Verpleegzorgverzekering op zijn hoogtepunt: wat een hervorming moet bereiken

De wettelijke verzekering voor langdurige zorg bestond dit jaar 30 jaar, maar de uitdagingen kunnen nauwelijks groter zijn. De uitgaven overtreffen de inkomsten en het aantal uitkeringsgerechtigden neemt jaar na jaar toe: momenteel van 5,2 miljoen en, afhankelijk van de prognoses, tot 5,9 miljoen in 2027 (Federaal Bureau voor de Statistiek 2025). Als de verzekering voor langdurige zorg niet fundamenteel wordt hervormd en geherstructureerd, dreigt deze binnen afzienbare tijd in te storten, wat ook de sociale vrede in gevaar brengt.

In het regeerakkoord kondigde de toekomstige Duitse regering aan dat ze de structurele en langetermijnuitdagingen van de langdurige zorgverzekering zou aanpakken met een ingrijpende hervorming van de zorg. Het doel is om de duurzame financiering van de langdurige zorgverzekering te waarborgen, de poliklinische en thuiszorg te versterken en de bureaucratie bij de toegang tot zorg voor zorgbehoevenden en hun families te vereenvoudigen en te verminderen.

Een federale werkgroep op ministerieel niveau, met deelname van de gemeentelijke verenigingen, moet tegen eind 2025 de basis voor de hervorming leggen. Dertig jaar geleden duurde het zes jaar voordat de verzekering voor langdurige zorg werd ingevoerd. Men kan daarom sceptisch zijn over de mate waarin de nieuwe federale regering de hervormingsvoorstellen in slechts enkele maanden tijd wil hebben uitgewerkt.

Vanwege financiële beperkingen in de langdurige zorgverzekering werd de premie begin 2025 opnieuw verhoogd naar 4,2 procent voor mensen zonder kinderen en 2,6 procent voor ouders met vijf of meer kinderen. Dit biedt echter slechts beperkte tijd. Er blijft een miljardentekort bestaan ​​en de financiële ontwikkelingen zijn zorgwekkend. Economen verwachten dat de premie uiterlijk in de herfst verder zal stijgen, omdat anders veel langdurige zorgverzekeringsfondsen failliet zullen gaan en financiële steun nodig zullen hebben.

De socialezekerheidsbijdrage bedraagt ​​al 42 procent. Deze grens mag niet lang overschreden worden. Het voortdurend verhogen van de socialezekerheidsbijdragen is daarom geen oplossing. De vraag rijst hoe de inkomsten (op andere manieren) verhoogd kunnen worden of de uitgaven beperkt.

Volledige langdurige zorgverzekering?

Over het algemeen hebben de inkomens zich de afgelopen jaren positief ontwikkeld. Het premieplafond zou daarom voor iedereen verhoogd kunnen worden. Sommige deskundigen stellen een alomvattend systeem voor langdurige zorgverzekering voor: dit zou de zorgkosten volledig via de sociale verzekering dekken – en ontworpen zijn als een publiek verzekeringsstelsel dat iedereen zou omvatten, ongeacht hun verzekeringsstatus, en rekening zou houden met alle soorten inkomen tot aan het premieplafond (Rothgang 2025).

Hoewel het aantal gezonde jaren toeneemt met de leeftijd, neemt de kans op zorgbehoefte toe met de leeftijd. Hoewel steeds complexere therapieën mogelijk worden, is wat medisch en technisch haalbaar is niet altijd verstandig. Bijvoorbeeld als de gewonnen levensverwachting minimaal is of de kwaliteit van leven in de resterende tijd niet verbeterd kan worden. Hier bereiken we ethische grenzen en is een maatschappelijk debat dringend nodig over hoe we (medisch) verzorgd willen worden aan het einde van ons leven, of dat nu curatief of palliatief is.

Het primaire doel van ieder individu moet zijn om zo lang mogelijk gezond te blijven om een ​​zelfbepaald en onafhankelijk leven te kunnen leiden. Dit vereist een politiek kader met wetgeving voor preventie en gezondheidsbevordering, evenals structurele maatregelen om de gezondheidsvaardigheden in de samenleving en vanaf de kindertijd te verbeteren. Toekomstige hervormingen van de gezondheidszorg zouden overeenkomstige maatregelen moeten opnemen in het dienstenaanbod. Zorg kan hierbij een sleutelrol spelen. Zorg die minder op de arts is gericht en meer op de zorg, is nodig en bovendien kosteneffectiever.

Financiering uit belastinginkomsten

Bovendien moet de verzekering voor langdurige zorg worden ontdaan van niet-verzekeringsgerelateerde voordelen. Hieronder vallen bijvoorbeeld pensioenbijdragen voor mantelzorgers, gratis meeverzekering, pandemiegerelateerde extra kosten en bijdragen voor ontvangers van een burgertoeslag. Deze zouden gefinancierd moeten worden via belastinginkomsten in plaats van via de sociale verzekering voor langdurige zorg. De oprichting en uitbreiding van zorggemeenschappen en ondersteuningsstructuren in zelfhulp-, buurt- en vrijwilligersomgevingen zijn eveneens dringend nodig en zouden gefinancierd moeten worden via belastinginkomsten.

Ook de financiering van de opleiding tot verpleegkundige en de studie verpleegkunde in de poliklinische en langdurige zorg mag niet langer door uitkeringsgerechtigden worden gedragen. In de toekomst moet de financiering, net als bij de studie geneeskunde, uit belastinggelden worden gefinancierd. Dit zal de financiële lasten voor de zorgverzekering en zorgbehoevenden aanzienlijk verlichten.

Met de hervorming van de langdurige zorgverzekering moeten de verantwoordelijkheden van lekenverzorgers, assistenten en professionele zorgverleners voor verpleegkundige zorg duidelijker worden geregeld dan voorheen. De bindende aard van de voorbehouden taken voor professionele zorgverleners in het kader van de Wet op de Verpleegkundige Beroepen (artikel 4) moet duidelijk wettelijk worden geregeld (beroepsrecht/beroepsgedragscode) en worden weerspiegeld in de uitkeringswetgeving, evenals de sturing van het zorgproces. Professionele zorgverleners moeten duidelijk worden onderscheiden van lekenverzorgers, verpleegassistenten en ondersteunende taken door middel van de regulering van bevoegdheden en verantwoordelijkheden.

Voer een classificatiesysteem voor verpleegkundigen in!

Uitgebreide functies zoals Advanced Practice Nursing en CHN's kunnen een cruciale rol spelen in zowel counseling als zorgmanagement. Om ervoor te zorgen dat zorgbehoevenden, evenals hun familieleden en vrienden, zo lang mogelijk zelfstandig zorg kunnen bieden, zelfs in complexe situaties, zijn ondersteuning en begeleiding van professionele verpleegkundigen essentieel.

De hervorming van de langdurige zorgverzekering vereist de invoering van een classificatiesysteem en terminologie voor verpleegkundigen om verpleegkundige zorg systematisch te rechtvaardigen. Dit bevordert de uitbreiding van digitale en AI-ondersteunde applicaties en platformen. Een uniforme terminologie ondersteunt kwaliteitsborging en vergemakkelijkt interdisciplinaire samenwerking. Bovendien dient het als basis voor documentatie, vergoeding en onderzoek.

De uitdagingen zijn enorm en vereisen de gezamenlijke expertise van alle betrokkenen, evenals de bereidheid om hervormingen door te voeren over partijgrenzen heen en buiten het wettelijk kader. De professionele verpleegkunde, als belangrijke dienstverlener en belanghebbende in het systeem, moet hierbij betrokken worden! Er is geen tijd te verliezen.