Resoluties over de oorlog in Oekraïne: Trump en Poetin bundelen hun krachten bij de VN
De Britse ambassadeur bij de VN, Barbara Woodward, vertelde de Raad dat er geen sprake mag zijn van een gelijkstelling tussen Rusland en Oekraïne. "Als we een pad naar duurzame vrede willen vinden, moet de Raad duidelijk zijn over de oorsprong van de oorlog", zei ze. Het is belangrijk om de boodschap over te brengen dat agressie niet loont. Donderdag reist de Britse premier Keir Starmer naar Washington voor gesprekken met Donald Trump.
Eerder had de Algemene Vergadering van de VN twee verschillende, niet-bindende resoluties aangenomen. De eerste, ingediend door Oekraïne, eiste de territoriale integriteit van Oekraïne en veroordeelde de Russische agressieoorlog. 93 staten stemden vóór, aanzienlijk minder dan in voorgaande jaren. 18 landen, waaronder de VS, Rusland, Wit-Rusland, Noord-Korea, Nicaragua, Hongarije, Israël, Niger en Soedan, stemden tegen, 65 onthielden zich van stemming.
De Verenigde Staten onthielden zich van stemming over een ander ontwerp van resolutie, dat zij oorspronkelijk zelf hadden ingediend, maar dat op initiatief van de Europese Unie eveneens was aangevuld met eisen voor de territoriale integriteit van Oekraïne. Ook dit ontwerp kreeg een meerderheid van 93 stemmen.
Uiteindelijk stemden de Verenigde Staten altijd met Rusland mee op de verjaardag van de invasie – een primeur, maar een die nauwelijks verrassend was na de voor de hand liggende wendingen die de regering-Trump duidelijk had gemaakt rond de Veiligheidsconferentie van München . Aan Russische zijde werd het Amerikaanse standpunt echter met veel lof ontvangen: het Amerikaanse standpunt werd als evenwichtig en positief ervaren. De Russische VN-ambassadeur Vasily Nebenzia sprak van “constructieve veranderingen” in het Amerikaanse standpunt. Nebenzia vertelde de VN-Veiligheidsraad dat de resolutie "niet ideaal" was, maar "een startpunt voor toekomstige inspanningen om een vreedzame oplossing te vinden."
Op dezelfde dag werd de Franse president Emmanuel Macron ontvangen door de Amerikaanse president Donald Trump in Washington DC – en beiden probeerden de diepe kloof tussen de Europese en Amerikaanse standpunten zo min mogelijk dramatisch te laten lijken. “Ons doel is om zo snel mogelijk een staakt-het-vuren en uiteindelijk duurzame vrede te bereiken. "Mijn ontmoeting met president Macron was een zeer belangrijke stap voorwaarts", zei Trump maandag tijdens een gezamenlijke persconferentie in het Witte Huis.
Macron had eerder al aangegeven dat Europa bereid is om een mogelijk staakt-het-vuren met Europese troepen te bewerkstelligen. Trump legde later uit dat de Russische president Vladimir Poetin het hiermee eens was en er specifiek met hem over had gesproken.
Het Kremlin ontkende dit echter direct: Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov verwees tegenover het Russische staatsnieuwsagentschap Tass naar het standpunt van de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov, die vorige week de aanwezigheid van vredeshandhavers van NAVO-landen onaanvaardbaar had genoemd. Zijn plaatsvervanger Alexander Grushko noemde een dergelijke inzet een stap in de richting van escalatie.
Moskou en Washington lieten weten dat Europese landen in eerste instantie niet betrokken zouden zijn bij de gesprekken tussen de VS en Rusland, die als volgende stap werden aangekondigd. Het doel is om vertrouwen op te bouwen. Op een gegeven moment moeten de Europeanen erbij betrokken worden.
Ondertussen neemt de druk vanuit de Verenigde Staten op de Oekraïense president Volodymyr Zelensky toe om een overeenkomst te ondertekenen die de Verenigde Staten toegang geeft tot een groot deel van de natuurlijke hulpbronnen van Oekraïne in ruil voor hulp. Trump schat de Amerikaanse hulp op ruim 300 miljard dollar – officiële cijfers liggen aanzienlijk lager. Toen Trump in het bijzijn van Macron aankondigde dat de Europeanen hun hulp alleen in de vorm van een lening hadden verstrekt, voelde Macron, ondanks zijn verlangen naar harmonie, zich genoodzaakt om de president te vertellen dat dit niet waar was.
Ondertussen is er in de Europese Unie een debat ontstaan over de vraag hoe om te gaan met de 200 tot 300 miljard dollar aan Russische tegoeden die in Europa zijn bevroren. Terwijl sommige landen voorstander zijn van directe confiscatie van de tegoeden en deze rechtstreeks aan Oekraïne te betalen - een stap die ook juridisch controversieel is - zijn de grotere EU-landen Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Commissievoorzitter Ursula von der Leyen hiertegen. Zij stellen dat de EU toegang tot de fondsen nodig heeft als onderhandelingsmiddel met Rusland zodra het land aan de onderhandelingstafel zit.
Tot nu toe werd vaak aangenomen dat de bevroren Russische tegoeden na de oorlog gebruikt zouden worden voor de wederopbouw van Oekraïne. Volgens een recent onderzoek van onder andere de Wereldbank worden de kosten geschat op ongeveer 506 miljard euro.
taz
