Hiszpański pisarz Eduardo Mendoza został laureatem Nagrody Księżniczki Asturii w dziedzinie literatury za rok 2025.

Hiszpański pisarz Eduardo Mendoza został zwycięzcą Literackiej Nagrody Księżniczki Asturii 2025 , ogłosiło w środę jury prestiżowej nagrody.

Jak wynika z protokołu towarzyszącego ceremonii wręczenia nagród zorganizowanej przez Fundację Księżniczki Asturii, następczynię tronu Hiszpanii, eksperci podkreślili „decydujący wkład” urodzonego w Barcelonie autora w literaturę hiszpańskojęzyczną na przestrzeni ostatniego półwiecza, dzięki zbiorowi powieści, w których łączy on chęć innowacji ze zdolnością dotarcia do bardzo szerokiego grona odbiorców.

Mendoza, urodzony w Barcelonie w 1943 r., jest autorem tytułów, które dziś należą do klasyki literatury hiszpańskiej, takich jak „Prawda o sprawie Savolty” (1975), „Tajemnica nawiedzonej krypty” (1979), „Labirynt oliwek” (1982), „Miasto cudów” (1986), „Brak wieści z Gurb” (1991) i „Niesamowita podróż Pomponio Flato” (2008), które oczarowały miliony czytelników.

Autor, jeden z tych, którzy najczęściej opisywali swoje rodzinne miasto, Barcelonę, poprzez fikcję, zawsze był krytycznym głosem, niezależnym od władzy, a jego pisarstwu nigdy nie brakuje realizmu, humoru, inteligentnego sarkazmu i przenikliwej perspektywy.

Pochodzący z Cervantesa, ma wykształcenie prawnicze i mieszkał w Nowym Jorku, gdzie pracował jako tłumacz symultaniczny dla ONZ. Był również profesorem na Wydziale Tłumaczeń i Tłumaczeń Ustnych Uniwersytetu Pompeu Fabra w Barcelonie.

Od 2016 roku jest laureatem Nagrody Cervantesa, najważniejszego wyróżnienia w dziedzinie literatury hiszpańskojęzycznej, oraz wielu innych wyróżnień, w tym Nagrody Planeta, Nagrody Fundacji José Manuela Lary za powieść, Nagrody Terenciego Moixa, Nagrody im. Franza Kafki i Międzynarodowej Nagrody za Powieść Historyczną Barcino.

Eduardo Mendoza, powieściopisarz, który zapoczątkował nową erę w literaturze hiszpańskiej w okresie transformacji ustrojowej, udowodnił, że można być wspaniałym pisarzem i wybitnym znawcą społeczeństwa swoich czasów, nie rezygnując przy tym z wyostrzonego poczucia humoru. Cecha ta przenika wszystkie jego powieści i którą dał wyraz w przemówieniu wygłoszonym po otrzymaniu Nagrody Cervantesa.

„Pozostanę tym, kim zawsze byłem: Eduardo Mendozą, z zawodu i z pracy” – oświadczył pochodzący z Barcelony mężczyzna przed królem, odbierając najważniejsze odznaczenie w dziedzinie literatury hiszpańskiej. W tym samym tonie wyznał, że „w przeciwieństwie do Don Kichota” uważa się za „wzorcowy wzór zdrowego rozsądku, a inni są szaleni”.

„Dlatego jestem zdezorientowany, przestraszony i niezadowolony z tego, jak wygląda świat” – dodał.

Ten mistrz słowa zawsze wierzył, że humor „przenika wszystko i wszystko przekształca”, maksymę tę stosował od samego początku w swoich dziełach. Maksyma ta przenika „Tajemnicę nawiedzonej krypty” i „Labirynt oliwek”, parodię gatunku kryminalnego, która ośmiesza kontekst społeczny Hiszpanii w okresie transformacji.

Mendoza urodził się w 1943 r., w trakcie II wojny światowej, i uważa się za człowieka XX wieku, podobnie jak jego literackie alter ego, Rufo Batalla, bohater trylogii „Trzy prawa ruchu” podróżujący przez drugą połowę wieku i którego przygody kończą się 31 grudnia 1999 r.

Dla Mendozy XXI wiek wydaje się dziwny i skomplikowany. Uważając się jedynie za obserwatora czasów, które nie są jego czasami, woli nie analizować ich tak, jak to czynił w przypadku wieku XX, a nawet końca XIX.

Autor jednej z najwspanialszych powieści o Barcelonie, „Miasto cudów”, napisanej podczas pobytu w Nowym Jorku w latach 70. XX wieku, a także kronikarz miasta na przestrzeni różnych okresów w dziejach katalońskiej metropolii, nacisk turystyki, a także chęć odzyskania anonimowości sprawiły, że od 2009 r. na długie okresy schronił się w mieszkaniu w Londynie, mieście, które uwielbia i gdzie jego wygląd brytyjskiego dżentelmena czyni go prawdziwym londyńczykiem.

Mendoza oddzielał dystansowanie się od Barcelony od atmosfery panującej w Katalonii jako wynik „procés” (protestu) – procesu napędzanego przez separatystów – do którego odnosił się sceptycznie i pesymistycznie, a poglądy te wyraził w swojej książce „Co dzieje się w Katalonii”.

Jako kataloński pisarz regularnie piszący po hiszpańsku, Eduardo Mendoza nie był odporny na pewne kontrowersje, jakie pojawiły się w Katalonii na temat tego, czy jego dzieła można zaliczyć do literatury i kultury katalońskiej.

Jego niewątpliwy wpływ na twórczość literacką sprawił, że w 2013 r. przyznał mu Narodową Nagrodę Kultury od Generalitat (rządu Katalonii). Został on pierwszym hiszpańskojęzycznym autorem, który otrzymał tę nagrodę od czasu ustanowienia jej przez rząd Katalonii w 1995 r.

Jury podkreśliło, że powieści Mendozy „tworzą biograficzne i estetyczne połączenie między autorem a jego rodzinnym miastem, Barceloną” i że „rozszerzył granice współczesnej narracji ironią i poczuciem parodii”.

Z informacjami z agencji