Pedro Sánchez walczy o swoje polityczne życie

Podwaliny pod drogę Pedro Sáncheza na szczyt lewicowej polityki UE położyła jego 190-centymetrowa sylwetka pochylona w Peugeocie 407. Był rok 2016, a przyszły premier Hiszpanii podróżował po kraju swoim małym samochodem, sondując elektorat i torując sobie drogę do władzy.

Jednak ta trasa sprzed dekady stała się podłożem najgorszego kryzysu za jego kadencji.

Oskarżenia o korupcję wobec jego najbliższego otoczenia zdyskredytowały go w kraju , a jego opór wobec żądań USA dotyczących zwiększenia wydatków na armię , wynikający z lojalności wobec wyborców, podważył jego reputację za granicą.

W czasie swojej podróży Sánchez nawiązywał kontakty z dwoma przyszłymi prawymi rękami, którzy namawiali go do ponownego objęcia przywództwa w Partii Socjalistycznej.

„Tworzyliśmy wyjątkową więź” – napisał o nich w swoich wspomnieniach z 2019 roku. Miał też w pobliżu trzeciego współpracownika , który pewnej nocy spał w biurze partyjnym , pilnując urny wyborczej, która miała pomóc Sánchezowi przejąć stery partii.

Ci sami trzej mężczyźni — Santos Cerdán, były minister José Luís Ábalos i Koldo García — znajdują się obecnie w centrum narastającego skandalu, w którym oskarżono ich o przyjmowanie łapówek od firm w zamian za publiczne kontrakty budowlane.

Wszyscy trzej zaprzeczają jakimkolwiek nadużyciom. Partia Socjalistyczna jednak ich wykluczyła, nazywając ich „toksycznym trójkątem”.

Cerdán, który był trzecim co do ważności urzędnikiem w hierarchii partyjnej, od zeszłego tygodnia przebywa w areszcie tymczasowym . Sojusznicy Sáncheza twierdzą, że nigdy nie wsiadł do samochodu z tą trójką, ale ich bliskie relacje są bezdyskusyjne. Opozycyjna Partia Ludowa (PP) nazwała ich „gangiem Peugeota”.

Sánchez oświadczył, że nic nie wiedział o domniemanych przestępstwach i przeprosił naród hiszpański , odrzucił jednak żądania krytyków dotyczące przeprowadzenia wcześniejszych wyborów , twierdząc, że kolejne odbędą się zgodnie z planem w 2027 r.

Jak na ironię, to właśnie systemowa korupcja prawicowego rządu Partii Ludowej (PP) pozwoliła mu odsunąć od władzy swojego poprzednika, Mariano Rajoya. W dniu, w którym Rajoy został odsunięty w głosowaniu nad wotum nieufności w 2018 roku, Sánchez nazwał korupcję „przewlekłą chorobą”, która stanowi „prawdziwe zagrożenie dla politycznej i instytucjonalnej stabilności naszego kraju”.

W środę Sánchez powiedział w parlamencie, że jego rząd wprowadził ponad 30 środków antykorupcyjnych w ciągu ostatnich siedmiu lat , ale „oczywiste” jest, że trzeba zrobić więcej . Zapowiedział nowy „państwowy plan walki z korupcją”.

Jednak liderzy opozycji, UE i analitycy polityczni wyrazili zaniepokojenie korupcją w Hiszpanii i sposobem, w jaki rząd Sáncheza radzi sobie z tą sytuacją.

We wtorek Komisja Europejska stwierdziła, że ​​Hiszpania jest prawnie zobowiązana do przyjęcia strategii antykorupcyjnej , ale prace nad nią „jeszcze się nie rozpoczęły”.

Alberto Núñez Feijóo , lider Partii Ludowej (PP), stwierdził, że Sánchez „nie przyszedł [do władzy], żeby cokolwiek posprzątać. Przyszedł, żeby wszystko zabrudzić”.

Odnosząc się do domniemanych nieprawidłowości w przyznawaniu kontraktów budowlanych, José Ignacio Torreblanca, starszy doradca Europejskiej Rady Stosunków Zagranicznych , powiedział: „Byliśmy bardzo zaskoczeni widząc, że nadal stosunkowo łatwo jest manipulować kontraktem publicznym, po prostu obsadzając komisje robót publicznych personelem mianowanym politycznie”.

„To bardzo niepokojące” – dodaje Torreblanca. „Polityka ma tendencję do nadmiernej kolonizacji administracji”.

Skandal z udziałem Cerdána wybuchł tuż przed największym wyzwaniem międzynarodowym dla Sáncheza: szczytem NATO w ubiegłym miesiącu, mającym na celu uspokojenie prezydenta USA Donalda Trumpa poprzez zwiększenie wydatków na obronność w Europie.

Jako hiszpański premier, biegle władający angielskim i obdarzony pewną arogancją, a także przywódca, którego nie zniechęciły kryzysy finansowe, jak dwa poprzednie , Sánchezowi udało się dotychczas podnieść rozpoznawalność Hiszpanii na świecie.

