse zoekmachine, waarvan de servers in Europa staan. "De zoekmachine die niets over u weet", noemen ze zichzelf, om het belang van privacy te benadrukken. Vraag aan Qwant bijvoorbeeld wie de nieuwe paus is, en de antwoorden rollen er kort na de benoeming zo uit. Een ander alternatief is het oorspronkelijk Duitse Good. Beiden zijn bovendien advertentievrij.

Mail

Naast zoeken op internet wil je natuurlijk ook veilig kunnen mailen. Mail je via Outlook (Microsoft) of Gmail (Google)? Dan ben je niet de enige, maar beiden komen ook uit Amerika. Protonmail en Startmail zijn vergelijkbare alternatieven.

Kijk ook eens naar Eclipso, waar je 4 gigabyte aan gratis opslagruimte krijgt. De servers staan in Duitsland, de Duitsers zijn sowieso van oudsher meer aan dataprivacy gehecht dan Nederlanders. Zo reden er jarenlang geen auto's rond van Google Streetview na klachten van Duitsers over privacyschendingen. Ook van Duitse makelij is Tuta mail, waarbij je 1 gigabyte opslagruimte krijgt, genoeg voor simpele mails.

Om te navigeren gebruik je momenteel waarschijnlijk de Amerikaanse diensten Google Maps of Apple Maps. Ook daar zijn alternatieven voor en sommige zelfs van Nederlandse leest. De meest bekende is waarschijnlijk TomTom, maar dat is niet gratis. WeGo is dat wel en brengt je ook op de plek van bestemming.

Een andere optie is het eveneens Nederlandse MagicEarth. De data komt van OpenStreetMaps, dat vaak het Wikipedia van de kaarten genoemd wordt, omdat iedereen de kaarten kan bewerken. Is er een nieuwe weg? Vaak wordt die snel toegevoegd.

Vertalingen

Heb je op de kaart de route naar Spanje uitgestippeld, maar spreek je geen Spaans? Papieren woordenboeken zijn zo goed als passé, maar er zijn meerdere alternatieven voor Google Translate. Heb je een klein of middelgroot bedrijf of werk je op de universiteit? Dat kun je gratis een account aanmaken voor een vertaalmachine van de Europese Commissie: eTranslation.

Heb je geen toegang tot eTranslation, of wil je geen account aanmaken? Ook het Duitse DeepL biedt vertalingen in meerdere talen.

Zit je op social media zoals X, Threads, Facebook en WhatsApp (Meta)? Goede alternatieven voor Facebook zijn er helaas niet. Maar voor WhatsApp zijn er wel niet-Amerikaans alternatieven: Telegram, Olvid en Skred. Het enige nadeel; die worden door minder mensen gebruikt en er is dus minder kans dat je vrienden, buren of collega's erop zitten.

Geen X

Zoek je een alternatief voor X? Dan is Mastodon een goede optie al is dat wel iets complexer in gebruik doordat het op meerdere servers loopt. Wil je je leven in plaatjes delen en zoek je een alternatief voor Instagram, dan is Pixelfed (uit Canada) een optie, al is een nadeel dat nog maar weinig mensen dit gebruiken en je foto's dus zullen zien.

Webbrowsers dan. Je leest dit artikel waarschijnlijk via de app van RTL Nieuws of via de website die je bezoekt via Google Chrome. Er zijn alternatieven zoals de browsers Vivaldi of Mullvad uit Scandinavië. Beiden zeggen te strijden tegen big tech en zijn gratis downloadbaar. Met een simpele handeling (importeren bookmarks) kun je eventueel favoriete webpagina's overzetten naar je nieuwe browser.

Videobellen

Sinds de coronacrisis kunnen we niet meer zonder: software om te kunnen videobellen. Teams is echter van Microsoft en Zoom is van het Amerikaanse gelijknamige bedrijf. Opties zijn onder meer OpenTalk en Whereby al kun je met dit laatste programma met maximaal vier mensen tegelijk videobellen.

Gebruik je regelmatig Excel, Powerpoint of Word (allemaal van MicrosoftOffice)? Daar zijn ook alternatieven voor, van onder meer OpenOffice en LibreOffice en die zijn ook nog gratis, in tegenstelling tot de Windows-software.

Volgens IT-experts wordt het steeds reëler dat de Amerikaanse regering techbedrijven inzet als geopolitiek wapen, zo zie je in deze video: