Iran'25: Deze film hebben we al eerder gezien…

Na de terroristische aanslagen van 11 september 2001 op de Verenigde Staten, debatteerde de wereld een deel van 2002 over de vraag of Irak wel of geen kernwapens bezat. In 2003 leidden de Verenigde Staten een coalitie die Irak aanviel en feitelijk bezette, waarbij het regime werd gewijzigd met het oog op democratisering. Het resultaat was miljoenen doden en Irak viel uiteen. Er was geen democratie, en er is geen democratie, maar intussen was er Islamitische Staat, met vele wreedheden daartussenin.

Vandaag, twintig jaar later, weten we dat het bewijs dat de Amerikaanse regering destijds aan de wereld presenteerde, vals was. Destijds beweerde Hans Blix, een voormalig Zweeds minister van Buitenlandse Zaken, hoofd van het Internationaal Atoomenergie Agentschap, dat er geen bewijs was gevonden voor de ontwikkeling van kernwapens.

De afgelopen dagen heeft Israël ons verteld dat Iran binnen enkele weken kernwapens zal hebben en zich moet verdedigen tegen een existentiële dreiging. Net als aan het begin van deze eeuw heeft de directeur van het Internationaal Atoomenergie Agentschap, de Argentijnse diplomaat Rafael Grossi, gezegd dat Iran hooguit drie jaar verwijderd is van nucleaire capaciteit. De Iraanse leiders hebben altijd volgehouden dat hun interesse in nucleaire technologie alleen civiele, en geen militaire, doeleinden dient.

Ik geef toe dat ik, misschien vanwege de westerse etnocentrische invloed, geneigd ben de opvatting te delen dat Iran gevaarlijk is als het over kernwapens beschikt. Etnocentrische invloed omdat we in het Westen de rationaliteit van niet-westerse actoren vaak bagatelliseren, alsof diezelfde regels niet voor hen gelden.

Wij geloven onderling in de afschrikwekkende werking van de garantie op wederzijdse vernietiging, die voortvloeit uit het vermogen van de tweede aanval (kortom: twee staten met kernwapens vallen elkaar niet aan als beide op een aanval kunnen reageren). Kernwapens, in de taal van Raymond Aron, tot een "onbruikbare macht" maken. Wanneer ze niet-westers zijn, zijn we geneigd te denken dat rationaliteit niet hetzelfde is. Sting zong tijdens de Koude Oorlog dat hij "hoopte dat de Russen ook van hun kinderen hielden".

In werkelijkheid is de nucleaire dreiging, net als in Irak, de 'casus beli' van een zogenaamde preventieve zelfverdedigingsoorlog, gebaseerd op de angst die een terecht gedemoniseerd regime veroorzaakt (ook omwille van zichzelf), met twee duidelijke doelen: het uitlokken van een regimewisseling (of, op zijn hoogst, het destabiliseren ervan), om veiligheid voor Israël te creëren; en het effectief voorkomen dat Iran een nucleaire capaciteit ontwikkelt, wat Israël de suprematie zou ontnemen die het bezit van wapens met zich meebrengt.

De eerste dagen van de oorlog hebben laten zien dat de Israëlische inlichtingendiensten efficiënt blijven. Iraanse leiders zijn doelwit geweest van aanvallen en militaire onderzoeks- en ontwikkelingslocaties zijn aangevallen. Israël beschikt echter niet over de wapens om de diep onder de grond gebouwde faciliteiten te vernietigen en zijn antiraketschild is er niet in geslaagd alle Iraanse raketten volledig te stoppen.

Als het Iraanse regime zich verzet en de VS zich gedwongen ziet zich rechtstreeks in het conflict te mengen, zou het in een heel nieuw moeras terecht kunnen komen. De laatste keer dat het dat deed, voerde het decennialang oorlogen in Irak en Afghanistan. Toen het ontwaakte, ontdekte het dat de Chinese economie bijna even groot was als die van het land zelf.

Hoe zal de wereld eruit zien na de volgende ontwaking?