De zigzaggen van Pedro Nuno en de leugens van Montenegro

Het debat tussen de acht leiders van de partijen die zetels in het parlement hadden, week uiteindelijk af van de standaard die dit format doorgaans hanteert: op veel momenten werd het oude adagium “iedereen tegen de zittende partij” niet bevestigd, evenmin als de klassieke verdeling tussen links en rechts. Gedurende de discussie van ruim twee uur raakten Luís Montenegro en Pedro Nuno Santos in een heel bijzonder duel verwikkeld. Ze zorgden voor een tweedeling in het debat, maar ze waren ook het doelwit van natuurlijke bondgenoten en, wat evenzeer veelzeggend is, werden vaak op één hoop gegooid als degenen die het meest verantwoordelijk waren voor de tekortkomingen van het land op veel gebieden.

De enige zaak die iedereen tegen Luís Montenegro verenigde, was de zaak Spinumviva, waarbij de sociaaldemocraat door de andere partijleiders werd berispt. Bovendien werd Montenegro links beschuldigd van het voeren van campagne ten koste van immigranten; rechts werd Pedro Nuno Santos ervan beschuldigd deel uit te maken van een regering die bijdroeg aan de “chaos”. In de volkshuisvesting werden sociaaldemocraat en socialist omschreven als Siamese tweelingen, die allebei niet in staat zijn concrete antwoorden te geven. In Gezondheid, hetzelfde, hetzelfde, citaten, citaten. En in het laatste deel van het debat deden de kandidaten nog een oproep tot sterke stemmen, waarbij ze ieder hun eigen visie gaven op de economische groei van het land.

[Bekijk hier de volledige film van het debat met acht personen]

Levend spinum. Op Montenegro geschoten, die alleen maar ‘met de Portugezen’ wilde praten

Het was te verwachten dat Luís Montenegro van alle kanten zou worden aangevallen toen de zaak Spinumviva, waarmee het debat werd geopend, aan de orde kwam. Dat gebeurde ook: in de eerste minuten werd hij al bestempeld als een ‘ kunstenaar ’ of een politicus ‘ zonder geloofwaardigheid of geschiktheid’. Toch volgden de premier en AD-kandidaat het campagnescript: hij ging niet in op details of verdere verduidelijkingen, hij ging niet in discussie – hij zei simpelweg dat hij het slachtoffer was van tegenstanders die zichzelf nooit als “verlicht” zouden beschouwen – en besloot zich rechtstreeks tot “het Portugese volk” te richten.

Dit is de strategie van een AD die ervan overtuigd is dat de bevolking het onderwerp al beu is; Tijdens het debat betreurde Montenegro dat hij het doelwit was van aanvallen op zijn ‘eerlijkheid en eer’ en concludeerde dat zijn tegenstanders alleen maar ‘politieke strijd’ willen voeren – en, belangrijker nog, dat de Portugezen ‘dit weten’. Voor AD was de belangrijkste boodschap de boodschap die het steeds herhaalde, en het weigerde te zeggen of het iets zou veranderen aan zijn gedrag in deze zaak: " Ik heb alles te goeder trouw gedaan ". Hij werd van geen enkele misdaad “beschuldigd”, hij bevoordeelde niemand, zo vatte hij het samen. En hij weigerde over de nieuwe feiten te praten (dat onthulden de cliënten van Spinumviva vorige week via Expresso).

Vanuit de oppositie was de kritiek vrijwel unaniem: Pedro Nuno Santos, die probeerde niet te veel tijd aan de zaak te besteden , verklaarde dat Montenegro “geen geloofwaardigheid of geschiktheid” had om premier te zijn en deed “alles wat in zijn macht lag” om de nieuwe informatie te verbergen tot de verkiezingen; André Ventura beschuldigde hem ervan ‘het land naar verkiezingen te sturen om controle te ontlopen’.

Rui Rocha, een potentiële bondgenoot, maakte van de gelegenheid gebruik om het Liberale Initiatief aan te moedigen een verantwoordelijke houding aan te nemen tijdens de crisis; Raimundo herhaalde dat Montenegro allang had moeten aftreden; Mortágua noemde Montenegro een ‘slachtoffer van het gebrek aan besef van wat het premierschap inhoudt’; Rui Tavares beschuldigde de premier ervan parlementsleden en het land te hebben “bedrogen” over de aard van het bedrijf; en Inês Sousa Real beschuldigde Montenegro ervan “een groot kunstenaar” te zijn die “erin slaagde een persoonlijk probleem om te zetten in een nationaal probleem”.

