Het festival van de melancholie wordt geboren in Perugia

In een wereld die ons altijd vrolijk, snel en efficiënt lijkt te willen laten zijn, zijn er mensen die de moed hebben om even stil te staan, in zichzelf te kijken en de diepten van alledaagse dingen te verkennen, en zo ruimte en stem te geven aan een vaak ongehoord en ingeperkt gevoel: melancholie. Zo ontstond het Festival della Melanconia , een intiem en gedurfd project binnen het Umbria Green Festival, gepland voor 7 en 8 november 2025 in Perugia . Een soort "festival binnen het festival", bedacht door Daniele Zepparelli, artistiek directeur van UGF, en gecureerd door Valeria Cecilia, journaliste, redacteur en onafhankelijk curator . Het festival wil een persoonlijke en symbolische ruimte zijn, zowel fysiek als imaginair, waar herinneringen, levenservaringen, lezingen en geluiden kunnen worden opgeroepen, in een stilstaande tijd die melancholie verwelkomt, niet als een anomalie van het systeem, maar als een mogelijkheid om naar te luisteren.

"Van Gogh schreef dat er een stille melancholie bestaat, die ons in staat stelt de dingen met een heiliger oog te zien", zegt Daniele Zepparelli, artistiek directeur van het Umbria Green Festival en bedenker van het Festival della Melancholia. "In een uitgesproken duistere context zoals die waarin we vandaag leven, willen we met dit nieuwe project een innerlijke ervaring bieden die ons helpt verbinding te maken met dat gevoel dat zowel duister als licht is, om te verkennen en aan te raken wat zielen kan beroeren en ons kan helpen heropbouwen, met een bewust en fris perspectief, zonder de nostalgie naar verloren tijd te ontkennen, maar te omarmen. Want, zoals Thomas Bernhard zei, de wereld moet soms verstoord worden, niet alleen vermaakt. Ik geloof dat de hoop op verandering hier ook vandaan komt."

Perugia wordt daarom – uitzonderlijk voor deze gelegenheid – een open huis van melancholie, een gevoel dat eeuwen van kunst, filosofie, muziek en literatuur omspant. Een bijzondere energie die niet verdeelt, maar verbindt, verbindt en verenigt. Het Festival van de Melancholie is ontstaan ​​binnen het Umbria Green Festival, een project dat sinds 2016 cultuur, wetenschap en natuur samenbrengt in één kader en zo een levendige en multidisciplinaire dialoog genereert. Door middel van performances, lezingen, concerten, boeken en theater behandelt UGF de grote thema's van onze tijd – duurzaamheid, emoties en milieucrises – en creëert zo een gezamenlijk en geïnformeerd verhaal over het hedendaagse leven. Eerdere gasten waren onder meer Roberto Vecchioni, Umberto Galimberti, Isabella Rossellini, Piergiorgio Odifreddi, Sonia Bergamasco, Antonio Pascale, Alice, Telmo Pievani, Massimo Recalcati, Corrado Augias, Fabrizio Gifuni, Marlene Kuntz en vele anderen.

Hier is het programma. 'De herwaardering van verdriet', Elio met Alberto Tafuri op piano, 7 november om 21.30 uur – Perugia, Teatro del Pavone. "Maak niet de fout om verdriet te kleineren!", zeggen Elio e le Storie Tese. En hier begint Elio, begeleid door maestro Alberto Tafuri op piano, aan een muzikale reis om verdriet te herontdekken, een gevoel dat de kunstgeschiedenis en elke vorm van menselijke expressie heeft doordrongen – van Catullus tot Virginia Woolf, van Munch tot Donald Duck – maar dat vandaag de dag vaak gevreesd en onderdrukt wordt. Het doel is om de nobelheid en noodzaak van verdriet te herstellen door middel van de woorden en muziek van enkele van de grote kunstenaars uit de Italiaanse en internationale muziektraditie. Verdriet is uiteindelijk niet slecht, maar net als graserwten en saffraan moet het in kleine doses worden ingenomen, en als je het overdrijft, heb je een tegengif nodig. Daarom bevat de voorstelling ook passende, vrolijke liedjes.

