Barry Appleton: Kanada stała się krajem cyfrowych dzierżawców

Technologia przeniknęła nie tylko nasze życie, ale także nasz rząd. Zagraniczne firmy technologiczne kontrolują systemy, które umożliwiają pracownikom rządowym komunikację i przechowywanie danych osobowych Kanadyjczyków. Coraz więcej decyzji jest teraz podejmowanych przez nieprzejrzyste modele sztucznej inteligencji. W nowym cyklu Barry Appleton, prawnik specjalizujący się w handlu międzynarodowym, bada, jak brak kontroli Ottawy nad infrastrukturą informatyczną podważa cyfrową suwerenność Kanady.

W maju Robinhood Markets, Inc. ogłosiło przejęcie WonderFi z Toronto za 250 milionów dolarów. W mediach huczało od takich określeń jak „synergia” i „wzrost liczby użytkowników”. Analitycy chwalili efektywność, jaką przyniesie takie przejęcie.

Ale pod liczbami kryło się coś większego: Kanada oddała swój największy rodzimy ekosystem aktywów cyfrowych. WonderFi, właściciel Coinsquare i Bitbuy, posiadał w depozycie 2,1 miliarda dolarów i obsługiwał 1,6 miliona kanadyjskich użytkowników. Zarządzał systemami odpowiedzialnymi za handel, portfele i zgodność z przepisami.

Dzięki tej sprzedaży amerykańska firma zyskała wgląd w kondycję finansową kanadyjskich gospodarstw domowych, przedsiębiorców i instytucji.

Obecnie obsługuje jeden z największych systemów transakcyjnych, usług portfelowych i ram zgodności, które umożliwiają Kanadyjczykom kupowanie, sprzedawanie i przechowywanie aktywów cyfrowych w ramach krajowego systemu prawnego. To środowisko – to, któremu Kanadyjczycy zaufali – zniknęło wraz ze sprzedażą.

Nie przeprowadzono formalnego przeglądu bezpieczeństwa narodowego. Nie było przesłuchań w komisjach stałych. Nie było oświadczeń ministerialnych dotyczących implikacji strategicznych. Do końca kwartału amerykańska firma objęta ustawą CLOUD uzyskała zarówno prawną, jak i techniczną władzę nad znaczną częścią kanadyjskiego bogactwa cyfrowego.

To nie była rutynowa transakcja biznesowa – to było zrzeczenie się suwerenności. A biorąc pod uwagę nową politykę Waszyngtonu, która uczyniła stablecoiny jednym z najszybciej rozwijających się motorów globalnego bogactwa cyfrowego, stawka nie mogła być wyższa.

W pierwszym artykule z tej serii przedstawiłem koncepcję „imperium algorytmicznego”, formy potęgi geopolitycznej, która opiera zarządzanie na własności infrastruktury, a nie na kontroli terytorialnej. Nigdzie nie jest to bardziej widoczne niż w finansach.

Przez wieki suwerenność nad pieniądzem oznaczała bicie monet, ustalanie stóp procentowych i regulowanie działalności banków. Dźwignie były fizyczne i krajowe: Królewska Mennica Kanadyjska, Bank Kanady i federalne prawo bankowe.

Dziś pieniądze to kod. Transakcje są weryfikowane przez algorytmy, przetwarzane na serwerach w chmurze i realizowane za pomocą inteligentnych kontraktów podlegających zagranicznemu prawu handlowemu.

Te cyfrowe koleje to quasi-suwerenna infrastruktura. Decydują o tym, kto dokonuje transakcji, na jakich warunkach i pod jakim nadzorem. Wbudowują zasady zgodności w logikę samego systemu.

Kiedy Kanadyjczycy płacą za zakupy spożywcze portfelem mobilnym, prawdopodobnie uważają, że takie transakcje są krajowe. W rzeczywistości najprawdopodobniej przechodzą one przez serwery w Wirginii, są weryfikowane przez oprogramowanie stworzone w Kalifornii i rozliczane zgodnie z protokołami regulowanymi przez prawo korporacyjne stanu Delaware.

Platforma WonderFi została zaprojektowana jako kanadyjska odpowiedź na zagraniczne platformy kryptowalutowe. Jej siła opierała się na trzech filarach: bezpiecznym przechowywaniu kryptowalut pod kanadyjską jurysdykcją; zgodności z kanadyjskimi ramami regulacyjnymi; oraz analizie zachowań i zachowań Kanadyjczyków w zakresie transakcji.

