SPD-verkiezingsresultaten sinds 1949: historische opkomst, records en crash

Bij de federale verkiezingen van 23 februari 2025 behaalde de SPD volgens de voorlopige einduitslag 16,4 procent van de tweede stemmen – het slechtste resultaat sinds de oprichting van de Bondsrepubliek.

In het verleden wist de SPD echter aanzienlijk meer stemmen te verzamelen. Zes keer was het de sterkste partij bij de Duitse Bondsverkiezingen en vier keer leverde het een bondskanselier.

Wanneer was de SPD bijzonder sterk bij de federale verkiezingen – en wanneer was ze bijzonder zwak? En in welke deelstaten heeft de partij sterke posities? De verkiezingsuitslagen in één oogopslag.

De SPD beleefde haar sterkste periode tot dan toe in de periode eind jaren zestig tot begin jaren tachtig , met name onder Willy Brandt en Helmut Schmidt . Willy Brandt was de eerste bondskanselier van de SPD en diende van 1969 tot 1974. Bij de federale verkiezingen van 1972 behaalde de SPD 45,8 procent van de tweede stemmen – een record dat de partij tot op de dag van vandaag niet heeft kunnen verbreken. Bij de eerste twee verkiezingen tijdens de ambtsperiode van Helmut Schmidt was het tweede stemmenaandeel ook hoog, namelijk 42,6 procent in 1976 en 42,9 procent in 1980 .

De SPD is er de afgelopen jaren niet in geslaagd deze resultaten te herhalen. Vooral sinds de federale verkiezingen van 2009 is het aandeel tweede stemmen van de partij aanzienlijk gedaald. De SPD had toen een aandeel van 23 procent . In 2017 daalde het aandeel van de SPD in de stemmen opnieuw, naar 20,5 procent . Bij de federale verkiezingen van 2025 behaalde de SPD volgens de voorlopige uitslag slechts 16,4 procent van de tweede stemmen. Voor de Sociaaldemocratische Partij, die lange tijd als een volkspartij werd beschouwd en ooit door bijna de helft van de kiezers werd gesteund, is dit een historisch dieptepunt.

De SPD heeft traditioneel haar bolwerken in Hessen , Nedersaksen , Noordrijn-Westfalen en de stadstaten Hamburg en Bremen . In Beieren en Baden-Württemberg is het echter tamelijk zwak. Vooral in Saksen en Thüringen presteert de SPD vaak slecht.

De Sociaaldemocratische Partij van Duitsland (SPD) is de oudste politieke partij in Duitsland (opgericht in 1863). De partij vindt haar oorsprong in de arbeidersbeweging van de 19e eeuw. Historisch gezien komt de SPD op voor de rechten van de arbeidersklasse .

Tegenwoordig wordt de SPD gezien als een centrumlinkse partij. Het centrale thema voor de SPD is sociale rechtvaardigheid . Het staat voor een sterke en solidaire verzorgingsstaat . In het verkiezingsmanifest voor de federale verkiezingen van 2025 kondigde de partij onder meer aan dat ze campagne zou voeren voor een hoger minimumloon, een verlaging van de btw op voedsel en een hervorming van de schuldenrem.

Wat er met de SPD gaat gebeuren na de federale verkiezingen van 2025 is nog onduidelijk. Eerst moeten de partijen coalitiebesprekingen voeren. De leiders van de CDU/CSU en de SPD hebben in eerste gesprekken al van gedachten gewisseld. Volgens SPD-leider Lars Klingbeil zijn het echter uiteindelijk de SPD-leden die moeten beslissen of de partij wel of geen regering met de Unie vormt.

Of het nu gaat om een ​​partij in de regering of in de oppositie , de manier waarop de SPD zich in de komende zittingsperiode kan laten gelden, zal cruciaal zijn voor het succes van de partij bij de volgende verkiezingen. De belangstelling van burgers voor de SPD lijkt de laatste tijd dramatisch te zijn afgenomen. Uit gegevens van Google blijkt dat de zoekinteresse in de partij een maand voor de federale verkiezingen van 2025 13 procent lager lag dan in de vergelijkbare periode van de federale verkiezingen van 2021.

Olaf Scholz is nog steeds interim-bondskanselier. Maar ook na de regeringswisseling wil hij lid blijven van de Bondsdag. In zijn kiesdistrict Potsdam en omgeving heeft Scholz opnieuw het directe mandaat gewonnen won. Hij wil dit ook waarnemen. Scholz sluit deelname aan coalitieonderhandelingen echter uit. In de topkandidatenronde van ARD en ZDF zei hij dat hij geen deel zou uitmaken van de volgende federale regering als vertegenwoordiger van de SPD “en er ook niet over zou onderhandelen”.

Als de verkennende gesprekken tussen de SPD en de Unie mislukken, is de enige mogelijke optie op dit moment een coalitie tussen de Unie en de AfD aan een theoretische meerderheid in het parlement. CDU-kanselierskandidaat Friedrich Merz heeft een dergelijke coalitie echter uitgesloten. Als er geen stabiele coalitie kan worden gevormd, zijn er naast nieuwe verkiezingen nog twee andere opties. Enerzijds bestaat de mogelijkheid van een minderheidsregering. De bondskanselier wordt benoemd door een partij of een kleine coalitie, maar moet voor elke wet een meerderheid nastreven. Op federaal niveau is dit nog nooit gebeurd, maar in deelstaten als Noordrijn-Westfalen en Saksen-Anhalt wel. Een tolerantiemodel is ook mogelijk. In dit geval regeert een partij zonder vaste coalitie, maar met de steun van individuele facties, bijvoorbeeld door tolerantie door onthouding.