VN-Veiligheidsraad verdedigt Poetin – Algemene Vergadering tegen

Op de derde verjaardag van de Russische inval in Oekraïne stemde de Veiligheidsraad van de VN vóór een pro-Moskou-Oekraïne-resolutie van de Amerikaanse regering van president Donald Trump – met de stemmen van Rusland. Dit was de eerste keer dat het machtigste orgaan van de VN een gezamenlijk besluit nam over de oorlog. In de Raad kreeg de tekst, waarin Rusland niet als agressor wordt genoemd, 10 stemmen van de 15 leden van de Raad en daarmee de vereiste meerderheid. Resoluties van de VN-Veiligheidsraad zijn bindend volgens het internationaal recht.

In het geschil over de toekomstige handelwijze ten aanzien van Oekraïne stemden de VS samen met onder andere Rusland en China. Daarentegen onthielden alle vijf Europese landen in de Raad zich van stemming; dit zijn momenteel Groot-Brittannië, Frankrijk, Slovenië, Denemarken en Griekenland. Theoretisch gezien hebben de Britten en de Fransen een vetorecht, maar sinds 1989 hebben ze daar geen gebruik meer van gemaakt. Ook deze keer zagen ze daarvan af. De Franse president Emmanuel Macron was samen met de Amerikaanse president Donald Trump in het Witte Huis in Washington tijdens de vergadering van de Veiligheidsraad in New York. De Britse premier Keir Starmer wordt daar donderdag verwacht.

In het aangenomen document met de titel “De weg naar vrede” wordt Moskou niet genoemd als de agressor in de oorlog, en wordt ook niet opgeroepen tot een Russische terugtrekking; het roept alleen op tot een snel einde aan de oorlog.

De Britse ambassadeur bij de VN, Barbara Woodward, sprak zich duidelijk uit tegen de resolutie: "Rusland en Oekraïne kunnen niet met elkaar worden vergeleken als dit orgaan over deze oorlog praat." Moskou is verantwoordelijk voor een agressieve oorlog tegen een soevereine staat, die honderdduizenden mensenlevens heeft gekost. De Franse ambassadeur Nicolas de Rivière zei: “Er zal nergens vrede en veiligheid zijn als agressie wordt beloond.”

De waarnemend Amerikaanse ambassadeur Dorothy Shea zei daarentegen dat de wereld “op de rand van de geschiedenis” stond en dat er zo snel mogelijk vrede nodig was. Ze wilde de Europeanen ook geruststellen: "We luisteren naar onze Europese collega's als ze zeggen dat ze duurzame vrede willen, maar niet tegen elke prijs", zei ze. Het doel was om hen ervan te verzekeren dat de VS ook streefde naar een ‘duurzame vrede’. De oplossing is geen vredesakkoord en brengt geen kosten met zich mee.

De Verenigde Staten hadden eerder al geprobeerd om wereldwijde goedkeuring te krijgen voor Trumps koerswijziging in de oorlog in Oekraïne tijdens de Algemene Vergadering van de VN in New York, met een identieke ontwerpresolutie. Het grootste orgaan van de Verenigde Naties heeft deze pro-Kremlin-actie verhinderd. Verschillende amendementen van EU-lidstaten, Oekraïne en Groot-Brittannië kregen de benodigde meerderheden, zodat de Amerikaanse tekst vervolgens Rusland duidelijk als agressor noemde en op cruciale punten in de Oekraïense betekenis herinterpreteerde.

Washington onthield zich, net als China, van stemming over zijn eigen resolutie, terwijl Rusland en zeven andere staten tegen stemden. 93 landen, waaronder Duitsland en de meeste Europeanen, stemden vóór – aanzienlijk minder steun voor Kiev dan bij soortgelijke resoluties eerder.

Ook de tweede resolutie, opgesteld door Oekraïne zelf samen met de EU-delegatie, kon rekenen op veel onthoudingen. Dit wordt gezien als een distantiëring van het Amerikaans-Europese geschil over het Oekraïnebeleid. Dit bracht ook een diplomatieke transatlantische verdeeldheid binnen de VN aan het licht, waarbij met name Hongarije zich van de EU afkeerde en de kant van Washington koos.

Vóór de herdenking van de Russische inval in Oekraïne leidde Trumps Oekraïne-initiatief tot diplomatieke onrust. Waarnemers zagen de stap als een diplomatieke toenadering tot Kremlinleider Vladimir Poetin en als een toenemende druk op Kiev om tegen zijn wil een overeenkomst te sluiten.