Er is een verhit debat gaande over immigratie. Montenegro beschuldigd van samenspanning met Chega

De toon van het debat werd aangescherpt door immigratiekwesties, waarbij Luís Montenegro ervan werd beschuldigd naar de kiezers van Chega te knipogen . Het ging om de aankondiging van de regering dat zij illegale immigranten zou uitzetten, terwijl dit onderwerp juist op de verkiezingsagenda stond. Pedro Nuno Santos twijfelt er niet aan dat de wet moet worden nageleefd, maar hij legde uit dat de bevoegde autoriteiten altijd al dergelijke procedures hebben uitgevoerd en dat “geen enkele premier ooit blij of blij is geweest met het aankondigen van de uitzetting van immigranten”.

De secretaris-generaal van de PS was van mening dat het verschil tussen de uitzetting en de aankondiging ligt “in de manier waarop een premier op propagandistische wijze het normale werk van de bevoegde entiteit wil toe-eigenen om een ​​politieke campagne te voeren die rechtstreeks in conflict is met Chega ”. Luís Montenegro viel Pedro Nuno Santos rechtstreeks aan en verwees daarbij naar een reeks standpunten die de socialistische leider de afgelopen weken had ingenomen om een ​​vermeende inconsistentie van standpunten aan te tonen. “Zig, zag” , plaagde de sociaaldemocraat. De socialist raakte geïrriteerd en onderbrak hem: "Heb je op de terugweg gerepeteerd?"

André Ventura beschuldigde Luís Montenegro, in wat het favoriete onderwerp van debat is geworden, van “ verwerpelijk electoralisme ”, en gebruikte zelfs hetzelfde argument als Pedro Nuno met betrekking tot het aantal uitzettingen in voorgaande jaren. Ook bekritiseerde hij de premier omdat hij Chega’s voorstellen voor een referendum over immigratie of quota op basis van economische behoeften niet levensvatbaar had gemaakt. Bovendien keerde hij zich tegen de “Via Verde” en benadrukte dat “degenen die illegaal zijn, moeten vertrekken”.

Rui Rocha probeerde Luís Montenegro op een soort manier te verdedigen: “ timing en electoralisme zijn typisch voor dit soort situaties”, rechtvaardigde de liberaal. De leider van de IL probeerde vervolgens het standpunt van de partij samen te vatten: "Wie een baan heeft, mag binnenkomen, wie zich aan de wet houdt, mag blijven. Wie zich niet aan de wet houdt, mag niet blijven." Inês Sousa Real zou, herinnerend aan de positieve bijdrage van immigranten aan het land, hetzelfde zeggen over de deportaties van illegale immigranten: “De wet moet worden nageleefd.”

Mariana Mortágua betoogde dat er rechts twee trends zijn: "slachtofferschap en aanvallen op immigranten. We accepteren deze drift of deze sleur die extreemrechts in de politiek naar het centrum en in alle politiek heeft gecreëerd niet", zei ze, in de overtuiging dat alleen regularisatie ons in staat stelt te weten wie er komen en mensen erbij te betrekken. In dezelfde zin spaarde Montenegro de aankondiging van “propaganda” niet, en concludeerde dat “het de hele politiek naar rechts heeft getrokken met een zweem van racisme en xenofobie ”.

Voor Paulo Raimundo is de interpretatie van wat er gebeurde identiek: hij beschuldigt Luís Montenegro van een “ verkiezingscampagneactie van de regering” – hetzelfde zou later worden gezegd door Rui Tavares, die Luís Montenegro vroeg te stoppen met de trucs. “Speel niet met ons, neem ons niet voor de gek .”

Huisvesting. Iedereen tegen PS en PSD

Het onderwerp huisvesting zorgde er, enigszins voorspelbaar, voor dat Pedro Nuno Santos en Luís Montenegro in een isolement raakten. De eerste reden is dat hij eigen verantwoordelijkheden had in het gebied en dat hij lid was van een partij die acht van de laatste negen jaar de regering heeft geleid. Ten tweede omdat hij leiding geeft aan een regering die nog steeds moeite heeft de situatie om te keren. De meest recente gegevens van de OESO – uit het derde kwartaal van 2024 – laten zien dat het nog nooit zo moeilijk is geweest om een ​​huis te bezitten in Portugal.

André Ventura haalde rechtstreeks uit naar Pedro Nuno Santos en zei dat de socialist “de persoon is die het meest verantwoordelijk is voor de staat van de huisvesting in Portugal”. Rui Rocha stelde dat de secretaris-generaal van de PS niet competent was als minister op dit gebied en richtte zijn aandacht op de regering. Hij beschuldigde de AD en Luís Montenegro ervan “ het probleem erger te hebben gemaakt ”. Mariana Mortágua betreurde de ‘ terugtrekking van de PS ’ uit de kwestie van huisvesting. Zij betoogde dat de reacties van de AD niets zullen oplossen.

