Avrupa güvenliği | Rusya NATO'ya saldırıyor mu?

Yeni jeopolitik iklimde , çoğu Avrupa hükümeti kriz moduna geçti . Bazıları, Rusya'nın NATO'ya saldırması konusunda alarm verici uyarılarda bulunuyor ve genellikle ampirik kanıt olmadan, belirli bir zaman dilimi öngörecek kadar ileri gidiyorlar. Savunma Bakanı Boris Pistorius bir röportajında, Rusya'nın NATO'ya "beş ila sekiz yıl" içinde saldırabileceğini belirtti. Birçok medya kuruluşundaki cesur açıklamalarıyla tanınan askeri tarihçi Sönke Neitzel, şu anda "son barış yazı"nı yaşıyor olabileceğimizi öne sürdü. Hiç kimse bir Rus saldırısı olasılığını kesin olarak göz ardı edemez. Rusya'yı barışçıl olarak değerlendirmek saflık olur. Peki Rusya, askeri zafer umuduyla NATO'ya saldırmaya istekli ve muktedir mi? Bir cevaba ulaşmak için, NATO'nun Avrupalı ​​üyeleri ile Rusya arasındaki askeri güç dengesi karşılaştırılıyor ve Rus silahlı kuvvetlerinin Ukrayna'daki savaştaki performansı değerlendiriliyor.

Askeri güç dengesi

ABD artık güvenilir bir müttefik olmadığından, aşağıdaki karşılaştırma yalnızca NATO'nun Avrupalı ​​üyelerine ve Rusya ordusuna odaklanmaktadır. Bu, hem NATO hem de Rus taraflarındaki dinamik silahlanma süreçleri nedeniyle değişebilecek statik bir karşılaştırmadır.

Askeri harcamalar: 2024 yılında, Avrupa NATO ülkeleri silahlı kuvvetlerine Rusya'nın üç katı kadar harcama yaptı (150 milyar ABD dolarına kıyasla 460 milyar ABD doları). Satın alma gücü farkı hesaba katılsa bile, Rusya hiçbir şekilde üstün değil. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Enstitüsü'nün son verilerine göre, Rus askeri harcamaları (satın alma gücü paritesine göre ayarlanmış) artık Avrupa ülkeleriyle aynı seviyede. Raporda şöyle deniyor: "Rusya'nın 2024'teki toplam askeri harcamasının 13,1 trilyon ruble (145,9 milyar ABD doları) olduğu tahmin ediliyor... Satın alma gücü paritesine göre ayarlandığında, 2024'teki toplam askeri harcama 461,6 milyar uluslararası dolara ulaşacak ve bu da Avrupa'nın toplam savunma harcamasına neredeyse eşit." NATO'nun askeri harcamaları gayri safi yurtiçi hasılaya (GSYİH) oran olarak artırma planları göz önüne alındığında, önümüzdeki yıllarda daha hızlı bir büyüme beklenebilir.

Ukrayna'daki savaş Rusya için son derece maliyetli oluyor. 2021'den bu yana, savaş nedeniyle Rusya'nın askeri bütçesi neredeyse iki katına çıktı. Rusya şu anda toplam devlet bütçesinin yaklaşık üçte birini (GSYİH'nın yaklaşık %7'si) askeri harcamalara ayırıyor; bu da ekonomi üzerinde şimdiden iz bırakan bir yük. Önümüzdeki yıllarda askeri bütçede yüksek büyüme oranları öngörülüyor. 2026 yılı için yaklaşık 16 trilyon ruble ayrılmış durumda.

Başlıca silah sistemleri: Listelenen sekiz ana silah kategorisinin yedisinde Avrupa NATO'su Rusya'yı geride bırakıyor. Örneğin, Avrupa NATO ülkelerinin 2.067 savaş uçağı varken, Rusya'nın 1.038 savaş uçağı var. Diğer silah kategorileri için de benzer oranlar geçerli. Topçularda bu oran NATO Avrupa lehine 2,5:1, savaş gemilerinde ise 4:1. Rusya, yalnızca nükleer kabiliyetli stratejik bombardıman uçaklarında üstünlüğe sahip, çünkü bu uçaklar Avrupa silahlı kuvvetlerinin kullanımına açık değil. Ancak Fransa ve İngiltere, ikinci vuruş kabiliyeti sağlayan nükleer silahlara sahip.

