Moralna powinność i zobowiązanie
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
Okolicznościową akademią Polonia uczciła 85. rocznicę zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicę katastrofy smoleńskiej. Uroczystość cieszyła się ogromnym zainteresowaniem, a jej organizatorem był Komitet Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Wojtek Maślanka
Rocznicowe obchody związane z tragicznymi wydarzeniami dotyczącymi polskiej historii odbyły się w niedzielę, 6 kwietnia, i miały miejsce przy pomniku Katyń 1940 znajdującym się na Exchange Place w Jersey City, NJ. Tradycyjnie wzięli w niej udział przedstawiciele wielu polonijnych organizacji i instytucji, weterani ze SWAP, ZHP, młodzież szkolna, a także lokalni amerykańscy politycy i działacze. Uczestniczył także wicekonsul Mateusz Dębowicz oraz goście z Polski.
Uroczystość, którą prowadziła Bogusława Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, rozpoczęła się od odśpiewania hymnów narodowych – polskiego i amerykańskiego – którym przewodził baryton Wojciech Bonarowski.
Były przemowy i wystąpienia, okolicznościowe proklamacje, a także część artystyczna przygotowana przez młodzież z polonijnych szkół. Pojawił się również Apel Poległych, który odczytała Elżbieta Sługocka, córka zmarłego niedawno sybiraka Stanisława Sługockiego.
Minutą ciszy uczczono pamięć ofiar Katynia i poległych w obronie Ojczyzny oraz osób, które zginęły w katastrofie smoleńskiej, a także zmarłych obrońców pomnika Katyń 1940 – Janusza Sporka i radnego Michaela Yuna, którego 5. rocznica śmierci minęła właśnie w tym dniu, 6 kwietnia.
Złożono również kwiaty i wieńce, a okolicznościową modlitwę odmówił ks. kanonik Józef Urban, proboszcz parafii św. Antoniego z Jersey City. Przytoczył w niej słowa Zygmunta Krasińskiego z „Modlitwy za umarłych”. Na zakończenie obchodów specjalnego błogosławieństwa ich uczestnikom udzielił ks. Bogumił Chruściel.
PRZEMOWY I WYSTĄPIENIA
„Sowiecka agresja na Polskę, 17 września 1939 roku, była wyrokiem dla narodu polskiego. Jej skutkiem było ludobójstwo w Katyniu i innych miejscach. Projekt tej haniebnej zbrodni był starannie przygotowany i wykonany przez sowiecką służbę NKWD” – podkreśliła na początku swojej przemowy Bogusława Huang.
Przypomniała również ideę jaka przyświecała mistrzowi Andrzejowi Pityńskiemu gdy tworzył monument, przy którym odbywała się rocznicowa uroczystość. Zwróciła także uwagę, że był to pierwszy pomnik w Stanach Zjednoczonych upamiętniający zbrodnię katyńską, która mimo wielu zabiegów i prób fałszowania historii przez Rosję, w końcu i tak wyszła na jaw.
„Przerwali życie elity narodu polskiego i zakopali ich ciała w zbiorowych dołach, ale nie przewidzieli, że wykiełkuje ziarno prawdy i usłyszy o tym cały świat” – stwierdziła prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych. Dodała, że ta haniebna zbrodnia zapisała się w naszej pamięci jako bolesna rana. Przypomniała też, że o ludobójstwie w Katyniu wielu ludzi, a zwłaszcza Amerykanów, dowiedziało się w czasie walki o pozostawienie monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place, gdy w 2018 roku chciał go stamtąd usunąć burmistrz Jersey City Steven Fulop.
Zwróciła również uwagę, że od 15 lat, rocznice upamiętniające mord katyński splotły się z oddaniem czci ofiarom tragedii pod Smoleńskiem, gdzie 10 kwietnia 2010 roku zginęło 96 członków państwowej delegacji – z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele – udającej się na obchody 70. rocznicy tej zbrodni.
„Katyń jako symbol pamięci wydarzeń z 1940 roku nabrał dla nas Polaków kolejnego bolesnego wymiaru” – podkreśliła Bogusława Huang. Zaznaczyła też, że ta wielka narodowa tragedia do dnia dzisiejszego nie została dokładnie wyjaśniona.
„Reasumując, gdyby nie było 17 września 1939 roku, to nie byłoby zbrodni ludobójstwa w Katyniu i nie byłoby tragedii pod Smoleńskiem w 2010 roku” – skonkludowała prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych.