Jednak na szczycie NATO zniweczył znaczną część tej pracy, podkreślając, że Hiszpania nie zaakceptowała, jak to określił, „nierozsądnego” celu przeznaczania 5% PKB na obronność. W zamian Trump zagroził mu odwetem za próbę „wykorzystania sytuacji”.

Sánchez odwoływał się częściowo do antymilitaryzmu i antytrumpizmu swojej bazy w Hiszpanii , a także do radykalnej lewicy swojego kruchego sojuszu parlamentarnego.

„Inni przywódcy wiedzą, że ma kłopoty we własnym kraju i że ich reakcje wynikają z tego, a nie z chęci poprawy sytuacji w UE czy NATO” – wyjaśnia Carlos Miranda, były ambasador Hiszpanii przy NATO.

Ale Sánchez, podobnie jak niektórzy jego poprzednicy, nie podjął nawet próby przekonania hiszpańskiej opinii publicznej do poparcia zwiększonych wydatków na armię.

„Żaden hiszpański polityk nie miał odwagi powiedzieć: «Słuchajcie, musimy wydawać jeszcze więcej. Polacy i Rumuni są naszymi przyjaciółmi i musimy okazać im solidarność»” – podkreśla Miranda.

Urzędnik rządowy odpowiedział, że stanowisko Sáncheza nie wynikało z doraźnych korzyści, lecz z jego głęboko zakorzenionych przekonań pacyfistycznych: w 2014 r. stwierdził, że hiszpańskie Ministerstwo Obrony „nie spełniało już oczekiwań”.

Kolejną słabością Sáncheza, zarówno w kraju, jak i za granicą, jest jego uwikłanie w kontrowersyjną kwestię katalońskiego separatyzmu.

Przed wyborami powszechnymi w 2023 r. przemawiał o uleczeniu traumy po nieudanej próbie niepodległości Katalonii, stwierdzając, że choć wierzy w zróżnicowany i zdecentralizowany kraj, nie będzie amnestii dla separatystów skazanych za próbę secesji w 2017 r.

Po wyborach wszystko się zmieniło, ponieważ jedynym sposobem, aby Sánchez uzyskał większość parlamentarną i utworzył rząd, było pozyskanie głosów najbardziej radykalnej partii separatystycznej, co zmusiło go do podporządkowania się żądaniom jej lidera, Carlesa Puigdemonta.

Pierwszym żądaniem było uchwalenie ustawy amnestyjnej, którą Sánchez przychylił się, twierdząc, że „z konieczności czyni cnotę”. Porozumienie, które oburzyło prawicę, zostało wynegocjowane przez jednego ze starych przyjaciół prezydenta: Cerdána.

Puigdemont chce teraz, aby kataloński został uznany za język urzędowy UE, ale próby Madrytu, aby wywrzeć presję na inne państwa członkowskie, aby zaakceptowały ten język, wywołały niezadowolenie w Brukseli.

Duma Katalonii , nawet wśród socjalistów w regionie, wyjaśnia również, dlaczego Sánchez interweniował w dużej próbie przejęcia banku. Jego rząd nałożył trzyletni zakaz fuzji BBVA z katalońskim bankiem Sabadell , co jest sprzeczne z działaniami UE na rzecz konsolidacji sektora bankowego .

Juan Luis Manfredi, profesor polityki zagranicznej na Uniwersytecie Kastylia-La Mancha, narzeka: „Premier przyjeżdża do Brukseli ze swoimi problemami, aby rozwiązać różnice z [katalońskimi] nacjonalistami, ale problemy te nie przyczyniają się do budowania bardziej spójnej Europy”.

Mimo to partia Puigdemonta pozostaje niezadowolona. Sánchez jest sparaliżowany w parlamencie, nie mogąc uchwalić budżetu ani żadnej ważnej ustawy. Tymczasem jego zachodni sojusznicy czują się zlekceważeni. A poparcie dla niego w społeczeństwie wciąż słabnie w obliczu narastającego smrodu korupcji.

Santiago Abascal , lider skrajnie prawicowej partii Vox , powiedział w środę, że cała „mafia Peugeot”, aż do „numeru jeden”, zostanie osądzona.

Urażony Sánchez ogłosił się „czystym politykiem”, ale dodał: „Wiem, że w takich przypadkach trudniej mi uwierzyć, niż zwątpić”. Wydawał się bardzo różnić od ambitnego optymisty, który wyruszył w trasę koncertową po Hiszpanii w 2016 roku.

© The Financial Times Limited [2025]. Wszelkie prawa zastrzeżone. FT i Financial Times są zastrzeżonymi znakami towarowymi Financial Times Limited. Redystrybucja, kopiowanie lub modyfikacja są zabronione. EXPANSIÓN ponosi wyłączną odpowiedzialność za to tłumaczenie, a Financial Times Limited nie ponosi odpowiedzialności za jego dokładność.