Kanaky-Nieuw-Caledonië: wat u moet weten vóór de historische top over de toekomst van het eiland die in Bougival gepland staat

De term conclaaf is absoluut in de mode: van de pausverkiezing tot de pensioenen, wordt hij ook gebruikt voor de onderhandelingen over Kanaky – Nieuw-Caledonië. Terecht: net als in mei, in de gemeente Deva en onder auspiciën van minister van Overzeese Gebieden Manuel Valls , komen de politieke delegaties van de archipel bijeen in Bougival (Yvelines), en vanaf woensdag 2 juli op het ministerie. Met Emmanuel Macron, en zonder tijdslimiet, aldus het Élysée, dat specificeert dat de besprekingen "zonder een vooraf bepaalde deadline" zullen worden voortgezet. Deze onderhandelingen zullen nauwlettend worden gevolgd door de VN, die Frankrijk op 13 juni nogmaals op de hoogte hebben gebracht van zijn verplichtingen op het gebied van dekolonisatie.

Toch blijven de standpunten, twee maanden nadat Manuel Valls het project voor onafhankelijkheidsassociatie op tafel legde – een historische primeur voor de staat – zeer uiteenlopen. Vooral aan de kant van de anti-onafhankelijkheidsbeweging, die van voormalig minister Sonia Backès en parlementslid Nicolas Metzdorf. Het is echter opmerkelijk – en waardevol – dat iedereen aan tafel zit, wat niet vanzelfsprekend was na de breuklijnen die aan het licht kwamen na de opstanden van mei 2024 , waarbij veertien mensen omkwamen, onder wie elf jonge Kanaks.

De FLNKS-separatisten, wier delegatie onder leiding staat van parlementslid Emmanuel Tjibaou, ontvingen afgelopen zaterdag het mandaat van de beweging en kwamen bijeen in Pouébo, in het noordoosten van Grande Terre. Het is duidelijk: "De FLNKS zal vasthouden aan haar uiteindelijke doel, namelijk het bereiken van volledige soevereiniteit, omdat dit haar roeping is als nationale bevrijdingsbeweging", herinnert Dominique Fochi, secretaris-generaal van de Caledonische Unie en leider van het politieke bureau van de FLNKS, zich. Voor het Front moet het in Deva gepresenteerde project "de basis van de discussies" vormen, namelijk "een natie met staatsbanden met Frankrijk" .

De hele vraag draait om dit punt: wat zal Emmanuel Macron op tafel leggen? Zal hij Manuel Valls verloochenen en het in mei gepresenteerde project voor onafhankelijkheid en associatie, dat de oprichting van een geassocieerde staat met Frankrijk en een dubbele nationaliteit omvatte, intrekken? Of zal hij de situatie aangaan door zijn historische verantwoordelijkheid te nemen, zoals Michel Rocard en Lionel Jospin met de Akkoorden van Matignon in 1988 en de Akkoorden van Nouméa in 1998?

De inzet is hoog, met de provinciale verkiezingen in aantocht, uiterlijk in november volgend jaar. Met welk kiesorgaan? Zonder een positieve uitkomst van de besprekingen zal het het orgaan zijn dat is voorzien in het Noumea-akkoord, dat daarom is bevroren. Dit tot grote ontsteltenis van anti-onafhankelijkheidsactivisten, die de zaak via een QPC (Qualification of Priority Constitutional Questions) hebben voorgelegd aan de Raad van State, ingediend door de vereniging Un cœur une voix (Eén Hart, Eén Stem), een uitloper van rechts.

Bovendien hebben "Les Républicains" de druk opgevoerd en gedreigd de regering van François Bayrou te verlaten in geval van een onafhankelijkheids-associatieproject. Het zijn juist deze nationale uitbuitingen van de Caledonische kwestie die de lont hebben aangestoken, of dat nu in de jaren tachtig was of vorig jaar. Zonder dat er een les uit is getrokken.