Melancholie en het einde van de wereld. Lezing door filosoof Paolo Godani, 8 november - 11:00 uur - Perugia, Centraal Staatsarchief. Wat is die melancholie die ons in zijn greep houdt? In de afgelopen halve eeuw zijn melancholische ervaringen zo wijdverspreid geworden dat ze een stadium hebben bereikt dat sommigen 'epidemisch' noemen. Maar wat kunnen we in deze donkere tijden anders doen dan melancholisch zijn? Melancholie heeft culturele, filosofische en zelfs politieke wortels. Volgens Paolo Godani zijn we van melancholie, een romantisch gevoel, overgegaan naar melancholie, gekenmerkt door diepe droefheid. Melancholie is geen individueel probleem, maar ook een collectief, sociaal en atmosferisch fenomeen dat te maken heeft met hoe we de wereld en, daarbinnen, ons eigen leven waarnemen. Dus, kunnen we proberen onze perceptie, dat wil zeggen ons perspectief, te veranderen? En hoe?

Paolo Godani, filosoof, doceert esthetiek aan de Universiteit van Macerata. Zijn werken omvatten: Common Life, DeriveApprodi 2016; On Missing Pleasure, DeriveApprodi 2019; Traits. A Metaphysical Mind of the Individual, Presses Universitaires de France 2020; The Body and the Cosmos, Neri Pozza 2021; Melancholy and the End of the World, Gramma Feltrinelli 2025. Prousts Melancholie. Lezing, inclusief thee- en madeleineproeverij, door Anna Isabella Squarzina, taalkundige, vertaler en Proust-kenner. 8 november - 17.00 uur, Perugia, De Theeplant. Welke betekenis heeft melancholie voor Marcel Proust, in zijn leven en in zijn werk? Als À la recherche du temps perdu al een duidelijk antwoord geeft op de vraag die de titel oproept, dan is het ook waar dat we vandaag de dag een nieuwere maar ook oudere Proust kunnen leren kennen, namelijk die welke wordt onthuld door De vijfenzeventig bladen, een fundamenteel ongepubliceerd werk dat in 2018 werd ontdekt en in Italië werd vertaald door Anna Isabella Squarzina.

Vanaf hier, onder het genot van thee en een madeleine, maken we een rondgang door Prousts volledige oeuvre. Leuk weetje: het Italiaans kent drie verschillende termen voor dit gevoel, of beter gezegd, er bestaan ​​drie verschillende taaltoestanden naast elkaar: melancolia, melanconia en melancholia. Het is een beetje alsof, volgens Prousts theorie van het zelf, drie verschillende versies van ieder van ons door de straten lopen: onze kindertijd, onze volwassenheid en onze bejaarde zelf. In het Frans, een minder traditionalistische taal, is het woord er echter maar één: mélancolie.

Anna Isabella Squarzina doceert taalkunde, vertaling en Franse literatuur aan de Lumsa Universiteit in Rome. Ze is gespecialiseerd in Proust, aan wie ze twee delen heeft opgedragen (Anatomie van de Pijn, Turijn, Aragno 2005; Proust au présent, Parijs, Classiques Garnier, 2023) en een reeks artikelen in internationale tijdschriften. Ze is de auteur van 's werelds eerste vertaling van Prousts ongepubliceerde werk, De Vijfenzeventig Bladen (Milaan, La Nave di Teseo, 2022), waarvoor ze de Nationale Vertaalprijs ontving. Ze werkt ook in de hedendaagse literatuur en won voor een educatief project over microfictie in 2018 het Europees Taallabel, terwijl ze voor de conferentie "Innerlijk Woord en Spiritualiteit" in 2018 het Wetenschappelijk Label van de Italiaans-Franse Universiteit en de Medaille van de President van de Republiek ontving. Tove Janssons Herfst. Journaliste en schrijfster Laura Pezzino neemt ons mee op een fascinerende reis door de poëzie van Finlands beroemdste schrijver. 8 november, 18.00 uur, Perugia, Feltrinelli Boekhandel

