Rola świadków: jak powstrzymać znęcanie się w klasie

Za każdym razem, gdy zgłaszany jest przypadek znęcania się , często można usłyszeć sformułowania takie jak : „W klasie mojego syna dochodzi do znęcania się, ale on nie ma z tym nic wspólnego”. Takie podejście, choć zrozumiałe, pomija istotną kwestię: jeśli chodzi o znęcanie się, liczą się nie tylko ofiara i agresor , ale także ci, którzy to oglądają, milczą, śmieją się lub nagrywają telefonami komórkowymi.

Znęcanie się to złożone zjawisko społeczne, które dotyka co trzeciego nastolatka na świecie. Polega ono na powtarzających się atakach, w których nierównowaga sił uniemożliwia ofierze obronę. Jednak wiele rodzin i szkół wciąż nie zdaje sobie sprawy, że obecność i postawa grupy może utrwalić lub powstrzymać przemoc w ciągu kilku sekund.

Podczas śledztwa w szkołach w Bogocie i Chía (Kolumbia) udokumentowano szokujący przypadek: nastolatka pobito, podczas gdy ponad 50 uczniów krzyczało „niech krew popłynie”. Nikt nie interweniował, ale wszyscy odegrali swoją rolę:

• „Wzmacniacze” , którzy potwierdzają agresję śmiechem, śpiewem lub brawami.
• „Bierni obserwatorzy” , którzy milczą lub patrzą, jakby nic się nie działo.
• „Obrońcy” , najrzadziej spotykani, interweniują w imieniu ofiary lub proszą o pomoc.

Dalekie od neutralności, osoby postronne zajmują stanowisko, nawet jeśli nie chcą działać . Ich reakcja ma bezpośredni wpływ zarówno na skalę szkody, jak i prawdopodobieństwo powstrzymania nękania.

Badania pokazują, że interwencja rówieśnika zatrzymuje epizod znęcania się w mniej niż 10 sekund . Co więcej, gdy świadkowie okazują empatię i wsparcie, ofiara odczuwa mniejszy wpływ emocjonalny , co zmniejsza ryzyko wystąpienia lęku, depresji lub wycofania społecznego.

Problem: Chociaż większość uczniów jest świadkami znęcania się, rzadko reaguje . Czy to ze strachu, presji społecznej, czy braku narzędzi, wolą pozostać biernymi obserwatorami.

Nauczenie dzieci i młodzieży, by „przestały się gapić”, to jedna z najbardziej obiecujących strategii ograniczania znęcania się. Nie wystarczy jednak powiedzieć im : „Jeśli coś widzisz, powiedz o tym” ; muszą zostać przeszkoleni, jak to robić. Oto najskuteczniejsze sposoby:

• Interwencja bezpośrednia : Kiedy uczeń czuje się bezpiecznie, może odwrócić uwagę , powstrzymać agresora bez użycia przemocy lub udzielić ofierze wsparcia słownego: „Zostawcie go/ją w spokoju” lub „To wszystko”.
• Interwencja emocjonalna : Towarzysz ofierze po incydencie, włącz ją w sprawę i okaż empatię („Czy wszystko w porządku?”, „Możesz na mnie liczyć”).
• Poproś osobę dorosłą o pomoc : Dyskretnie poinformuj nauczyciela lub doradcę, jeśli bezpośrednia interwencja stwarza ryzyko społeczne lub fizyczne.
• Ograniczanie czynników wzmacniających : praca z osobami, które pochwalają lub podzielają prześladowanie, pomoc w rozwijaniu empatii, samokontroli i asertywności.

Uczniowie chętniej interweniują, gdy znają ofiarę . Dlatego szkoły powinny pielęgnować poczucie przynależności i wspólnoty: „Tutaj wszyscy jesteśmy odpowiedzialni za dbanie o siebie”. Kampanie antyprzemocowe powinny koncentrować się na budowaniu więzi, zaufania i zbiorowej wrażliwości, a nie tylko na zakazie bicia i obrażania.

Zwalczanie znęcania się nie oznacza tylko uczenia ludzi, by nie bili , ale także, by nie śmiali się z krzywdy, nie nagrywali jej, nie dzielili się nią i nie ignorowali . Każdy świadek ma moc, by powstrzymać przemoc i chronić zdrowie psychiczne swoich rówieśników.

Jeśli dążymy do bezpiecznych szkół, musimy kształcić dzieci i młodzież z empatią, odwagą i świadomością grupy. Bo w znęcaniu się nie ma niewinnych świadków: cisza również może być potężna .