Koop Europese waar… of toch Amerikaanse?
Het is al vaker opgemerkt: de afspraak van de Navo-landen om fors te investeren in de krijgsmacht, en de ruimere financieringsmogelijkheden die de EU daarvoor biedt, heeft tal van bedrijven wakker geschud. Bekende wapenfabrikanten, zoals Rheinmetall, laten geen mogelijkheid onbenut om erop te hameren dat er fors veel geld richting de markt stroomt, met een stijgende beurskoers tot gevolg.
In de discussie hameren Europese regeringsleiders als de Franse president Emmanuel Macron erop om bij nieuwe militaire bestedingen Europees in te kopen, dus fabrikanten van buiten de Unie naar het tweede plan te verwijzen. Het besluit van bijvoorbeeld Duitsland om na de Russische aanval op Oekraïne snel F-35’s in de VS te kopen, leidde tot ergernis.
Maar alle ‘Buy European’-retoriek ten spijt, soms maken de Europese hoofdsteden het de Amerikanen niet echt moeilijk. Europamania noteerde al dat Frankrijk en Duitsland maar niet tot overeenstemming weten te komen over de werkverdeling bij het Europese gevechtsvliegtuig voor de toekomst (FCAS), de opvolger van de Eurofighter.
Een beraad tussen president Macron en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz eind augustus leidde tot de afspraak dat er eind dit jaar een besluit moet vallen. Verder kwamen ze niet. Inmiddels ziet de situatie er nog somberder uit dan gedacht. Vorige week liet Merz doorschemeren dat het hele project kan crashen. De Duitsers kijken opzichtig naar andere partners, zoals Saab, dat met zijn Gripen aan de weg timmert.
Het is misschien inbeelding van Europamania, maar Amerikaanse vliegtuigbouwers als Lockheed Martin en Northrop Grumman zien het tafereel handenwrijvend aan. In een verhaal van zakenkrant Handelsblatt zeggen ze expansie in Europa te willen. Hun partner? Het onontkoombare Rheinmetall.
2. Antifasciste lijkt te ontsnappen aan Hongaarse vervolging
De juridische commissie van het Europees Parlement besloot afgelopen week met de kleinste meerderheid – dertien stemmen tegen twaalf – de parlementaire onschendbaarheid van Ilaria Salis niet op te heffen.
Hongarije had om opheffing verzocht om de Italiaanse antifasciste te kunnen vervolgen. Bij een tegendemonstratie tegen een extreemrechtse optocht in Boedapest, twee jaar geleden, zou ze een extreemrechtse activist hebben mishandeld. Ook wordt ze beschuldigd van betrokkenheid bij een extreemlinkse organisatie.
Volgens een meerderheid van de juridische commissie zou Salis in Hongarije, dat ook van de Europese Commissie stevige kritiek krijgt over zijn rechtsstaat, geen eerlijk proces krijgen. Op een persconferentie sprak de Italiaanse van ‘een positief en belangrijk signaal’. Ze zei het slachtoffer te zijn van een ‘gerichte en meedogenloze vervolging’ door het Orbán-regime, ‘op basis van twijfelachtige gronden, die nooit gecontroleerd zijn’. Volgens haar is de rechtsgang in het land ‘politiek en ideologisch, gebaseerd op propaganda’.
Na het incident zat ze vijftien maanden in een Hongaarse gevangenis, in een cel die volgens haar vol zat met insecten en ratten. Toen ze voor de rechtbank moest verschijnen, was dat aan een ijzeren ketting, beelden die uitgebreid rondgingen in Europa.
Een linkse Italiaanse politieke partij plaatste haar vorig jaar op de Europese verkiezingslijst. Salis werd verkozen en daarna voorlopig vrijgelaten. Ze riskeert echter nog steeds een gevangenisstraf van elf jaar.
Het eindoordeel over haar parlementaire onschendbaarheid valt begin oktober, wanneer het voltallige Parlement stemt. Ze mag er nog niet gerust op zijn: de nipte stemming in de juridische commissie laat zien dat minstens een deel van de grootste fractie, de Europese Volkspartij, vóór de opheffing van haar immuniteit heeft gestemd.
Je zou verwachten dat iemand die onder vuur ligt wegens een vermeend gebrek aan transparantie en verantwoording er alles aan doet om critici geen nieuwe munitie te bezorgen. Maar zo niet Ursula von der Leyen. De voorzitter van de Europese Commissie kreeg enkele maanden geleden een motie van wantrouwen omdat er geen spoor meer is van haar berichtenverkeer met Pfizer-baas Albert Bourla tijdens de coronacrisis (ter opfrissing).
Journalisten hebben nu inzage gevraagd in haar communicatie met de Franse president Emmanuel Macron over het handelsakkoord met de Mercosur-landen. Die berichten blijken niet meer te bestaan, aangezien Von der Leyen de autowisfunctie had ingeschakeld. Daardoor worden berichten die volgens de Commissie niet relevant zijn, niet gearchiveerd en bestaan ze na verloop van tijd niet meer – tenzij Macron ze heeft bewaard natuurlijk.