Tove Jansson, Finlands meest geliefde en meest gelezen schrijfster, heeft de gevoelens die haar het meest beangstigden beperkt tot haar kunst – illustraties en strips, maar ook romans en korte verhalen – de gevoelens die haar het meest beangstigden: melancholie, verlies, verandering en eenzaamheid. Ze heeft nieuwe fysieke en imaginaire werelden gecreëerd, zoals de Mimums, de atypische familie van pluizige witte trollen wiens magische, grillige en licht bitterzoete avonturen de groei van duizenden kinderen over de hele wereld hebben vergezeld. Samen met Laura Pezzino, auteur van de biografie Working and Loving. Loving and Working (Electa), zullen we ook de meer nostalgische en herfstachtige kanten verkennen van wat voor velen een zomerwezen was, zonnig en vol gratie. Laura Pezzino is journaliste en schrijfster. Na jaren op de redactie van Vanity Fair als hoofd van de cultuurpagina's, schrijft ze nu voor diverse publicaties, werkt ze samen met uitgeverijen en filmmaatschappijen, schrijft en presenteert ze podcasts en geeft ze cursussen in journalistiek en literatuur. Ze publiceerde de geobiografie A New York met Patti Smith (Giulio Perrone), de roman voor jongvolwassenen The Day Everything Changed (Il Battello a Vapore) en Working and Loving. Loving and Working. Tove Jansson (Electa, 2025). Sinds 2022 is ze redactiecurator van Book Pride, de Italiaanse beurs voor onafhankelijke uitgevers.

Trio Malinconico. Optreden met Diego De Silva (verteller), Aldo Vigorito (contrabas) en Stefano Giuliano (saxofoon). 8 november, 21:30 uur – Perugia, Teatro della Sapienza. De werken van Diego de Silva, met zijn personage, de advocaat Vincenzo Malinconico, hebben altijd gesproken over melancholie, scheiding en teleurstelling, met een briljante dosis ironie. En het Trio Malinconico, bestaande uit Diego De Silva (verteller), Aldo Vigorito (contrabas) en Stefano Giuliano (saxofoon), die afwisselend lezingen en optredens verzorgen, presenteert een unplugged optreden, met alleen contrabas en saxofoon, waarin melancholie en schoonheid, klank en woorden één worden. Het Trio Malinconico, al enkele jaren actief en met talloze optredens in heel Italië in theaters, op festivals en in literaire en muziekclubs, presenteert een uniek en unplugged optreden, met alleen contrabas en saxofoon.

Diego De Silva, verteller. Alle boeken van Diego De Silva (Napels, 1964) zijn uitgegeven door Einaudi en in vele talen vertaald. Daaronder vallen Certain Children en Couple Therapy for Lovers, die zijn verfilmd tot twee gelijknamige films, evenals de saga van de onsuccesvolle advocaat Vincenzo Malinconico, wiens romans de inspiratie vormden voor de gelijknamige tv-serie Rai Uno. Stefano Giuliano, saxofoon. Geboren in Buenos Aires in 1958, studeerde hij af aan het conservatorium van Salerno en in jazzmuziek aan het conservatorium van Cosenza. Sinds 1987 dirigeert hij het Jazz Orchestra van de Universiteit van Salerno en sinds 2007 het Salerno Jazz Orchestra. Hij trad op met onder anderen Tom Harrell, Peter Erskine, Randy Brecker, New York Voices, Diane Schuur, Roberta Gambarini, Bob Mintzer en Dee Dee Bridgewater.

Aldo Vigorito, contrabas. Geboren in Salerno in 1958, studeerde hij aan het Santa Cecilia Conservatorium in Rome bij Franco Petracchi en Federico Rossi. Hij trad op met onder anderen Eivind Aarset, Gary Bartz, George Benson, Flavio Boltro, Stefano Bollani, Lester Bowie, Irio De Paula, Peter Erskine, Bruce Forman, Paolo Fresu, Richard Galliano, Tom Harrell, Michele Hendricks, Pat La Barbera, Arto Lindsay, Joe Lovano, David Sanborn, Enrico Rava, Tony Scott, Archie Shepp en het Solis String Quartet. In 2010 en 2011 werd hij door het tijdschrift Musica Jazz uitgeroepen tot een van de beste Italiaanse contrabassisten. Hij doceert ensemblemuziek aan het Martucci Conservatorium in Salerno.