Mısır tarlada, AKP ithalatın peşinde

Yerli mısır üreticisi tarlada hasat için gün sayarken hükümetten yine ithalat lobilerini sevindiren bir karar çıktı. 15 Temmuz 2025 itibarıyla başlayacak olan 500 bin ton mısır ithalatı 31 Temmuz 2025'e kadar yüzde 130 gümrük vergisi yerine sıfır gümrükle ithal edilebilecek. Konuya ilişkin Cumhurbaşkanı Kararı, Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Ekim 2024, Mart 2025 ve Mayıs 2025 tarihlerinde de ithalata yönelik 1’er milyon ton mısır kotaları açılmıştı. Son ithalat izni ile birlikte Ekim 2024’ten bu yana toplam 3,5 milyon ton mısır ithalatına izin verildi.

2024 yılının tamamında mısır ithalatına 862 milyon 479 bin dolar ödenirken 2025 hasat dönemine rekor mısır ithalatıyla girilecek. 2025’in ilk beş ayında 2 milyon 512 bin tonluk mısır ithalatı için toplam 617 milyon 899 bin dolar ödendi.

TÜİK, nişasta bazlı şeker (NBŞ) ve sanayi ham maddesi olarak kullanılan, özellikle yem sanayisinin önemli girdilerinden olan mısırda yeterlilik derecesini 2024 yılında yüzde 96,5 olarak hesapladı. Ancak hasat dönemi gelen gümrüksüz ithalat kararları üreticinin emeğine tüccarların, yem ve NBŞ şirketlerinin el koymasını kaçınılmaz kılacak.

Mısır ticareti büyük ölçüde tekellerin kontrolünde bulunuyor. Dünya mısır ticaretinin büyük bir bölümünü Amerikalı 4 şirket üstleniyor. Bu şirketler, Archer, Bunch, Cargill ve Louis Dreyfus. Türkiye’de de yem sanayisi üretilen mısırın yüzde 88,5’ini kullanıyor. Bu şirketler içerisinde Türkiye piyasasına hâkim olanı ise Cargill.

Adana Çiftçiler Birliği Başkanı Mutlu Doğru, hasat öncesi verilen gümrüksüz ithalat izinlerini anlamak için bazı soruların yanıtlanması gerektiğini vurguladı. Doğru, Adana’da Ağustos ayının başında hasadın başlayacağına dikkat çekerek şu soruları sıraladı:

1- Bu ay sonuna kadar sıfır gümrükle ithal edilen mısır, gelecek ay başı yerli hasat başlayana kadar tükenir ve yerli mısıra talep olur mu?

2- Depolar ithal mısırla yerli hasattan hemen önce dolarsa fiyatlar düşmez mi?

3- Türkiye’de 15 gün için 500 bin ton ithal mısır kotası açılıyorsa, yıllık mısır ihtiyacımız 12 milyon ton mu?

4- Sıfır gümrükle, ucuz mısır ithal edilmesine rağmen en büyük kullanıcısı olan yem sanayiinde yem fiyatları düşmüyorsa, bu ucuz fiyatlı mısırı kimler ithal ediyor ve neye yarıyor?

5- Nişasta sanayii ithal ediyorsa, düşürülen NBŞ kotasına rağmen üretilen glikoz ve fruktoz nasıl ve nereye satılıyor?

∗∗∗

• 10 Ekim 2024’ten 31 Aralık 2024’e kadar 1 milyon ton mısır ithalatına yüzde 5 gümrük vergisi ile izin verildi.

• 19 Mart 2025’ten 30 Haziran 2025’e kadar yüzde 5 gümrük vergisi ile 1 milyon ton mısır ithalatına izin verildi.

• 1 Mayıs 2025’ten 31 Temmuz 2025’e kadar bu kez sıfır gümrükle 1 milyon ton mısır için ithalat izni çıktı.

• 15 Temmuz 2025’ten 31 Temmuz 2025’e kadar sıfır gümrükle 500 bin ton mısır ithalatı yapılacak.