Wat we weten over de mineralendeal tussen de VS en Oekraïne
Kiev heeft ingestemd met de voorwaarden van een belangrijke deal die de VS toegang geeft tot de Oekraïense voorraden zeldzame aardmetalen, aldus de premier van Oekraïne.
Oekraïne hoopt dat de deal – die de VS een financieel belang in het land zou geven – het Witte Huis zal aanmoedigen om Oekraïne te beschermen als de oorlog met Rusland weer zou oplaaien na een staakt-het-vuren.
De Amerikaanse president Donald Trump zei dat de overeenkomst ervoor zou zorgen dat Amerikaanse belastingbetalers "hun geld terugkrijgen" voor de hulp die tijdens de oorlog naar Oekraïne is gestuurd, en dat Oekraïne "het recht krijgt om door te vechten" tegen Rusland.
Belangrijke details zijn nog niet openbaar gemaakt, maar woensdag zei de Oekraïense premier Denys Shmyhal dat Oekraïne en de VS een versie van de overeenkomst hadden afgerond.
Shmyhal zei tegen de Oekraïense televisie dat de voorlopige overeenkomst voorziet in de oprichting van een "investeringsfonds" voor de wederopbouw van Oekraïne.
Kiev en Washington zullen het fonds op "gelijke voorwaarden" beheren, voegde de premier toe.
Hij zei dat Oekraïne 50% van de toekomstige opbrengsten uit staatsgrondstoffen, olie en gas aan het fonds zou bijdragen, en dat het fonds vervolgens zou investeren in projecten in Oekraïne zelf.
Volgens een conceptdocument uit de New York Times zou de VS het maximale bedrag van het fonds bezitten dat volgens de Amerikaanse wetgeving is toegestaan, maar niet noodzakelijkerwijs het hele bedrag.
De overeenkomst vormde vorige week het middelpunt van een breuk tussen Trump en Zelensky, waarbij de Oekraïense president een eerste verzoek om 500 miljard dollar (£395 miljard) aan inkomsten uit zeldzame mineralen afwees.
Volgens berichten in de media is deze vraag inmiddels ingetrokken.
"De bepalingen van de deal zijn nu veel beter voor Oekraïne", vertelde een bron binnen de Oekraïense regering aan de BBC.
Dinsdag zei Trump dat de VS Oekraïne tussen de 300 miljard dollar (237 miljard pond) en 350 miljard dollar (276 miljard pond) aan hulp heeft gegeven en dat hij dat geld via een deal 'terug wilde krijgen'.
Uit analyse van BBC Verify is geen bewijs voor dit cijfer naar voren gekomen .
Volgens berichten bevat de deal geen strikte veiligheidsgarantie van de VS, iets waar Zelensky eerder wel op aandrong.
Desondanks zei de Oekraïense premier Shmyhal woensdag dat de VS "de inspanningen van Oekraïne om veiligheidsgaranties te verkrijgen en zo een duurzame vrede op te bouwen" steunt.
Hij zei dat Oekraïne de deal niet zou ondertekenen totdat Zelensky en Trump "het eens zijn over veiligheidsgaranties" en besloten hebben hoe "deze voorlopige overeenkomst" aan een Amerikaanse veiligheidsgarantie moet worden gekoppeld.
Yuri Sak, adviseur van het Oekraïense ministerie van strategische industrieën, zei woensdag eerder tegen de BBC: "Het heeft geen zin om een deal te tekenen over cruciale mineralen als de Russen een maand na het tekenen van de deal opnieuw het land kunnen binnenvallen."
Hij zei dat de discussies over veiligheidsgaranties moesten worden voortgezet.
Ondertussen vertelde vicepremier Olha Stefanishyna, die de onderhandelingen leidt, aan de Financial Times dat de deal "onderdeel is van een groter geheel".
Vorig jaar opperde Zelensky voor het eerst het idee van een mineralendeal. Daarmee wilde hij de VS een concrete reden geven om Oekraïne te blijven steunen.
Trump zei dinsdag dat Oekraïne "het recht om door te vechten" zou krijgen in ruil voor toegang tot zijn mineralen, maar hij bevestigde niet dat er al een overeenkomst was bereikt.
Hij stelde voor dat de VS Oekraïne van materieel en munitie zou blijven voorzien ‘totdat we een deal met Rusland hebben’.
Hij zei ook dat er na een eventuele vredesovereenkomst behoefte zou zijn aan "een vorm van vredeshandhaving" in Oekraïne, in een vorm die "voor iedereen acceptabel" zou moeten zijn.
Shmyhal zei dat de VS en Oekraïne een definitieve versie van de overeenkomst hebben voorbereid, die de Oekraïense regering woensdag ter ondertekening zal goedkeuren.
Trump heeft gezegd dat hij verwacht dat Zelensky de deal zal ondertekenen tijdens een bezoek aan Washington op vrijdag. Zelensky heeft echter nog geen commentaar gegeven op dit bezoek.
Kiev schat dat ongeveer 5% van de 'kritieke grondstoffen' ter wereld zich in Oekraïne bevinden.
Dit omvat ongeveer 19 miljoen ton bewezen reserves van grafiet, wat volgens het Oekraïense Geologische Onderzoeksagentschap het land "een van de vijf belangrijkste landen" maakt voor de levering van het mineraal. Grafiet wordt gebruikt om batterijen voor elektrische voertuigen te maken.
Oekraïne beschikt ook over aanzienlijke hoeveelheden titanium, lithium en zeldzame aardmetalen - een groep van 17 elementen die worden gebruikt voor de productie van wapens, windturbines, elektronica en andere producten die van vitaal belang zijn voor de moderne wereld.
Vladimir Poetin heeft nog niet gereageerd op berichten dat er overeenstemming is bereikt over de voorwaarden van een deal tussen de VS en Oekraïne.
Maar maandagavond vertelde hij de staatstelevisie dat hij bereid was om Amerikaanse partners middelen aan te bieden voor gezamenlijke projecten, waaronder mijnbouw in de 'nieuwe gebieden' van Rusland. Daarmee doelde hij op delen van Oost-Oekraïne die Rusland bezet houdt sinds het drie jaar geleden een grootschalige invasie uitvoerde.
Poetin zei dat een mogelijke deal tussen de VS en Oekraïne over zeldzame mineralen geen probleem was en dat Rusland "ongetwijfeld, ik wil dit benadrukken, aanzienlijk meer van dit soort grondstoffen heeft dan Oekraïne".
"Wat de nieuwe gebieden betreft, is het hetzelfde. We zijn klaar om buitenlandse partners aan te trekken naar de zogenaamde nieuwe, naar onze historische gebieden, die zijn teruggekeerd naar de Russische Federatie," voegde hij toe.
BBC