Przemowę wygłosił także wicekonsul Mateusz Dębowicz, który w pierwszych słowach podziękował wszystkim uczestnikom uroczystości za bardzo liczny udział, a Bogusławie Huang i organizacji, którą reprezentuje, za przygotowanie tegorocznych obchodów katyńsko-smoleńskich oraz za obronę monumentu mistrza Andrzeja Pityńskiego.
„On swoją obecnością w tym miejscu przypomina nie tylko nam, ale również Amerykanom, o polskiej historii, o tym czym była naznaczona i jak wiele narody Europy wycierpiały w XX wieku” – podkreślił przedstawiciel polskich władz. Stwierdził, że obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej obligują nas do zastanowienia się nad tym jakie znaczenie ma obecnie dla nas niepodległość, w dodatku w czasie trwającej wojny na Ukrainie.
Wspomniał też o obchodzonej niedawno 85. rocznicy zsyłek Polaków na Syberię, które również upamiętnia specjalna tablica zainstalowana na wschodniej stronie cokołu pomnika Katyń 1940.
„To wszystko sprawia, że polska historia XX wieku usłana jest tragedią i zniszczonym życiem, ale przede wszystkim poświęceniem osób, które nie zawahały się stanąć do obrony Ojczyzny wtedy, kiedy to było potrzebne” – zaznaczył dyplomata.
Wicekonsul podkreślił też, że naszym obowiązkiem jest dbanie nie tylko o historię, ale również o rozwój Polski i jej niepodległość, którą w pełni cieszymy się od 35 lat, oraz że powinniśmy robić wszystko, aby przynajmniej przez najbliższe 200 lat Polska była krajem bezpiecznym.
„Aby te 'doły śmierci’, w których spoczęły ofiary zbrodni katyńskiej nie stały się losem kolejnych pokoleń polskiej inteligencji, która powinna służyć Polsce swoją wiedzą dla jej rozwoju i bezpieczeństwa, a nie dla jej ochrony na linii frontu” – powiedział na zakończenie swojego wystąpienia Mateusz Dębowicz.
Głos zabrał również radny Jersey City Richard Boggiano, który w kilku zdaniach przypomniał na czym polegała obrona pomnika Katyń 1940.
„Widzę dzisiaj wiele nowych twarzy i chciałbym im powiedzieć dlaczego ten monument ciągle tu stoi” – podkreślił na początku radny, po czym opowiedział o walce jaką wraz z Polonią oraz m.in. ze śp. radnym Michaelem Yunem stoczył celem pozostawienia dzieła mistrza Andrzeja Pityńskiego na Exchange Place.
UZNANIE ZE STRONY AMERYKAŃSKICH POLITYKÓW
W trakcie oficjalnej części uroczystości na ręce Bogusławy Huang, prezes Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, zostało wręczonych kilka okolicznościowych proklamacji i rezolucji. Wcześniej ich treść zaprezentowali przedstawiciele różnych amerykańskich instytucji, które je wydały.
Proklamację Rady Miasta Jersey City podpisaną przez burmistrza Stevena Fulopa odczytał radny James Salomon. Z kolei dokument wydany przez Izbę Stanową z New Jersey i podpisany przez senatora Josepha Cryana oraz członkinię Zgromadzenia Ogólnego Annette Quijano odczytała poseł stanowa New Jersey Jessica Ramirez. Proklamację wydał także Craig Guy, dyrektor hrabstwa Hudson. Odczytał ją James „Jim” McGreevey, były gubernator New Jersey (w latach 2002-2004) ubiegający się obecnie o stanowisko burmistrza Jersey City. Na zakończenie zaprezentowana była rezolucja uchwalona i podpisana przez radnych Jersey City. Jej treść odczytała Pam Andes z biura Richarda Boggiano.
We wszystkich tych okolicznościowych dokumentach mowa była o zbrodni katyńskiej i bestialskim zamordowaniu prawie 22 tys. polskich obywateli i oficerów przez Sowietów wiosną 1940 roku na terenie ZSRR, a także o ich upamiętnieniu. W rezolucji radnych Jersey City wspomniano również o tragedii smoleńskiej, w której zginęło 96 ważnych polskich polityków i osobowości z prezydentem Lechem Kaczyńskim na czele.
W uroczystości upamiętniającej te dwa tragiczne wydarzenia, prócz wymienionych wcześniej amerykańskich polityków i działaczy uczestniczyli także: przewodniczący Rady Komisarzy powiatu Hudson Anthony Romano oraz komisarz Yraida Aponie-Lipski, radny Yousef Saleh oraz Vernon Richardson z biura śp. radnego Michaela Yuna.