Trzeci filar jest najbardziej strategiczny. Wiedza o tym, kiedy, gdzie i jak pieniądze się przemieszczają, ujawnia nie tylko sytuację na rynkach, ale także sytuację polityczną. Wzorce płynności, demografia i zachowania mogą wpływać na ocenę ryzyka, wyczucie rynku, a w rękach zagranicznych – wpływać na stabilność.

Robinhood zyskał nie tylko klientów i kod, ale także mapę zachowań w czasie rzeczywistym dotyczącą aktywności cyfrowych aktywów w Kanadzie — prawdziwą kopalnię złota po zintegrowaniu jej z amerykańskimi zbiorami danych.

Wraz z przejęciem firmy przez Robinhood, ta inteligencja behawioralna przeniosła się na południe. W połączeniu z amerykańskimi zbiorami danych, oferuje ona niezrównany wgląd w mikroklimat finansowy Kanady.

Podkreślono również poważne problemy związane z imperium algorytmicznym. Rządy Kanady nie mogą wymagać od firm przechowywania danych na terytorium Kanady ani ujawniania zastrzeżonego kodu źródłowego na mocy postanowień Umowy Kanada-Stany Zjednoczone-Meksyk (CUSMA).

Tymczasem Kanada uzależniła się od infrastruktury chmurowej i płatniczej należącej do podmiotów zagranicznych. Nasze startupy szukają płynności na południu, a nie na północy, by budować naród. A algorytmy szkolone za granicą definiują teraz kanadyjskie ryzyko i wartość.

Kanada stała się w istocie krajem cyfrowych dzierżawców, rządzonym przez amerykański kolonializm monetarny i podległym kaprysom algorytmicznych czarnych skrzynek.

Po wojnie secesyjnej w USA bezrolni rolnicy uprawiali ziemię, która do nich nie należała, używając narzędzi, nad którymi nie mieli kontroli, i w zamian oddawali większość swoich plonów.

Oto Kanada w gospodarce algorytmicznej. Dzisiejsi kanadyjscy użytkownicy i innowatorzy dostarczają surowców – danych, treści, płynności – podczas gdy zagraniczne platformy są właścicielami torów, kontrolują algorytmy i czerpią większość wartości.

Ten model prosperuje, ponieważ jest reklamowany jako wygodny. Kanadyjczycy korzystają z platform zagranicznych, ponieważ są szybkie, niezawodne i powszechnie stosowane. Nierównowaga sił tkwi w infrastrukturze.

Kanadyjczycy zbudowali zaufanie do WonderFi. Kanadyjczycy zaludnili sieć. Kanadyjczycy przestrzegali zasad. Po sprzedaży, zasady przejęła Waszyngton. My uprawiamy cyfrowe pola. Oni zbierają plony.

Rząd Stanów Zjednoczonych zdołał również przejąć kontrolę nad znaczną częścią kanadyjskiego systemu finansowego, co stanowi formę kolonializmu monetarnego. Na przykład stablecoiny, czyli kryptowaluty, których wartość jest powiązana z realnymi aktywami, są reklamowane jako narzędzia efektywności. W praktyce jednak stanowią one narzędzie do rządzenia.

Gdy kanadyjskie platformy integrują stablecoiny denominowane w dolarach amerykańskich, emitowane zgodnie z prawem USA, każda transakcja — nawet pomiędzy dwoma Kanadyjczykami na kanadyjskiej ziemi — podlega amerykańskim przepisom dotyczącym przeciwdziałania praniu pieniędzy i nadzorowi.

To tworzy absurdalną rzeczywistość, w której kanadyjscy regulatorzy mają mniejszy wgląd w transakcje krajowe niż władze amerykańskie. To jest kolonializm monetarny oparty na algorytmach – zagraniczny nadzór monetarny narzucany za pomocą narzędzi cyfrowych; narzucanie zagranicznego nadzoru monetarnego, jedna transakcja na raz.

Nieprzejrzyste algorytmy w coraz większym stopniu kontrolują możliwości ekonomiczne w tym kraju. Kredyty kiedyś pochodziły od bankiera, który znał się na rzeczy. Dziś pochodzą z modeli uczenia maszynowego, szkolonych za granicą. Modele te są często zastrzeżone, szkolone na danych zagranicznych i prawnie chronione przed kontrolą.

Kanadyjskim przedsiębiorcom może zostać odmówione finansowanie, ponieważ algorytm zakodował ich jako „zbyt ryzykownych” na podstawie wzorców zaczerpniętych z innej gospodarki. Kanadyjczycy nie mają ustawowego prawa do uzyskania wyjaśnień, a żaden kanadyjski regulator nie jest upoważniony do ich żądania.

