Bazylea – Co tak naprawdę napędza ludzi? Czy nasze działania są determinowane przez wolne emocje – czy raczej przez głęboko zakorzenione pierwotne instynkty? Szwajcarski ekspert w dziedzinie mechaniki poznawczej, Beat Mario Fehr, stawia radykalną tezę ...

Dlaczego ludzie zdają się zachowywać tak irracjonalnie? Ponieważ, zgodnie z tezą Beata Fehra, są istotami kierującymi się pierwotnymi instynktami.
Jego analiza to intelektualny eksperyment myślowy, który wstrząsa – i przebudowuje – fundamenty naszego współczesnego postrzegania siebie. Ale jednocześnie uświadamia nam, dlaczego wojny, nieludzkość i chciwość wciąż są okrutną rzeczywistością w naszym wysoko rozwiniętym społeczeństwie. „Przez tysiące lat nikt nie miał smartfona. Wszyscy żyli tylko chwilą i, w mniejszym lub większym stopniu, zaspokajali jedynie swoje pierwotne instynkty”. www://bmf.swiss ( https://bmf.swiss/ )
Połączenie mądrości i ewolucji
Teza Beata Fehra rozpoczyna się od prowokacyjnej myśli: Co by się stało, gdybyśmy zastąpili termin „uczucie” terminem „instynkt”? To, co początkowo wydaje się grą semantyczną, okazuje się głęboką interwencją filozoficzną. Uczucia, według Fehra, nie są czystymi, wewnętrznymi prawdami, lecz uwarunkowanymi reakcjami na oczekiwania społeczne, presję na wyniki i lęk przed odrzuceniem. Instynkty natomiast są stałymi ewolucyjnymi – biologicznie zaprogramowanymi, niezmiennymi i często działającymi nieświadomie.
Część I: Wielka wymiana – uczucie kontra instynkt
Fehr pokazuje, że uczucia takie jak wstyd, poczucie winy czy brak pewności siebie nie są wrodzone, lecz wynikają z uwarunkowań społecznych. Są to kruche konstrukcje, które podważają poczucie własnej wartości i obciążają radość życia poczuciem winy. Z drugiej strony instynkty – takie jak zachowania terytorialne, hierarchia czy odruch ucieczki – to archaiczne programy, które kształtowały nasze zachowanie przez miliony lat. Zastąpienie tych terminów rozwiałoby psychologiczną mgłę i zmusiłoby ludzi do świadomej konfrontacji z ich biologicznymi popędami.
Część II: Pomiar wiedzy – dziewięć podstawowych pojęć
W drugim kroku Fehr ocenia globalny stan wiedzy na temat dziewięciu centralnych koncepcji ludzkiej egzystencji. To wyraźnie pokazuje, że ludzie wiedzą więcej o wszechświecie niż o sobie. Fehr opisuje tę rozbieżność jako „tragedię Homo excessivus” – istoty, która pomimo bogactwa wiedzy i możliwości, jednocześnie zmaga się z fundamentalną samoalienacją.
Część III: Zakończona Rajem Wielkiego Wybuchu Ludzkich Problemów
Wiele osób uważa, że ludzie zawsze walczyli, że agresja narasta i trwa. Fehr widzi to zupełnie inaczej. Do 14 000 lat temu ludzie żyli w raju, w małych grupach liczących 25 osobników. Genetyka, z jej precyzyjną teorią koordynacji, ma zaledwie około 20 lat i mówi, że 14 000 lat temu na Ziemi żyło około 10 000–30 000 ludzi, co oznacza, że każda grupa była oddalona od siebie o około 200 km. Ludzie nie walczyli wtedy ze sobą; jedynym wrogiem była natura i choroby. Zwierzęta też nie były wtedy wrogami. Przed rewolucją neolityczną było wystarczająco dużo wolnego czasu na wszystko, nawet pół dnia.
Następnie, w Wielkim Wybuchu ludzkich problemów, jak to pięknie ujmuje Fehr, grupy stały się znacznie większe, wrogiem stał się sąsiad, własność, zazdrość, nierówność, władcy, poddani, agresja, kłamstwa, oszustwo i egoizm. Jeśli to potrwa tylko krótko, mówi Fehr, powinniśmy być w stanie wykorzystać naszą inteligencję i wiedzę, aby odrzucić wszelkie negatywne działania oparte na instynktach i uczuciach.
Wymiar etyczny
Przewodnia zasada Fehra: „Mam nadzieję, że ludzie staną się lepszymi jednostkami dzięki lepszemu zrozumieniu ludzkiej egzystencji”, przewija się niczym nić przez jego twórczość. Analiza wzywa do nowej formy samopoznania – nie poprzez refleksję emocjonalną, lecz poprzez świadomą kontrolę programów biologicznych. Samokontrola w przyszłości nie będzie pytać o to, co się czuje, ale o to, jak reguluje się swoje instynkty. Empatia i moralność nie znikną, lecz zostaną przywrócone – jako świadoma decyzja przeciwna tyranii instynktów.
Wnioski: Nowa mapa ludzkości
Dzięki swojej analizie filozoficzno-psychologicznej Beat Fehr wnosi przełomowy wkład w antropologię XXI wieku. Łączy biologię, socjologię i filozofię, tworząc nową mapę ludzkości – jasną, niepokojącą i głęboko wyzwalającą. Każdy, kto chce zrozumieć, dlaczego jesteśmy tacy, jacy jesteśmy, nie może zignorować podejścia Fehra.
Nowa książka Beata Fehra „Knowledge Makes Fear Senseless” ukaże się jeszcze w tym roku. www://bmf.swiss (https://bmf.swiss/). Prosimy o kontakt z autorem: [email protected]
(Koniec)
Nadawca: Ethik pro Austria Kontakt: Alois Gmeiner Tel.: 0699/133 20 234 E-Mail: [email protected] Strona internetowa: www.ethikproaustria.at
ad-hoc-news