Recenzja USMCA: Czy Meksyk jest gotowy?

Umowa między Stanami Zjednoczonymi, Meksykiem i Kanadą (USMCA) w artykule 34.7 stanowi, że strony muszą spotkać się 1 lipca 2026 r., w szóstą rocznicę jej wejścia w życie, aby ocenić jej funkcjonowanie i podjąć decyzję o ewentualnym przedłużeniu jej obowiązywania o kolejne 16 lat.

W związku z tą konkretną datą i faktem, że Stany Zjednoczone planują rozpocząć konsultacje publiczne w październiku 2025 r., pojawiły się rozmowy o „wczesnym przeglądzie”.

Jednak zgodnie z ustawą wdrażającą USMCA, na mocy której Stany Zjednoczone ratyfikowały USMCA, Przedstawiciel Handlowy Stanów Zjednoczonych (USTR) musi rozpocząć proces konsultacji publicznych 270 dni przed rozpoczęciem trójstronnego przeglądu, czyli 4 października 2025 r.

Biuro Przedstawiciela Handlowego Stanów Zjednoczonych (USTR) będzie również zobowiązane do przedstawienia Kongresowi USA raportu przedstawiającego jego ocenę, zalecenia i stanowisko w sprawie potencjalnego przedłużenia umowy USMCA na 180 dni przed rozpoczęciem przeglądu, który nastąpi 3 stycznia 2026 r.

W tym kontekście konsultacje publiczne, które Stany Zjednoczone rozpoczną w październiku, mieszczą się w harmonogramie określonym w ich prawie. Meksyk ze swojej strony nie posiada analogicznego formalnego mechanizmu, ale rozpoczął już spotkania przygotowawcze z sektorem prywatnym i różnymi izbami handlowymi.

W marcu Trump nałożył cła w wysokości 25% na Meksyk i Kanadę, choć później zwolnił z nich wszystkie produkty i dobra, które spełniały reguły pochodzenia określone w umowie USMCA.

W rezultacie meksykański sektor eksportowy nadal odczuwa poważne konsekwencje, biorąc pod uwagę, że w 2024 r. 51,1% meksykańskiego eksportu do Stanów Zjednoczonych nie było zgodne z postanowieniami traktatu.

Ponadto Trump nałożył 25% cła na sektor motoryzacyjny i zaoferował Meksykowi i Kanadzie możliwość zastosowania cła tylko do towarów spoza USA. Utrzymuje również 50% cła na meksykańską stal i aluminium, podobnie jak w przypadku innych krajów.

Prezydent uzasadnia te działania argumentem, że Meksyk wykorzystuje Stany Zjednoczone, a dwustronne stosunki są niesprawiedliwe, a Chiny wykorzystują Meksyk, aby uzyskać dostęp do rynku amerykańskiego.

Nastąpiło to po tym, jak deficyt handlowy Stanów Zjednoczonych z Meksykiem w 2024 r. wyniósł 171,8 mld dolarów, co było drugim najwyższym wynikiem po Chinach i stanowiło 14,3% całości.

Trump utrzymuje, że nałożenie tych ceł zachęci amerykańskie firmy do przenoszenia fabryk z Meksyku, co przełoży się na wzrost zatrudnienia i inwestycji. W tym kontekście umowa USMCA może ponownie stać się strategicznym narzędziem realizacji protekcjonistycznego programu Trumpa, mimo że to on sam pierwotnie negocjował i promował to porozumienie.

Wśród głównych punktów nacisku dla Stanów Zjednoczonych w ramach przeglądu traktatów wskazano pięć kluczowych obszarów: 1) możliwe zaostrzenie reguł pochodzenia w celu wzmocnienia integracji regionalnej; 2) włączenie reguł sektorowych mających na celu ograniczenie obecności Chin na rynku północnoamerykańskim; 3) dostosowania Mechanizmu Szybkiego Reagowania w celu wzmocnienia jego zakresu lub zastosowania; 4) zmiany w przepisach dotyczących pracy (w szczególności wynagrodzeń); oraz 5) włączenie klauzul mających na celu wzmocnienie pewności prawnej w przypadku inwestycji.

Chociaż potencjalne zmiany w Umowie USMCA mogą w krótkiej perspektywie wiązać się z różnymi wyzwaniami dla gospodarki Meksyku, począwszy od zaostrzenia przepisów celnych, aż po wzrost kosztów produkcji, stanowią one również szansę na pobudzenie wzrostu gospodarczego kraju.

Jeśli meksykańskim firmom uda się przejąć znaczną część rynku, jaką firmy azjatyckie utrzymały w regionie dzięki protekcjonistycznej polityce handlowej, mającej na celu wzmocnienie integracji między tymi trzema krajami, nastąpi wzrost produkcji, zysków i liczby tworzonych miejsc pracy, co z nawiązką zrekompensuje potencjalny wzrost kosztów.

Ponadto, zmiany w mechanizmie szybkiego reagowania i większa pewność prawna przyczyniłyby się do konsolidacji nearshoringu i Planu dla Meksyku poprzez stworzenie lepszego środowiska biznesowego. Innymi słowy, wczesny przegląd umowy USMCA nie będzie budził obaw, lecz będzie korzystny dla kraju, ponieważ może rozwiać niepewność i wzmocnić integrację handlową regionu.

*Autor jest dyrektorem ds. analiz w Grupo Financiero Monex