Paulo Raimundo, nog steeds links, stelde dat het dringend noodzakelijk is dat de banken bijdragen aan de oplossing van de crisis op de huizenmarkt, terwijl Rui Tavares een tweeledige reactie voorstelde: het afkoelen van de luxemarkt door middel van belastingen die dit soort aankopen verergeren en het promoten van huisvesting voor de middenklasse. Inês Sousa Real vatte alle voorgaande interventies samen door te zeggen dat PS en PSD "veel beloven tijdens de campagne" en vervolgens weinig waarmaken.

In het bijzondere duel tussen Pedro Nuno Santos en Luís Montenegro kwam een ​​fundamentele overeenkomst naar voren: de oplossing voor de woningcrisis ligt hoofdzakelijk in de bouw. De weg ernaartoe (of totdat het aantal huizen dat in de buurt komt van het ideaal is bereikt) leidde echter tot een scheiding tussen de twee.

Pedro Nuno Santos begon bovendien de aanval. “Het beleid dat de AD voerde, droeg bij aan duurdere huizen, de AD ging volledig ten onder en de meeste jongeren stonden steeds verder af van het kopen van een huis”, aldus de socialist. De socialist bekritiseerde ook openlijk enkele voorstellen van het Linkse Blok en de PCP over deze kwestie. Daarmee distantieerde hij zich van de radicalere lijn van de twee partijen in deze kwestie.

In zijn reactie beschuldigde Luís Montenegro zijn tegenstander er opnieuw van dat hij een zigzagpatroon aannam: soms was hij het eens met de regering, soms bekritiseerde hij de regering. Geconfronteerd met de nieuwe schijnvertoning van ‘ zig ’ en ‘ zag ’ kwam Pedro Nuno in opstand en beschuldigde hij Montenegro ervan de taak niet aan te kunnen. De sociaaldemocraat adviseerde zijn tegenstander kalm te blijven. "Hij raakt geïrriteerd. Denk aan zijn nieuwe figuur [een verwijzing naar Pedro Nuno's gematigdheid in de debatten]. Vandaag is hij bijzonder nerveus ."

Vervolgens sprak Montenegro over de voorstellen van de regering met betrekking tot vraag en aanbod. Daarna uitte het opnieuw kritiek op de erfenis van de PS — Pedro Nuno Santos was immers geen minister meer — op het gebied van huisvesting. Het ging daarbij met name om de kwestie van gedwongen verhuur, een regeling die uiteindelijk door deze regering werd ingetrokken. “Niemand heeft de huurmarkt een grotere klap toegebracht.”

Gezondheid. Het aanpakken van de achilleshiel van Montenegro

Gezondheid was het thema dat leidde tot een algemene verschuiving van de schuld tussen de PS en de PSD. Rui Rocha maakte van het feit dat het debat op de eerste zondag van mei plaatsvond gebruik om kritiek te uiten op het beleid van de centristische partijen. "Vandaag is het Moederdag en het land heeft moeders en zwangere vrouwen zeer slecht behandeld. Dit is gebeurd met de PS- en PSD-regeringen. Het is onacceptabel."

De premier gaf toe dat “duidelijk nog niet alles is opgelost”, maar noemde wel een aantal aspecten waarin de gezondheid het afgelopen jaar is verbeterd en die hij als “positief” beoordeelde. Montenegro richtte zijn interventie deels op de behoefte aan professionals in de gezondheidszorg binnen de NHS. Volgens hem trekt de waardering van door de overheid goedgekeurde beroepen al meer mensen aan.

Pedro Nuno Santos beschuldigde de voorzitter van de PSD ervan dat hij in deze kwestie “ de feiten ontkent ”. "De regering heeft gefaald, omdat er meer spoedeisende hulpafdelingen zijn gesloten, meer patiënten zonder huisarts zitten en de wachtlijsten steeds langer worden", zei hij. De PS-leider sprak de stelling van de regering tegen dat de sociale zekerheid een transformatie ondergaat. Hij stelde dat we in feite “een sociale zekerheid hebben die geprivatiseerd wordt ”. Luís Montenegro liet het daar niet bij en probeerde de verantwoordelijkheden te delen met de socialistische secretaris-generaal. Hij heeft zelf veel van dit beleid goedgekeurd. Als hij tegen PPP's en USF-modellen B en C is, moet hij zeggen dat ze door de PS zijn bedacht.