Rusya, birçok silah teknolojisi alanında NATO'nun önemli ölçüde gerisinde kalıyor. Ukrayna işgali sırasında yaşadığı kayıpları, 50 yıllık tanklar gibi kullanılmayan silah sistemlerini yeniden devreye sokarak ancak kısmen telafi edebiliyor. Ukrayna'daki kayıplar, yeni silah üretimiyle tamamen telafi edilemeyecek kadar büyüktü. Ancak bu fark, silah üretiminin artırılmasıyla kısmen kapatılıyor.

Birlik gücü: 2023 yılında, Avrupa NATO ülkelerinin silahlı 1,91 milyon askeri vardı. Toplamda 100.000'den fazla askeri bulunan Finlandiya ve İsveç, sırasıyla 2023 ve 2024'te NATO'ya katıldı. NATO ayrıca geniş bir yedek asker havuzunu da elinde bulunduruyor. "Askeri Denge" çalışması, Rusya'nın 1,134 milyon aktif askeri olduğunu belirtiyor. Rusya, Ukrayna'daki savaş için yeterli sayıda asker seferber etmekte zorlanıyor. Çeşitli asker alım turlarına rağmen, kayıplar ve firarlar göz önüne alındığında, Rusya'da asker sayısında önemli bir artışın mümkün olup olmadığı şüpheli. "Askeri Denge"ye göre, 2024'teki asker alımı bir önceki yıla göre daha düşüktü.

Silah tedariki ve üretimi: NATO ülkeleri, toplam gelirin %70'inden fazlasını (dünyanın en büyük 100 silah şirketinin) oluşturarak küresel silah pazarına hakimken, Rusya'nın payı yalnızca %3,5'tir. Dünya çapındaki en büyük 100 silah şirketinin 41'i ABD'li, 25'i ise Avrupa'lıdır. Avrupa'daki NATO ülkeleri, silah üretimini artırmak ve yeniden silahlanma ve modernizasyonu daha da ileriye taşımak için önemli miktarda mali kaynak sağlamıştır. ABD ve Avrupa da dahil olmak üzere dünya çapında silah üretimi artmıştır. Almanya'nın en büyük silah şirketi Rheinmetall'ın CEO'su Armin Papperger, 2024 yıllık raporunu sunarken bir "yeniden silahlanma dönemi"nden bahsetmiştir. Birçok silah şirketinin hisse senedi fiyatları önemli ölçüde yükselmiştir.

Rusya savunma sanayisi, çoğu savaştan önce nadiren kâr elde eden yaklaşık 6.000 şirketten oluşan geniş bir şirket topluluğudur. Çok verimli değillerdi, ancak 2022'den itibaren artırılan yedek kapasiteleri vardı. Rusya ekonomisi bir savaş ekonomisine dönüştü ve devlet büyük çaplı müdahalelerde bulunmaya başladı. SIPRI'nin En İyi 100 Savunma Şirketi listesinde yer alan en büyük iki Rus savunma şirketinin geliri 2023'te %40 arttı. Ancak, silah üretimine bu tek taraflı odaklanmanın, diğer sektörlerdeki ekonomik kalkınma üzerinde geniş kapsamlı sonuçları oldu ve giderek artan bir şekilde işgücü kıtlığına ve yüksek enflasyona yol açtı. Enflasyon oranı 2024 sonunda %10'un hemen altındaydı.

Nükleer silahlar: Kesinleşmiş karşılıklı imha kabiliyeti göz önüne alındığında, nükleer cephaneliklerin salt niceliksel bir karşılaştırması imkânsızdır. Nükleer bir çıkmaz ilan edilmelidir. ABD (3.700 savaş başlığı + 1.577 devre dışı bırakılmış) hariç tutulduğunda, Avrupa devletleri (Fransa 290 savaş başlığı ve İngiltere 225 savaş başlığı) Rusya'dan (4.299 savaş başlığı + 1.150 devre dışı bırakılmış) açıkça daha zayıftır. Nükleer silahlar, Rusya'nın en büyük avantajı olmaya devam etmektedir. Ancak, eski nükleer çıkmaz kuralı hâlâ geçerlidir: Nükleer silah kullanan herkes, bir misilleme saldırısı ve kendi imhasını beklemelidir. İkinci saldırı kabiliyeti, Fransa ve İngiltere'nin denizaltından fırlatılan nükleer silahları tarafından sağlanmaktadır.

