Etiyopya, Afrika'nın en büyük barajını açarak "enerji devrimi"nin sözünü verdi

Etiyopya , 9 Eylül 2025 Salı günü Nil Nehri üzerindeki Afrika'nın en büyük hidroelektrik projesi olan Büyük Etiyopya Rönesans Barajı'nı (GERD) resmen açtı.

Afrika Boynuzu'nda, ülkenin en kalabalık iki bölgesi olan Amhara ve Oromia'da hâlâ devam eden silahlı çatışmalarla parçalanmış ülkede, mega baraj konusunda fikir birliği sağlanmış birkaç konudan biri bu.

Afrika Birliği'nin tahminine göre Tigray, en az 600 bin kişinin öldüğü bir iç savaştan 2022 yılında çıktı.

GERD , 1,8 kilometre genişliğinde, 145 metre yüksekliğinde , toplam 74 milyar metreküp su kapasitesine sahip devasa bir yapıdır.

Uzmanlara göre, 130 milyonluk nüfusunun yaklaşık yüzde 45'inin elektriğe erişiminin olmadığı Afrika'nın ikinci büyük ülkesi için bu, bir "enerji devrimi" vaadi.

Etiyopya Başbakanı Abiy Ahmed, Salı günü bölge liderlerinin de katıldığı projenin açılışında yaptığı konuşmada, GERD'nin "sadece Etiyopya için değil, tüm siyahi insanlar için büyük bir başarı" olduğunu söyledi.

"Gerçek refah"

Mega barajın, Etiyopya'nın şu anki üretiminin iki katı olan 5.000 megavat (MW) üretim kapasitesine ulaşması bekleniyor.

Ancak bu güç, Çin'in Yangtze Nehri üzerinde bulunan dünyanın en büyük iki barajı olan Üç Boğaz Barajı (22,5 GW) ve Baihetan Barajı'nın (16 GW) gücünden önemli ölçüde düşüktür.

GERD, Addis Ababa'nın komşularına satılan elektrikten önemli gelir elde etmesini sağlayacak. Başbakan Abiy geçen hafta bunun yıllık 1 milyar dolarlık fayda sağlayacağını, toplam maliyetinin ise 4 milyar dolar olacağını tahmin etti.

Bu aynı zamanda Etiyopya'nın kendisini elektrikli otomobilin Afrika'daki en büyük destekçilerinden biri olarak konumlandırması ve 2024 yılı başında termal araçların ithalatını yasaklayan dünyadaki ilk ülke olması nedeniyle de güçlü bir işaret.

Kutlamalar pazartesi akşamı fenerler, lazerler ve gökyüzüne "jeopolitik yükseliş" ve "geleceğe sıçrama" gibi olumlu sloganlar atan bir dizi drone ile başladı.

Dev bir havai fişek gösterisinin de yer aldığı etkinlik, kamu televizyonunda ve sosyal medyada yayınlandı ve bir sürü tebrik mesajı yağdı: Bir internet kullanıcısı , "İşte gerçek refah bu," diye yazdı. Bir diğeri, "Başardık," diye haykırırken, üçüncüsü ise "Kazanacağız!" diye yazdı.

GERD'nin temelleri 2011 yılının nisan ayında atıldı. Hem 2018 yılına kadar iktidarda kalan TPLF (Tigrayan Partisi) hem de onun yerine geçen Başbakan Abiy Ahmed'in Refah Partisi bu başarının mimarları arasında yer alıyor.

"Varoluşsal tehdit"

Etiyopya dışında ise mega baraj, ana su kaynağının kurumasından endişe eden ve bunun Mısır için "varoluşsal bir tehdit" oluşturduğunu ileri süren Kahire tarafından sert bir şekilde eleştirildi .

Nüfusu yaklaşık 110 milyon olan Mısır, özellikle tarımda su ihtiyacının yüzde 97'sini Nil Nehri'nden karşılıyor.

Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Mısır'ın su güvenliğini korumak için uluslararası hukuk kapsamındaki tüm önlemleri alacağına söz verdi.

Geçtiğimiz ay gazetecilere verdiği demeçte , "Mısır'ın su haklarına göz yumacağını düşünen herkes yanılıyor" demişti .

Mısır hükümeti son dönemde Etiyopya'nın iki komşu ülkesine yakınlaşmaya başladı: Halihazırda Addis Ababa ile ilişkileri gergin olan Eritre ve Somali.

Sudan da endişelerini dile getirdi. Haziran ayı sonunda iki ülke, "Mavi Nil Havzası'nda herhangi bir tek taraflı önlemi reddettiklerini" yineledi.

Son on yılda üç ülke arasında sırasıyla ABD, Dünya Bankası, Rusya, Birleşik Arap Emirlikleri ve Afrika Birliği himayesinde yapılan çeşitli arabuluculuk girişimleri başarısızlıkla sonuçlandı.

AFP'nin görüştüğü çeşitli araştırmacılara göre Etiyopya ile Mısır arasında açık bir çatışma "olası değil" .

Etiyopya da güven vermek istiyor. Abiy Ahmed , "Aşağıdaki ülkeler için Etiyopya, siyah nüfus için parlak bir örnek olan GERD'yi başardı," dedi. Yemin töreninde , "Bu, sizin gelişiminizi hiçbir şekilde etkilemeyecek," diye güvence verdi.