Functioneel analfabetisme: bijna 30% van de Brazilianen heeft moeite met het lezen van basisteksten of met rekenen.

"Wat is er in mijn leven veranderd sinds ik ben gaan studeren? Ik heb mijn leesvaardigheid verbeterd en ik beschouw mezelf als een gelukkiger mens", zegt Maria do Céu de Lima.

Het was een uitdaging om de prestaties op papier te zetten, maar die is nu overwonnen. Studente Maria do Céu de Lima ging in 2025 weer naar school. Als kind studeerde ze al, maar om documenten en taartrecepten te begrijpen, moest ze ze meer dan eens lezen.

“Ik merk al dat ik minder woorden slik, ik weet al hoe ik beter kan dicteren, ik ben verliefd, het gaat heel goed met me”, juicht Maria do Céu.

"Ze merken dat ze vooruit zijn gegaan en blijven enthousiast: 'Ah, ik ben vooruitgegaan, ik ga door.' Ze raken niet meer ontmoedigd", zegt Jaqueline Lourdes dos Santos Reis, EJA-docent op een gemeentelijke school in Itapevi.

Het is niet voldoende om de letters en cijfers te kennen. Om als geletterd te worden beschouwd , moet iemand de inhoud van de tekst kunnen begrijpen en interpreteren, maar ook zijn eigen ideeën kunnen uiten en eenvoudige wiskundige bewerkingen kunnen uitvoeren. Uit onderzoek blijkt dat bijna een derde van de Brazilianen moeite heeft met het uitvoeren van deze taken. Van de totale bevolking wordt 29% als functioneel analfabeet beschouwd: zij ondervinden in het dagelijks leven problemen met lezen en rekenen. Dat aantal is sinds 2009 niet verbeterd en omvat ook mensen die nooit hebben gestudeerd.

Het onderzoek is van Educational Action and Social Knowledge, in samenwerking met de Itaú Foundation, de Roberto Marinho Foundation, het Unibanco Institute, UNESCO en UNICEF. Ze mat het geletterdheidsniveau van meer dan 2500 mensen in de leeftijd van 15 tot 64 jaar in 2024. Naaister Ana Dias de Lima zegt dat leren lezen was alsof ze haar ogen opende voor de wereld:

"Als we niet studeren, zijn we blind. Op een dag ging ik naar het station en zag de Itapevi-trein. Ik kwam met een gevoel van verbijstering thuis", herinnert ze zich.

Onder mensen die tot en met het 5e leerjaar van de basisschool hebben gestudeerd, bedraagt ​​het functioneel analfabetisme 78%; 43% onder degenen die tot en met de 9e klas gingen. Zelfs in het voortgezet onderwijs is dit 17% en in het hoger onderwijs 12%. Een ander feit dat onderzoekers zorgen baarde, was de toename van het aantal jongeren tussen de 15 en 29 jaar dat als functioneel analfabeet werd beschouwd. Vanaf 2018 ging dat van 14% naar 16%.

"Het land verliest zijn vermogen om beter te produceren, meer te innoveren en deze mensen te betrekken. Scholen zijn essentieel, ze vormen het startpunt van dit proces. Kwalitatief goed onderwijs voor jonge kinderen, volledig onderwijs, beroepsonderwijs, maar ook levenslang leren", aldus Eduardo Saron, voorzitter van de Itaú Foundation.

Het onderzoek mat ook het vermogen van Brazilianen om door de digitale wereld te navigeren. Meer dan 90% van de mensen die als functioneel analfabeet werden geclassificeerd, presteerden laag of gemiddeld.

"In een digitale omgeving moet je goed kunnen schrijven en lezen om de ander te begrijpen die met je communiceert. Om bijvoorbeeld toegang te krijgen tot diensten, moet je deze vaardigheden ook goed beheersen", aldus Rosalina Soares, kennismanager bij de Roberto Marinho Foundation.

De volgende doelstelling van Maria do Céu is om taken op haar mobiele telefoon te kunnen uitvoeren:

"Ik doe PIX, ik leer hoe ik deze dingen online kan kopen en verkopen. Ik weet het nog niet. Ik ben het aan het leren."