Het DNA van deze man verandert de geschiedenis van Egypte, wetenschappers zijn geschokt

De resten van de man werden ontdekt in een verzegelde kleien kruik in Nuwayrat, een dorp ten zuiden van Caïro. Onderzoekers denken dat hij tussen de 4500 en 4800 jaar geleden leefde, de periode waarin de oudste piramides werden gebouwd. Het is het oudste complete Egyptische genoom dat ooit is verkregen.

Studies hebben aangetoond dat 80 procent van het DNA afkomstig was van Noord-Afrikaanse volkeren, terwijl de resterende 20 procent afkomstig was uit West-Azië en Mesopotamië. Dit betekent dat het oude Egypte mogelijk sterkere banden had met de regio's van de zogenaamde Vruchtbare Halve Maan dan voorheen werd gedacht – bewijs dat voorheen uitsluitend gebaseerd was op archeologisch bewijs, niet op genetisch bewijs.

"Door de DNA-, gebits- en botgegevens te combineren, konden we een ongelooflijk gedetailleerd beeld schetsen van het leven van deze persoon", aldus hoofdonderzoeker Dr. Adeline Morez Jacobs van de Liverpool John Moores University.

Geheimen van tanden en botten

Dankzij het uitzonderlijk goed bewaard gebleven skelet kon het onderzoeksteam de structuur van het gebit en de staat van de botten analyseren en zo informatie verkrijgen over het dieet, de omgeving en de levensstijl van de man. De analyses wijzen erop dat hij in de Nijlvallei leefde, waar hij plantaardig voedsel, tarwe, gerst en dierlijke eiwitten consumeerde – typisch voor Egypte in die tijd.

Ook zijn afkomst werd onderzocht: een vijfde van zijn voorouders kwam uit Mesopotamië, wat wordt bevestigd door genomische vergelijkingen met ruim 3.800 mensen (zowel oud als modern).

Hoewel dit slechts één voorbeeld is, is het een onschatbare bron van kennis over menselijke migraties ten tijde van de vorming van de eerste beschavingen.

Doorbraak dankzij nieuwe technologieën

Deze prestatie was mogelijk dankzij de moderne methode van zogenaamde shotgun sequencing – waarbij alle DNA-fragmenten uit een monster worden geanalyseerd. Deze aanpak stelt wetenschappers in staat een compleet beeld van het genoom te krijgen en dit beschikbaar te stellen voor verder onderzoek zonder dat ze opnieuw naar de botten hoeven te grijpen.

– Dit is het eerste complete genoom van een oude Egyptenaar, wat het startpunt kan zijn voor een nieuw hoofdstuk in het onderzoek naar de geschiedenis van deze regio – benadrukte Dr. Linus Girdland-Flink van de Universiteit van Aberdeen.

De man werd niet gemummificeerd – wat, paradoxaal genoeg, zijn DNA mogelijk tegen vernietiging heeft beschermd. De omstandigheden waaronder de man begraven werd, waaronder een verzegelde kleien kist en een stenen graf, zorgden voor de stabiliteit die nodig was om genetisch materiaal duizenden jaren te bewaren.

Wie was deze man?

Uit skeletanalyse blijkt dat de man bruine ogen, donker haar en een getinte huid had en een indrukwekkende leeftijd bereikte: tussen de 44 en 64 jaar. In die tijd zou dat overeenkomen met iemand van 80 jaar vandaag de dag.

Zijn botten vertonen tekenen van intensieve fysieke arbeid: ontstekingen, misvormingen aan de wervelkolom en sporen van zwaar tillen. Zijn bekken verraadt dat hij vele uren zittend op harde oppervlakken doorbracht, en zijn houding suggereert dat hij vaak voorovergebogen liep. Dit alles wijst erop dat hij mogelijk een ambachtsman was – misschien een pottenbakker.

Wat echter ongebruikelijk is, is dat hij werd begraven op een manier die normaal gesproken voorbehouden was aan mensen met een hogere sociale status. Misschien leverde zijn uitzonderlijke vakmanschap hem respect en een begrafenisceremonie op die ongebruikelijk was voor een ambachtsman.

Een nieuw hoofdstuk in Egyptische studies

In het verleden mislukten pogingen om DNA uit oude Egyptische mummies te halen vanwege het barre klimaat en de chemicaliën die bij het mummificatieproces werden gebruikt. De huidige resultaten, mogelijk gemaakt door nieuwe technologieën, openen de deur naar verdere ontdekkingen.

Onderzoekers hopen dat het in de toekomst mogelijk zal zijn om meer genomen uit het Oude Rijk te lezen en deze te vergelijken met die van de mensen in de Vruchtbare Sikkel en andere regio's in Afrika.

"Elk genoom is een uniek stukje van de puzzel van de menselijke geschiedenis", concludeerde Girdland-Flink. "Hoewel we ze nooit allemaal zullen kennen, willen we er genoeg verzamelen om de belangrijkste gebeurtenissen te reconstrueren die ons gevormd hebben tot wie we vandaag zijn."

Lees ook: Wetenschappers doen spectaculaire ontdekking. "Het is bijna een gouden trein" Lees ook: Archeologen hebben een 5000 jaar oude schat gevonden. De omvang is verrassend.