De AI-datacenterboom verstoort de Amerikaanse economie

De hoeveelheid kapitaal die in AI-datacenterprojecten wordt gestoken, is duizelingwekkend. Vorige week meldden Microsoft, Alphabet, Meta en Amazon dat hun kapitaaluitgaven in 2025 in totaal ongeveer $ 370 miljard zouden bedragen, en ze verwachten dat dit bedrag in 2026 verder zal stijgen. De grootste investeerder in het afgelopen kwartaal was Microsoft, dat bijna $ 35 miljard in datacenters en andere investeringen investeerde, wat neerkomt op 45 procent van de omzet.

Zelden, zo niet nooit, heeft één enkele technologie zo snel zoveel geld geabsorbeerd. De waarschuwingen voor een AI-bubbel worden elke dag luider, maar of er nu een crash komt of niet, de waanzin is de Amerikaanse economie nu al aan het veranderen. Harvard-econoom Jason Furman schat dat investeringen in datacenters en softwareverwerkingstechnologie in de eerste helft van 2025 verantwoordelijk waren voor bijna de gehele Amerikaanse bbp-groei .

Vandaag kijken we naar de impact van datacenters op drie belangrijke gebieden: publieke markten, banen en energie.

De Amerikaanse aandelenmarkt bloeit, vooral dankzij AI. Sinds de lancering van ChatGPT in november 2022 zijn AI-gerelateerde aandelen goed voor 75 procent van het rendement van de S&P 500 en 80 procent van de winstgroei, aldus Michael Cembalest van JPMorgan. De vraag is nu of die groei duurzaam zal zijn, aangezien techbedrijven fors blijven investeren in AI-infrastructuur.

Begin dit jaar financierden techgiganten hun AI-projecten grotendeels met liquide middelen die ze ter beschikking hadden. Zoals financieel journalist Derek Thompson opmerkte , begonnen de tien grootste Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven 2025 met historisch hoge vrije kasstroommarges. Met andere woorden, hun bedrijven waren zo winstgevend dat ze miljarden dollars over hadden om te investeren in Nvidia GPU's en de bouw van datacenters.

Die trend heeft zich grotendeels doorgezet tot 2025. Alphabet bijvoorbeeld vertelde investeerders vorige week dat de kapitaaluitgaven dit jaar maar liefst $ 93 miljard zouden bedragen, een stijging ten opzichte van de eerdere raming van $ 75 miljard. Maar het bedrijf meldde ook dat de omzet met 33 procent was gestegen ten opzichte van vorig jaar. Met andere woorden: Silicon Valley geeft meer uit én verdient meer. Dat betekent dat alles goed gaat, toch?

Niet helemaal. Ten eerste lijken techgiganten boekhoudkundige trucjes te gebruiken om hun financiële situatie rooskleuriger te laten lijken dan ze in werkelijkheid zijn. Een aanzienlijk deel van de AI-investeringen vloeit naar Nvidia, dat ongeveer elke twee jaar nieuwe versies van zijn GPU's uitbrengt. Maar bedrijven zoals Microsoft en Alphabet schatten momenteel dat hun chips zes jaar meegaan. Als ze eerder moeten upgraden om concurrerend te blijven – een waarschijnlijke mogelijkheid – zou dat hun winst kunnen aantasten en hun algehele prestaties kunnen verzwakken.

Sommige techbedrijven hebben de laatste tijd zoveel geïnvesteerd in AI dat ze gedwongen zijn om naar nieuwe financieringsbronnen te zoeken. Een opmerkelijk voorbeeld is Meta, dat onlangs een deal van $ 27 miljard aankondigde voor de ontwikkeling van een cluster van datacenters in Louisiana. Het project is opgezet via een Special Purpose Vehicle (SPV), een steeds vaker voorkomende organisatiestructuur die bedrijven in staat stelt om geen grote schulden op hun balans te plaatsen. Vorige week meldde Meta dat het ook nog eens $ 30 miljard aan schulden heeft aangetrokken via een conventioneler kanaal: de verkoop van bedrijfsobligaties.

