Rusya'da işgücü verimliliğini artırmanın temel sorunları ve yolları şöyle sıralanıyor:

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, XXVIII. St. Petersburg Uluslararası Ekonomi Forumu'nda, Rusya'nın artan üretkenlik ve iş kalitesine dayalı yüksek ücretli bir ekonomiye geçmesi gerektiğini söyledi. Bu, iş dünyası ve akademi dünyasında bu sorunun nasıl çözüleceği konusunda bir tartışma başlattı. Rusya Devlet Başkanlığı Ulusal Ekonomi ve Kamu Yönetimi Akademisi'ne bağlı Uygulamalı Ekonomik Araştırmalar Enstitüsü (IPER) çalışanları Alexander Abramov, Maria Chernova ve Andrey Kosyrev, analizlerini sundular.

Rusya'da işgücü verimliliği son 17 yılda yıllık %1,26 oranında arttı. Bu nispeten iyi bir sonuç. Bu sonuç, ülkemizin bu kritere göre ilgili derecelendirmede 131 ülke arasında 58. sıraya yerleşmesini sağladı. Ancak durum diğer temel göstergeler için çok daha kötüydü. Nitekim aynı dönemde, yani 2007'den 2024'e kadar, iç ekonomideki toplam faktör verimliliği (TFV) yıllık %0,54 azaldı. Bu, Rusya'yı ilgili derecelendirmede 78. sıraya taşıdı. Ülkemiz ayrıca, ücretlerin GSYİH içindeki payı açısından yalnızca 73., dinamikleri açısından ise yalnızca 120. sırada yer aldı. Rusya ayrıca cari dolar cinsinden GSYİH büyümesi (98. sıra) ve satın alma gücü paritesi dikkate alındığında çalışan başına GSYİH (113 ülke arasında 61. sıra) açısından da geride kaldı. Aynı zamanda eşitsizlik düzeyi (121 ülke arasında 11. sırada) ve büyüme hızı (12. sırada) açısından Rusya dünya liderleri arasında yer alıyor.

İşgücü verimliliği 17 yılda %25,3 artarken, Rusya'nın TFP'si aynı dönemde %9,3 düştü ve işgücü tazminatının GSYİH içindeki payı 2007'deki %46,7'den 2024'te %43,9'a düştü. Servet için Gini katsayısı 2007'deki %70,6'dan 2022'de %86,9'a yükseldi; bu da eşitsizliğin önemli ölçüde arttığını gösteriyor.

Emek verimliliği ile toplam faktör verimliliği arasındaki fark, mevcut sanayi devrimi dalgasının, kaynakların (emek ve sermaye) kullanımındaki verimlilik artışı sayesinde henüz sürdürülebilir bir GSYİH büyümesine yol açmadığı anlamına geliyor. Emek verimliliğindeki artış, ılımlı bir ekonomik büyüme eşliğinde, ücretlerin GSYİH içindeki payının kâr lehine yeniden dağıtılmasına büyük ölçüde yol açıyor. Rusya'da emek verimliliği ile toplam faktör verimliliği (TFV) arasındaki fark %1,8 olup, bu oran Amerika Birleşik Devletleri ve diğer gelişmiş ülkelerden önemli ölçüde yüksek, ancak BRICS ülkelerinden düşüktür. Bu durum, bireysel işletmeler düzeyinde otomasyon yoluyla elde edilen emek verimliliği artışının, tüm ekonomi genelinde katma değer ve TFV artışına dönüşmediği bir durumun risklerine işaret ediyor olabilir. Bunun yerine, ulusal gelirde bir yeniden dağıtım söz konusudur; ücretlerin GSYİH içindeki payı azalırken, kâr payı artar ve bu da servet eşitsizliğini ve gizli işsizlik sorununu artırır.

Rusya Federasyonu Hükümeti'nin Ulusal Kalkınma Hedeflerine Ulaşma Ortak Planı'na göre, Rusya'da 2030 yılına kadar işgücü verimliliğinde %20,7'lik bir artış hedefleniyor. Bunun için şunlar gerekiyor:

1. Ulusal projeler kapsamında işgücü verimliliğini artırmaya yönelik tedbirlerin değerlendirilmesi. Bu tedbirler, toplam üretim verimliliğindeki (TFV) artış, ücretlerin GSYİH içindeki payının düzeyi ve dinamikleri ile gelir ve servet eşitsizliği göstergeleri de dahil olmak üzere kapsamlı bir göstergeler kümesi temelinde uygulanmalıdır.

2. Emek üretkenliğinin artışının, GSYİH'da ücretlerin istikrarlı bir payıyla birlikte olması gerekir; bu da, katma değerin artışına uygun olarak, girişimciler (kârlar yoluyla) ve işçiler (ücret artışları yoluyla) arasında faydaların dağıtılmasını gerektirir.

3. İşgücü verimliliği ve toplam üretkenliğin (TFV) büyüklüğü ve dinamiklerine ilişkin göstergelerin hem ekonomi ve sektörler düzeyinde, hem de bireysel işletmeler bağlamında izlenmesi tavsiye edilir.

4. Kurumların ve ekonominin genel toplam TFP'sini artırmaya yönelik bir önlem programı geliştirilmesi gerekmektedir.

Yazarlar: