Heksenjacht: Guadagnino en Julia Roberts spelen dat ze worden geannuleerd in een pompeuze en meeslepende (of irritante) provocatie (***)

De aftiteling is al voorbij met de eerste waarschuwing. Op de tonen van jazzmuziek verschijnt de cast van Witch Hunt op het zwarte scherm, in alfabetische volgorde en in witte letters: Windsor Light Condensed. Als je de naam van het lettertype googelt, hebben we inderdaad de echte Woody Allen te pakken; dat wil zeggen, we kijken naar de exacte manier waarop The New Yorker al zijn 49 producties heeft geregisseerd. Een film die – op de een of andere manier, ja of nee (dat is het spel) – de zogenaamde cancelcultuur centraal stelt in de plot, begint dus met een knipoog (dat is het) naar, inderdaad, een geannuleerde regisseur. Betekent dit iets? In werkelijkheid weinig. De setting waarin de film zich afspeelt is dat, maar Guadagnino is er zeer voorzichtig mee om geen argumenten te geven of te nemen, om iemands kant te kiezen. Tijdens de persconferentie greep de regisseur terug naar de klassieker: het werk aan de ene kant, de persoon aan de andere. En daar liet hij het met een halve glimlach bij. Laten we zeggen dat de openingsfilm als een provocatie geldt. De eerste van vele die nog zullen volgen.

Witch Hunt (een ietwat ongelukkige en bevooroordeelde vertaling van de Engelse titel After the Hunt) vertelt het verhaal van een filosofieprofessor aan Yale (Julia Roberts) die geconfronteerd wordt met een dilemma dat, wat er ook gebeurt, haar leven zal ruïneren: de kant kiezen van een zogenaamd briljante studente (Ayo Edebiri) die naar haar toe komt om de verkrachting van een professor (Andrew Garfield) te melden, of simpelweg haar getuigenis in twijfel trekken omdat ze, op bevel, de vriendin, collega, rivaal en uiteindelijk af en toe geliefde is van de eerder genoemde professor. In werkelijkheid is alles ingewikkelder. De zogenaamd aangerande vrouw is geobsedeerd door haar professor, wat het vermoeden doet rijzen dat het hele verhaal van het misbruik simpelweg een manier is om de aandacht van haar idool te trekken. Maar er is meer. De vermeende agressor zou vooraf hebben onthuld dat het langverwachte proefschrift van de studente niets meer was dan plagiaat. Dus – nog één vraag – wraak of een afleidingsmanoeuvre kunnen ook een rol spelen. Maar er is meer. De studente ontdekt plotseling (op een feestje, diep in een badkamerkast, sic ) het best bewaarde geheim van haar leraar, dat eigenlijk niet onthuld had mogen worden, maar dat in feite veel te maken heeft met de klacht. Er zijn redenen en argumenten om de alinea nog langer te maken, maar we laten het hierbij. De mechaniek is belangrijk. En dat is niets anders dan elk personage tot het uiterste drijven van zichzelf en hun vermogen om iets te beslissen. Hen lastigvallen, met andere woorden.

Laten we zeggen dat de strategie briljant is. Of in ieder geval boeiend. Het is behoorlijk irritant, maar dat is waarschijnlijk een teken van vitaliteit. Het script, geschreven door debutante Nora Garrett, laat in feite geen ruimte voor compromis. Alle personages verdienen zowel vergeving als straf. En alle interpretaties zijn mogelijk. Er zullen mensen zijn die het lezen als een expliciete veroordeling van de cancelcultuur, of degenen die de these van dit alles interpreteren als dat de twee manieren om feminisme te begrijpen – die van de ervaren professor en die van de jonge studente – elkaar simpelweg uitsluiten; degenen die boos zullen zijn over de manier waarop de film vrouwen tegen vrouwen opzet, en degenen die de vlag van valse beschuldigingen zullen zwaaien als alibi voor hun eigen daden. En laten we zeggen dat ze allemaal gelijk zullen hebben, en precies hun tegendeel. Dat is in feite de kracht van Guadagnino's voorstel, maar – en dit is belangrijk – de veroordeling ervan. Uiteindelijk komen bijna alle schoten of provocaties uit dezelfde loopgraaf, en het resulterende beeld lijkt sterk op het accepteren van de octopus als huisdier en het patriarchaat als het minste kwaad. Zeiden we niet dat het behoorlijk irritant is?

Hoe het ook zij, het bovenstaande (inclusief credits) geldt als provocatie. En terecht.

De grotere problemen liggen elders. Ondanks de vermeende perfectie van het script (het werd geprezen als een van de beste van vorig jaar), zijn veel van de maniertjes en ad-hoc trucjes op zijn zachtst gezegd dubieus. Los van het feit dat in het eerste halfuur van de film Kierkegaard, Foucault, Heidegger, Hegel, Arendt en Freud (er zijn er meer, maar de uitspraak doet twijfelen aan hun bestaan) onophoudelijk worden geciteerd zonder dat iemand lijkt te weten waar ze het over hebben, en zonder rekening te houden met het feit dat het script doorspekt is met uitdrukkingen als "het waargenomen bestaan ​​van een collectieve moraal", "performatief ongenoegen" en "panoptische blikken". Zelfs als we het feit negeren dat wanneer Roberts' personage Adorno's Minima Moralia ter sprake brengt, hij op het punt staat een gat in het ruimte-tijdcontinuüm te creëren, is het moeilijk om al die buitensporige gebaren, al die pretenties gehuld in bedrog, bij te benen. Even waant men zich de film in handen van Douglas Sirk (of Almodóvar zelf), en ja, de cijfers kloppen. Ironie is er zeker niet te bekennen te midden van al dat gepraat over deftige studenten.

Anders zijn veel van de plotwendingen meer struikelpartijen dan echte ontdekkingen. De verschijning van een mysterieuze brief, bewaker van het grootste geheim, vlak naast het toiletpapier is al aangehaald als een toonbeeld van willekeur. Maar er zijn meer van dit soort toevalligheden, waaronder een zweer die verschijnt en verdwijnt met als enig doel de nogal ingewikkelde uitkomst te vergemakkelijken. En natuurlijk helpen al deze verrassingen niet. Evenmin helpt Michael Stuhlbargs aandringen op overacteren voorbij wat redelijk is, als de echtgenoot van de hoofdpersoon. Trouwens, nog een provocerend feit: de man is zo druk met dingen zoals koken en de zorg voor zijn vrouw dat hij onmogelijk iemands libido kan verhogen. In godsnaam.

Wat echter boven alle twijfel verheven blijft, is Julia Roberts' acteerprestatie. Haar rol is de meest coherente en diepzinnige van alle personages, en ze levert een diepgaande, veelzijdige prestatie, zonder zich te storen aan de omgeving. Dat blijft, en, nogmaals gezegd, de drang om te storen, die altijd welkom is. En als finale, wederom Windsor Light Condensed.