Eén datacenter kan tienduizenden GPU's huisvesten die gezamenlijk biljoenen bewerkingen kunnen uitvoeren tijdens een AI-trainingsrun. Die enorme rekenkracht genereert intense hitte, en de hardware moet gekoeld worden om veilig te blijven werken. Naarmate de race om AI-infrastructuur te bouwen versnelt, komt het Amerikaanse elektriciteitsnet onder grote druk te staan.

Een deel van het probleem is dat de VS simpelweg niet genoeg netcapaciteit bouwt om alle datacenters die momenteel in aanbouw zijn te ondersteunen. "Ik denk dat het zeer waarschijnlijk is dat we veel van deze faciliteiten zullen zien met ingebouwde computerapparatuur, maar dat er geen elektronen zullen zijn om deze faciliteiten van stroom te voorzien, omdat de brandstofbronnen niet beschikbaar zijn", zegt Zachary Krause, energieanalist bij East Daley Analytics die de datacentersector heeft bestudeerd.

Omdat het aanbod de vraag niet kan bijbenen, stijgen de energieprijzen , vooral in gemeenschappen in de buurt van datacenters. In de eerste helft van 2025 vroegen Amerikaanse nutsbedrijven om bijna 30 miljard dollar aan tariefverhogingen, aldus The New Yorker.

Volgens de American Clean Power Association hebben de VS vorig jaar 49 GW aan infrastructuur voor hernieuwbare energie geïnstalleerd. China heeft er intussen 429 GW aan toegevoegd. De Chinese overheid zou ook royale energiesubsidies aanbieden aan binnenlandse techgiganten zoals ByteDance en Alibaba om hun energiekosten laag te houden.

OpenAI waarschuwde vorige week in een brief aan het Witte Huis dat "de beperkingen op de hoeveelheid elektriciteit die de VS kan opwekken voor de ontwikkeling van AI" een bedreiging vormen voor het vermogen van het land om zijn wereldwijde voorsprong op het gebied van kunstmatige intelligentie te behouden.

De datacenterhausse valt samen met een zwakkere arbeidsmarkt. Volgens salarisverwerker ADP hebben particuliere werkgevers in de VS in oktober slechts 42.000 banen gecreëerd, voornamelijk in het onderwijs en de gezondheidszorg. Grote techbedrijven hebben echter personeel ontslagen, ondanks het feit dat ze recordwinsten rapporteren. Amazon kondigde vorige week aan dat het 14.000 banen bij grote bedrijven zou schrappen en dat er binnenkort meer ontslagen zullen volgen. Microsoft heeft intussen ongeveer 15.000 mensen ontslagen tijdens twee bezuinigingsrondes in mei en juli.

Hoewel het gemakkelijk is om naar deze trends te kijken en aan te nemen dat AI leidt tot wijdverbreid banenverlies, is het verhaal niet zo eenvoudig. Er zijn aanwijzingen dat generatieve AI instapfuncties in bepaalde sectoren, zoals software engineering, overbodig maakt . Veel bedrijven zijn ook gretig op zoek naar manieren om taken te automatiseren die momenteel door mensen worden uitgevoerd. Amazon schatte bijvoorbeeld dat het in de VS tegen 2027 160.000 mensen minder zou kunnen aannemen door robots in te zetten, volgens interne documenten die The New York Times heeft ingezien.

Maar op dit moment is de belangrijkste factor die de werkgelegenheid beïnvloedt niet per se AI zelf, maar de datacenters die het mogelijk maken. Grote bedrijven en investeerders hebben jaarlijks een beperkte hoeveelheid kapitaal te besteden en steken het grootste deel daarvan in de bouw van datacenters. Dat betekent dat er minder wordt geïnvesteerd in andere sectoren, zoals de maakindustrie, waar volgens ADP vorige maand 3000 banen verloren gingen.

Dit is een editie van de Model Behavior-nieuwsbrief . Lees hier eerdere nieuwsbrieven .