Rusya'nın Ukrayna savaşındaki askeri yetenekleri

Rusya'nın 24 Şubat 2022'de Ukrayna'yı işgali, hem Rus liderliği hem de Ukrayna ve NATO içinde savaşın gidişatı hakkında yanlış varsayımlarla başladı. Uluslararası Kriz Grubu tarafından yapılan bir araştırmada, "Moskova, iyi hazırlanmış bir Rus ordusunun, işbirlikçi bölgesel ve yerel Ukraynalı yetkililer ve Ukrayna halkıyla karşılaşacağını, Batı başkentlerinin ise sindirileceğini varsaymış gibi görünüyor." Rus liderliği yanlış hesap yaptı.

Ancak Ukraynalı ve birçok Batılı uzman da değerlendirmelerinde yanıldı. Moskova'nın, Rusya'nın savaşı hızla kazanabileceği görüşünü paylaşıyorlardı. Rusya'nın kendi askeri kabiliyetleri ve 2014'ten beri Suriye ve Ukrayna'daki eylemleri hakkında yaptığı raporlamalar, Rusya'nın kabiliyetlerini fazlasıyla abartmalarına yol açtı. 2014'ten beri savaşta olan Ukrayna ordusu direnmeye hazırdı.

Savaşın Rusya için maliyetli ilk aşamasının ardından, Rus liderliği askeri stratejisini değiştirerek bir yandan altyapısına yönelik sistematik saldırılarla Ukrayna'nın moralini bozmaya, diğer yandan da çok sayıda yetersiz eğitimli askeri Ukrayna mevzilerini ele geçirmek için cepheye top yemi olarak göndermeye çalıştı. AB ve NATO'nun siyasi, ekonomik ve askeri desteğiyle Ukrayna saldırıyı püskürtmeyi başardı, ancak tamamen durduramadı.

Rusya'nın Ukrayna'daki askeri performansı başarılı olmaktan uzak. Rus kayıplarına dair tahminler farklılık gösteriyor. Uluslararası ve Stratejik Araştırmalar Merkezi tarafından yakın zamanda yapılan bir araştırmaya göre, "Rusya muhtemelen 2025 yazında bir milyon zayiat sınırına ulaşacak; bu korkutucu ve kasvetli bir dönüm noktası." Çalışma ayrıca, Ukrayna topraklarının nispeten küçük bir bölümünün ele geçirildiğini ve bunun giderek daha uzun sürdüğünü belirtiyor. Son olarak, silah sistemi kayıpları da oldukça yüksek. "Askeri Denge"ye göre, Rusya 4.000'den fazla ana muharebe tankı, yaklaşık 1.200 kundağı motorlu top ve 3.000'den fazla piyade savaş aracı kaybetti.

Rus kuvvetleri hatırı sayılır miktarda toprak işgal etmeyi başardı, ancak uzmanların öngördüğü gibi Ukrayna ordusunun çöküşü gerçekleşmedi. Ancak, ister ağır kayıplar ister yaptırım baskısı nedeniyle olsun, Rusya'nın gücünün tükeneceği beklentisi de gerçekleşmedi. Rus ordusu, Kremlin'in hedeflerine askeri yollarla ulaşma konusundaki kararlılığını sürdürdü. Öte yandan Ukrayna, Batı'dan çok sınırlı destek aldığı dönemlerde bile büyük saldırılara dayanma yeteneğini kanıtladı.

Özetle, Rus silahlı kuvvetlerinin mevcut yapısı ve teçhizatının bile yakın gelecekte bir NATO ülkesine başarılı bir askeri saldırı düzenlemeye uygun olmadığı söylenebilir. Rus ordusu için, Avrupa'da NATO'ya yapılacak bir saldırı, çok daha küçük bir ülke olan Ukrayna'ya yapılacak bir saldırıdan çok daha büyük bir risk oluşturacaktır. Rusya'nın barışçıl niyetlere sahip olduğunu varsaymak saflık olur. Ancak aynı zamanda, Rusya'nın askeri yeteneklerini değerlendirirken yalnızca güçlü yönlerini değil, zayıf yönlerini de göz önünde bulundurmalı ve NATO'nun yeteneklerini değerlendirirken paniğe kapılmamalıyız. Bu, silahlanma yarışının gereksiz yere tırmanmasına yol açacaktır.