Nickel Boys: Kino jako kwestia moralna (*****)

W swoim pierwszym filmie A propos de Nice Jean Vigo podkreślał konieczność, wręcz pilną potrzebę przyjęcia określonego punktu widzenia. Kino to prawdopodobnie nic więcej, niż właściwy wybór miejsca, z którego patrzymy i, co ważniejsze, obok kogo patrzymy. A to determinuje niemal wszystko. Można to nazwać wyborem moralnym. Wspomniany dokument Vigo ukazał bogactwo burżuazji, a jego kamera, w tym pierwszym podejściu do świata, stała się skalpelem, którego zadaniem było ironiczne rozczłonkowanie ekshibicjonistycznej duszy być może ślepego społeczeństwa. Nickel Boys to film w całości skonstruowany z punktu widzenia radykalizmu, jakiego wymagał reżyser L'Atalante. A ten szczegół, który jest prawdziwym przedstawieniem z perspektywy cierpiącego, sprawia, że ​​jest to spektakl istotny i głęboko piękny. Estetyka dla etyki.

Cały film skupia się na spojrzeniu głównego bohatera. Widzimy to, co on widzi, odczuwamy każdą z jego pasji, radości, smutków i oczywiście ran. Jednakże nie chodzi tu o jakiś mniej lub bardziej cnotliwy trik czy literacką zagadkę w stylu Pereca, chodzi o całkowitą rekonstrukcję rzeczywistości, wychodzącą od stałości i potrzeby istnienia punktu widzenia, który nada jej sens. Jest to żądanie motywowane argumentami, a nie zwykłą zachcianką. Zasób nie jest nowy. Aby posłużyć się kanonicznym przykładem, Robert Montgomery podjął podobną próbę w 1946 r. w powieści Kobieta w jeziorze. Był to film oparty na tekście Raymonda Chandlera, który igrał z brutalną atmosferą thrillera, doprowadzając ją do granic możliwości, z gorzkim ograniczeniem ledwo dostrzeżonej tajemnicy. A wszystko było tak rygorystyczne, że tylko lustra ujawniały twarz głównego bohatera. Dopiero gdy Robert Montgomery spojrzał na siebie, widz zrobił to samo... z twarzą Roberta Montgomery'ego.

RaMell Ross, autorka zachwycającej książki non-fiction Hale County This Morning, This Evening , jest adaptatorką powieści Colsona Whiteheada o tym samym tytule. Opowiada jedną z tych niesamowitych, brutalnych i wyjątkowych historii, które decydują o losach całego kraju. I one to determinują, najpierw przez to, że były ukryte przez tak długi czas, a później przez niemal materialną niemożność (poza wszelką moralnością) przyswojenia tego, zrozumienia, wybaczenia. Przez ponad wiek poprawczak Florida Nickel Academy dla czarnoskórej młodzieży stał się izbą grozy, w której jego mieszkańcy byli systematycznie poddawani wszelkiego rodzaju nadużyciom seksualnym, psychicznym i fizycznym. Była to prawdziwie metodyczna i perfekcyjnie zorganizowana eksterminacja, która zamieniła ośrodek w prawdziwą fabrykę śmierci. Film przedstawia historię życia Elwooda (Ethan Herisse) i Turnera (Brandon Wilson). Są przyjaciółmi i dzielą ból związany z życiem w Nickel. Jeden wierzy w możliwość odkupienia, drugi już dawno stracił wszelką nadzieję. I tak dalej.

RaMell Ross kieruje kamerę nie tylko na spojrzenie Elwooda, ale także na jego spojrzenie. Od czasu do czasu Turner pełni rolę lustra. Pozycja ulega zmianie, ale – i to jest najważniejsze – punkt widzenia pozostaje nienaruszony, doskonały i przejrzysty. Nickel Boys to pieśń pochwalna na cześć wszystkiego, co ratuje, do ostatniej strzępki życia, w nieuniknionym świadectwie cierpienia, nienawiści i okrucieństwa. Cały wysiłek włożony w film polega na czymś tak podstawowym jak stworzenie u widza iluzji, że patrzy oczami głównego bohatera, a nawet – choć jest to niemożliwe – że sam nim jest. Bez melodramatu, bez pustego ekshibicjonizmu, z dala od wszelkich prób górowania stylu nad bólem, pozostaje film zasadniczo moralny, emocjonalny aż do rozpaczy i, mimo wszystko i wbrew wszystkiemu, piękny. A wszystko to w przekonaniu, że kino, jak twierdziłby Vigo, albo jest punktem widzenia, albo nie.

—

Reżyseria : RaMell Ross. Obsada : Ethan Herisse, Brandon Wilson, Hamish Linklater. Czas trwania : 140 minut. Narodowość : Stany Zjednoczone.