Gevolg: boze journalisten, want eens te meer keurt de slager zijn eigen vlees. Volgens Commissiewoordvoerder Olof Gill beslissen naast Von der Leyen ook haar kabinetschef en ‘relevante diensten’ mee of een bericht bewaard wordt.
Waarom houdt de Duitse niet gewoon alle berichten bij? Gill gaf vorige week twee redenen: de autowisfunctie vermindert het risico op lekken en veiligheidsproblemen, én maakt ruimte vrij op de telefoon. ‘Dat laatste geldt ook voor ons woordvoerders. Als de berichten niet verdwijnen, zou onze telefoon na verloop van tijd in brand vliegen.’
Een bericht op WhatsApp of Signal (zonder bijlage) neemt ongeveer 5 kilobyte in. Een iPhone 16 biedt tot 512 gigabyte opslag, goed voor meer dan honderd miljoen berichten. De Europese Ombudsman heeft een nieuw onderzoek geopend.
4. Eeuwige roem en glorie bij de FD-Europa-essaywedstrijd!Spread the word! Het FD heeft voor lezers tot en met 28 jaar een essaywedstrijd uitgeschreven met als thema ‘De strijd om Europa’. We verwelkomen essays van 800 woorden vóór 25 oktober via [email protected]. Het FD publiceert de beste drie artikelen.
De winnaar van de essaywedstrijd ontvangt bij het FD Europadebat op 18 november 2025 de Mathieu Segers-essayprijs, twee Interrail-reispassen en de mogelijkheid van een stage bij Het Financieele Dagblad.
Wil je deze Europanieuwsbrief elke week per mail ontvangen? Schrijf je dan hier in. En hier zijn eerdere afleveringen.
• Dinsdag presenteren Eurocommissarissen Stéphane Séjourné en Teresa Ribera een EU-strategie voor financiële geletterdheid en een aanbeveling over spaar- en beleggingsrekeningen.
• Eveneens op dinsdag houdt Eurocommissaris Wopke Hoekstra een toespraak bij het 25-jarig jubileum van het Huis van de Nederlandse Provincies in Brussel
• De EU-regeringsleiders treffen elkaar woensdag en donderdag in Kopenhagen informeel. Zij zullen het voornamelijk hebben over de Europese defensie, en hun steun aan Oekraïne.
• Donderdag is er in Kopenhagen een bijeenkomst van de Europese Politieke Gemeenschap, het overlegorgaan van de EU-lidstaten en Europese landen buiten de EU.
• De president van de Oost-Europabank (EBRD), Odile Renaud, spreekt donderdag bij denktank Bruegel over investeringen in de kandidaat-lidstaten van de EU.
• Het Gerecht van de Europese Unie krijgt donderdag een advies over een heffing op usb-sticks. Is dat in lijn met het EU-recht of niet?
• Tsjechië gaat vrijdag en zaterdag naar de stembus. Gaat Andrej Babis, de radicaal-rechtse politicus annex zakenman winnen? Lees ook dit profiel. Hij doet het allemaal niet voor zichzelf, zegt hij, ‘wel voor het volk’.
• De Duitse minister van binnenlandse zaken Dobrindt (CSU) heeft voor zaterdag in München een bijeenkomst over het Europese migratiebeleid uitgeschreven. Eerder overlegde hij al op de Zugspitze met gelijkgestemden.
Meer lezen (en luisteren)?Geloof nu maar Waarom spelen Europese conservatieven religie niet uit zoals MAGA-Republikeinen? Luister hier naar de verklaringen. De belangrijkste? ‘Left-wing politics.’
Trage start Vier maanden na zijn aantreden zijn nog maar weinig beloftes van de Roemeense president Nicusor Dan ingelost, zoals grondige hervormingen. 'De president oogt geïsoleerd', klinkt het in deze analyse van Euractiv. Dan zelf vergelijkt zijn trage start met toen hij nog deelnam aan wiskundewedstrijden: 'De eerste 45 minuten schreef ik niets op het examenblad… Wat telt, is de afloop.'
Donald-check De Amerikaanse president verkondigde in zijn speech op de algemene vergadering van de Verenigde Naties weer veel onwaarheden. The New York Times onderzocht er een paar, Euronews focuste op wat Trump specifiek over de EU verkondigde.
Ome Vlad zegt… Onderzoeksplatform OCCRP belichtte hoe Rusland de verkiezingen in Moldavië trachtte te beïnvloeden.
Melonimania In Frankrijk kijkt de rechtse politieke flank met toenemende interesse naar hoe de Italiaanse premier Giorgia Meloni een coalitie heeft weten te smeden die, zeker naar Italiaanse normen, stabiel oogt. Lees ook dit stuk.
Name & shame Mag een land de naam van een atleet die de antidopingregels heeft overtreden online publiceren? Niet als het van de advocaat-generaal van het Hof van Justitie van de Europese Unie afhangt. Volgens hem is dat in strijd met de Europese privacywetgeving.
Europamania wordt geschreven door de FD-Brusselaars Daan Ballegeer en Mathijs Schiffers, plus Han Dirk Hekking. Heb je opmerkingen of nieuws? Laat het weten via [email protected].
fd.nl