KWIATY I WIĄZANKI
Ważnym elementem rocznicowych obchodów było złożenie kwiatów i biało-czerwonych wiązanek pod pomnikiem Katyń 1940.
Wśród delegacji różnych organizacji i instytucji, które w ten sposób upamiętniły ofiary mordu katyńskiego oraz tragedii smoleńskiej byli m.in.: radny Jersey City Richard Boggiano, wicekonsul Mateusz Dębowicz, delegacja Komitetu Ochrony Pomnika Katyńskiego i Obiektów Historycznych, SWAP, członkowie KPA i Komitetu Pamięci Zbrodni Katyńskiej, przedstawiciele rodzin katyńskich Bogumiła i Adam Matuszewscy, Elżbieta Sługocka reprezentująca rodziny zesłańców na Sybir, Wielki Marszałek Parady Pułaskiego 2025 Arkadiusz Bagiński z żoną Ashley, Emilia i Dawid Kopalowie z Komitetu Głównego Parady Pułaskiego, menedżerka oddziału PSFCU z Linden Izabela Spolnik-Zuska, hm. Maria Bielska reprezentująca ZHP, Stanisław Śmiałek z Ligi Morskiej z Jersey City, motocykliści z klubu Husaria RC, sybiraczka Helena Knapczyk, Koło Młodej Polonii z Connecticut oraz amerykańska obrończyni pomnika Katyń 1940 Kristen Zadroga-Hart.
Kwiaty złożyli także przedstawiciele licznych polonijnych placówek oświatowych uczestniczących w uroczystości, m.n.: Polskiej Szkoły Sobotniej przy parafii św.św. Cyryla i Metodego oraz Polskiej Szkoły im. Marii Konopnickiej z Greenpointu, Akademii Młodej Polonii z Clifton, NJ, Akademii Języka Polskiego w Manchester, NJ, Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego z Jersey City, NJ, oraz Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington.
CZĘŚĆ ARTYSTYCZNA
Obchody 85. rocznicy zbrodni katyńskiej oraz 15. rocznicy katastrofy smoleńskiej zakończyły się występami artystycznymi. Jako pierwsi zaprezentowali się uczniowie i absolwenci Polskiej Szkoły Dokształcającej im. Marszałka Józefa Piłsudskiego w Jersey City, NJ, którzy przedstawili program „Pamięć i tożsamość”. Zwrócili w nim uwagę na znaczenie i szacunek do polskości, tradycji, pochodzenia oraz historii.
„Pamięć o zbrodni katyńskiej jest naszą moralną powinnością i zobowiązaniem wobec Ojczyzny, w której urodzili się nasi rodzice, dziadkowie i pradziadkowie… I my wyrośliśmy z tych samych korzeni” – podkreślała polonijna młodzież z Jersey City.
Z kolei uczniowie z Polskiej Szkoły im. św. Stanisława Kostki w Wallington z dyrektorką Agnieszką Kasprzak na czele zaprezentowali program słowno-muzyczny. Zaśpiewali m.in. patriotyczną piosenkę „Polskie kwiaty” oraz przypomnieli historię zbrodni katyńskiej.
Na zakończenie części artystycznej piosenkę swojego autorstwa „Brońmy Polski to nasz dom” zaśpiewał Wojciech Bonarowski. Teledysk to tego utworu nakręcony został właśnie przy pomniku Katyń 1940.
Po zakończeniu część artystycznej organizatorka rocznicowych obchodów Bogusława Huang podziękowała wszystkim za bardzo liczny udział w uroczystości, a młodzieży szkolnej za piękne występy.
Wcześniej wyrazy wdzięczności przekazała sybiraczka Helena Knapczyk, a także Michał Krzemień, jeden z obrońców pomnika Katyń 1940, który w 2018 roku zebrał najwięcej podpisów pod wnioskiem o referendum w sprawie decyzji burmistrza Stevena Fulopa o usunięciu monumentu dłuta mistrza Andrzeja Pityńskiego z Exchange Place. Zaprosił też wszystkich na poczęstunek – pyszne kanapki, które funduje od kilku lat przy okazji każdej uroczystości mającej miejsce przy pomniku Katyń 1940.
Tegoroczne obchody zakończyło wspólne odśpiewanie pieśni „Boże coś Polskę” oraz „God Bless America”.
dziennik