Przepisy CUSMA dotyczące własności intelektualnej zawarte w rozdziale 19 sprawiają, że żądanie transparentności algorytmów stanowi potencjalne naruszenie zasad handlu. O kluczowych możliwościach ekonomicznych coraz częściej decydują systemy podlegające zagranicznym regulatorom. Nasza przyszłość finansowa jest rozstrzygana przez czarne skrzynki w innych jurysdykcjach.

Podczas gdy Kanada śpi i cicho poddaje się algorytmicznemu imperium Ameryki, inne jurysdykcje traktują swoje systemy finansowe jako aktywa strategiczne.

W Indiach, Unified Payments Interface przetwarza ponad 10 miliardów transakcji miesięcznie w ramach jurysdykcji krajowej. Rozporządzenie Unii Europejskiej w sprawie rynków kryptoaktywów nakłada surowe ograniczenia na platformy kryptowalutowe.

W Brazylii system płatności natychmiastowych Pix obsługuje ponad 150 milionów użytkowników, jednocześnie zachowując krajowe dane transakcyjne. Podobnie w Chinach cyfrowy juan jest integrowany z krajowymi systemami płatności.

Choć ich podejścia różnią się między sobą — ochrona praw w UE, nacjonalizm infrastrukturalny w Chinach oraz partnerstwa publiczno-prywatne w Indiach i Brazylii — wszystkie te podejścia uznają systemy finansowe za dźwignie suwerenności.

Jednakże podczas gdy te kraje poświęciły lata na unowocześnienie przepisów i rozwój systemów płatności cyfrowych, Kanada dryfowała.

Ustawa Investment Canada nie klasyfikuje infrastruktury finansowej jako strategicznej, a przejęcia zagraniczne rzadko wiążą się z koniecznością przeprowadzania kontroli bezpieczeństwa.

Przepisy CUSMA dotyczące handlu elektronicznego zakazują obowiązkowego lokalnego przechowywania danych i ujawniania kodu źródłowego, podczas gdy negocjacje w ramach Światowej Organizacji Handlu grożą rozszerzeniem tych ograniczeń na cały świat.

Bez reform Kanada nadal będzie biernie przestrzegać reguł w algorytmicznym imperium — dostosowując się do zasad ustalonych gdzie indziej, ale egzekwowanych za pośrednictwem naszej własnej infrastruktury.

Aby uwolnić się od cyfrowego podziału zysków, konieczne jest podjęcie działań na trzech frontach: uprawnień ustawodawczych, możliwości technicznych i pozycji geopolitycznej.

Rząd powinien znowelizować ustawę o inwestycjach w Kanadzie, uchwalić ustawę o suwerenności cyfrowej i traktować systemy finansowe jako infrastrukturę krytyczną, a nie opcjonalne dodatki. Musimy inwestować w suwerenne systemy płatności, zasoby chmury obliczeniowej i narzędzia zarządzania sztuczną inteligencją. Jednocześnie rząd powinien negocjować wyłączenia w umowach handlowych i budować sojusze ze średniej wielkości demokracjami stojącymi przed tym samym dylematem.

Ten problem jest znacznie poważniejszy niż jedna sprzedaż czy jedna firma fintech. Chodzi o architekturę kanadyjskiej przyszłości gospodarczej. Czy pozostaniemy cyfrowymi dzierżawcami, eksportującymi wartość i importującymi zarządzanie, czy odzyskamy suwerenność nad systemami, które obecnie definiują władzę?

Stawka jest egzystencjalna. Imperium algorytmów kontroluje nie tylko finanse. Jego zasady dotyczą komunikacji, platform kulturalnych, chmury obliczeniowej, a nawet administracji publicznej.

Kanada stoi przed decydującym wyborem: pozostać cyfrowym dzierżawcą, eksportując wartość i importując zarządzanie, czy odzyskać kontrolę nad systemami, które definiują jej przyszłość gospodarczą. Tory jutra kładzione są dziś. Jeśli ich nie przejmiemy, będziemy podróżować przez cudze imperium.

Barry Appleton jest prawnikiem specjalizującym się w handlu międzynarodowym, wybitnym starszym pracownikiem naukowym i współdyrektorem Centrum Prawa Międzynarodowego na Wydziale Prawa w Nowym Jorku oraz pracownikiem naukowym Balsillie School of International Affairs.