Nederland dreigt over te lopen van prestatiedruk

Nederlanders staan steeds meer onder mentale druk, waarschuwt de Raad voor Volksgezondheid & Samenleving (RVS). Volgens de Raad leven we in een „hypernerveuze samenleving” waarin prestatiedruk, versnelling en individualisme zijn doorgeschoten.

Het welzijn van jong en oud staat daardoor onder zware druk.

Waar een reactie binnen een dag vroeger normaal was, verwachten we nu binnen enkele minuten antwoord op berichten. Ook pakketjes moeten het liefst de volgende dag al op de stoep staan. Volgens de RVS zorgt die constante snelheid voor stress en vermoeidheid. „Het is tijd om op de rem te trappen en samen te werken aan een meer ontspannen samenleving”, luidt het advies.

De gevolgen zijn zichtbaar én voelbaar. Steeds meer jongeren worstelen met prestatiedruk, werknemers vallen uit met burn-outklachten en bijna de helft van de volwassenen had ooit een psychische aandoening.

Dat kost de samenleving jaarlijks zo’n 18 miljard euro, rekent de Raad voor. Daarbovenop kampen de ggz-instellingen met lange wachtlijsten, terwijl veel mensen in stilte lijden.

Volgens RVS-voorzitter Jet Bussemaker wordt het probleem te veel bij het individu neergelegd. Cursussen over mindfulness en zelfhulpboeken zijn populair, maar zolang de samenleving zelf steeds hogere eisen stelt, is dat „dweilen met de kraan open”.

Bussemaker pleit daarom voor een cultuuromslag: „We moeten de samenleving tot rust brengen, en dat kan alleen samen.”

De Raad stelt voor om meer ruimte te maken voor „alledaagse vertraging”. Denk aan lege momenten op school, werk of in de vrije tijd, momenten waarin niets hoeft. Dat schept ruimte voor creativiteit, bezinning en echt contact.

Ook wijst de RVS naar voorbeelden in Frankrijk en Australië, waar werknemers het recht hebben om onbereikbaar te zijn buiten werktijd. Minder administratiedruk en een betere balans tussen werk en privé zouden volgens Bussemaker eveneens bijdragen aan een verminderde prestatiedruk.

De oproep van de RVS is duidelijk: een meer ontspannen samenleving is geen luxe, maar noodzakelijk. „Hoe we dat precies invullen, moeten we samen ontdekken. Alleen zo kunnen we de mentale volksgezondheid herstellen.”