André Ventura, die Montenegro al eerder had geconfronteerd tijdens een persoonlijk gesprek tussen de twee, zei opnieuw dat de gezondheidszorg inderdaad de “ grote mislukking ” is van de AD-regering. Rui Rocha noemde de voordelen van een ‘competitief systeem’ tussen de publieke, private en sociale sector dat ‘keuzevrijheid voor de Portugezen’ biedt.

Een idee dat zou worden tegengesproken door de woordvoerder van Livre, die daarentegen meer transparantie van particuliere zorgaanbieders eiste om een ​​einde te maken aan de “oneerlijke concurrentie”. Verder naar links betoogde Paulo Raimundo dat de socialezekerheidsdienst de enige dienstverlener is die ‘niet vraagt ​​hoeveel [de patiënt] op de rekening heeft staan, wat de verzekeringspolis is, of wat de ziekte is’.

Ook Mariana Mortágua bekritiseerde het huidige model – dat afhankelijk is van dienstverleners en overuren die met de private sector zijn overeengekomen – maar ze vergat niet te benadrukken dat het einde van dit ‘mechanisme’ in essentie te wijten was aan de fundamentele meningsverschillen tussen het Linkse Blok en de PS met betrekking tot de nationale gezondheidszorg. Inês Sousa Real zei op haar beurt dat er meer investeringen nodig zijn in de NHS, maar gaf toe dat "een perspectief op het optimaliseren van middelen" noodzakelijk is.

Het lijkt een déjà vu: een jaar geleden beschuldigden de socialisten het AD ervan een onverantwoordelijk programma te presenteren dat gaten zou slaan in de overheidsfinanciën. Deze keer toonde Luís Montenegro zich, geconfronteerd met een scenario van internationale onzekerheid, opnieuw de meest optimistische protagonist wat betreft de voorspellingen die hij doet voor de overheidsfinanciën (en de maatregelen die hij belooft, waaronder een verlaging van 500 miljoen dollar in de IRS volgend jaar). Hij maakte er meteen een punt van om de moderator, Carlos Daniel, te corrigeren omdat hij had gesproken over een "krimp" van de economie.

Geconfronteerd met de economische krimp in het laatste kwartaal rechtvaardigde Montenegro dat dit gebeurde omdat het laatste kwartaal van 2024 een "zeer hoge" groeivoet kende, bijna ongekend, en bekritiseerde de " enorme omvang " van de andere prognoses: "We bevinden ons in een goede tijd voor de Portugese economie, met economische en financiële stabiliteit". Vanaf dat moment probeerde hij een evenwicht te vinden tussen ‘voorzichtigheid’ en ‘ambitie’. Hij zei dat hij optimistisch bleef, ondanks het feit dat hij zich ‘terdege bewust was van de internationale onzekerheden en bedreigingen’ – wat ook betekent dat investeringen in Defensie essentieel zijn voor de ‘strijd voor Europese vrijheid en veiligheid’.

Nu is Pedro Nuno Santos in de aanval gegaan: met of zonder vergelijkingen met 2024 is de economie achteruitgegaan, het eerste kwartaal is een achteruitgang en het AD-programma is “een complete onmogelijkheid, een leugen ”. Het PS-programma zal daarentegen “realistischer” zijn omdat het “de helft kost van de AD-kosten”, zo betoogde hij, waarbij hij maatregelen als nul-btw op essentiële goederen en de verlaging van de btw op de bouw benadrukte. Bij de evaluatie van het AD-programma sloot Ventura zich aan bij Pedro Nuno. Hij classificeerde het als ‘volledig illusoir’ en niet in lijn met een economie die ‘krimpte’.

Aan de liberale kant verdedigde Rui Rocha de noodzaak om de groei te “ versnellen ” (zijn campagneslogan) – “De volgende wetgevende macht moet de wetgevende macht van de economische groei zijn” – en ook om generaties te verdedigen die mogelijk geen veilige pensioenen hebben. Rui Tavares sprak van een verkeerd economisch model , gebaseerd op ‘makkelijk geld’ en niet op ‘echte verrijking’; Mariana Mortágua bekritiseerde de massatoerisme van het land en vergeleek dit met de lage lonen.

Paulo Raimundo lanceerde het laatste punt voor links: hij eiste een staakt-het-vuren in Gaza en de erkenning van de staat Palestina (Rui Tavares benadrukte meteen dat elke linkse oplossing die hij wil integreren, deze erkenning als voorwaarde moet hebben). Sousa Real richtte zijn laatste interventie, waarmee hij het debat afsloot, op de verdediging van een groenere en duurzamere economie.