Dyskusja panelowa (479): Czy uciszenie strzelaniny oznacza pokój i demokrację?

W tym odcinku Otwartego Forum gośćmi Göksel Göksu są politolodzy Vahap Coşkun, Sezin Öney i Kemal Büyükyüksel. W programie omówiono nowy proces, który rozpoczął się 12 maja decyzją PKK o samorozwiązaniu i złożeniu broni. Omówiono także podejście różnych grup społecznych do tego procesu i wkład, jaki wniosą one w demokratyczne społeczeństwo i politykę.

Stwierdzając, że wymiar broni w kwestii kurdyjskiej jest jednym z elementów, które determinują charakter reżimu w Turcji, Vahap Coşkun skomentował: „Głównym powodem autorytaryzmu polityki, pojawienia się deficytu wolności i demokracji w prawie, niestabilności w gospodarce i zdolności Turcji do działania w niezwykle ograniczonym obszarze działań w polityce zagranicznej była kwestia kurdyjska i związany z nią wymiar broni. Usunięcie tego wymiaru broni przyniesie zmiany we wszystkich tych obszarach”. Coşkun powiedział, że samorozwiązanie PKK jest nowym początkiem i podkreślił, że w tych ramach rozpoczyna się teraz nowa faza.

Oceniając, że proces ten będzie stawał się coraz bardziej przejrzysty i stanie się kwestią polityczną, Coşkun podkreślił, że należy podjąć kroki, aby zakończyć proceder wykorzystywania broni.

Odpowiadając na pytanie, dlaczego nie udało się zbudować zaufania do procesu, Coşkun podkreślił, że sytuacja ta ukształtuje się w miarę podejmowania kolejnych kroków i stwierdził, że należy zachować cierpliwość:

„Myślę, że chociaż społeczeństwo ma pewne wątpliwości i obawy, nie okazuje sprzeciwu, wyraża ciche przyzwolenie i uważam, że jest to niezwykle cenna kwestia. Musimy również przyjrzeć się samej polityce. Prawie wszystkie partie reprezentowane dziś w parlamencie, jeśli pominąć Partię İYİ, stwierdzają, że popierają ten proces. Innymi słowy, pomimo niezwykle ostrej krytyki ze strony bazy CHP, administracja CHP, zwłaszcza Özgür Özel i Ekrem İmamoğlu, nie cofa się w kwestii przyjęcia i poparcia procesu. Jest to niezwykle cenna sytuacja. Innymi słowy, ten proces faktycznie pokazuje, że społeczeństwo i polityka w jakiś sposób go zaakceptowały. Istnieją ważne elementy, które zapewnią ustanowienie zaufania. Możemy mówić o dwóch podstawowych elementach. Jednym z nich są kroki budowania zaufania. Innymi słowy, jeśli w trakcie tego procesu zostaną podjęte pewne kroki, takie jak uwolnienie chorych więźniów, którzy wyrazili pierwsze podstawowe żądania, wprowadzenie prawa o równym wykonywaniu kary i wdrożenie orzeczeń Sądu Konstytucyjnego i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, wówczas zobaczymy, że obawy i zmartwienia zmniejszą się, a wsparcie jeszcze bardziej wzrośnie”.

Kemal Büyükyüksel, który stwierdził, że proces powinien być omawiany za zgodą społeczeństwa, podkreślił, że jeśli te warunki zostaną spełnione, proces przestanie być czymś zarządzanym przez partię, a przekształci się w strukturę o oficjalnym statusie w ramach protokołu państwowego, w której ważną rolę będą odgrywać również inni aktorzy opozycji:

„W Turcji jest problem: zastosowano dyplomację tylnymi drzwiami, to zrozumiałe. Ale czy istnieje mechanizm i warunki, które mogą sprawić, że zadziałają one w następujących sekwencjach? To bardzo podejrzane. Ponieważ przede wszystkim nie zaobserwowaliśmy procesu, w którym odbywa się to publicznie w sposób, który pozwala na uzyskanie zgody opinii publicznej. Ponadto, gdy przyjrzymy się dyskusjom prowadzonym w tej sekwencji, odczuwamy, że coś jest doprowadzane do faktu dokonanego w tle i że pewne dyskusje mogą zostać otwarte w opinii publicznej później, innymi słowy, fakt, że kwestia Lozanny, która jest poważną kwestią, która może otworzyć dyskusje na temat tego, gdzie ostatecznie skończy się konstytucja lub status narodowy Turcji, zostaje nagle poruszona w tej sekwencji, sprawia, że ​​czuje się, jakby na pierwszym etapie była jakaś kalkulacja”.

Büyükyüksel, który ocenił, że „proces ma swój cel i jest przedstawiany opinii publicznej w sposób, który został zaprojektowany w tle i służy określonym celom”, powiedział, że takie procesy są „fait accompli”, opierając się na przykładach z całego świata. Zamiast tego powiedział, że są to rozwijające się i przekształcalne procesy, których celem jest pokój, demokracja i wolność słowa, w zależności od okoliczności, w miarę jak stają się publiczne:

„Tak więc istnieje społeczna legitymacja i strona konstrukcyjna tego biznesu, a na koniec dnia jest też to, że nie chodzi tylko o uzyskanie zgody ludzi i zrobienie tego. Ponieważ ostatecznie, po tym, jak elity polityczne rozwiążą ten problem, społeczeństwo znów będzie żyć razem. Problemem nie jest to, aby elity polityczne doszły do ​​porozumienia, ale aby móc na stałe zbudować grunt, na którym społeczeństwo będzie mogło żyć razem”.

Büyükyüksel: „Czy próbujemy stworzyć grunt, który doprowadzi do pokoju, a przez to do demokratyzacji i rozszerzenia wspólnej przestrzeni życiowej Kurdów i Turków, czy też próbujemy przekształcić ten proces w narzędzie, które można wykorzystać w ramach planu, za pomocą którego pewne elity polityczne chcą przekształcić reżim?” zapytał.

Büyükyüksel, który stwierdził, że proces, który jest przeprowadzany przez jednostki, utrudnia jego instytucjonalizację i przekształcenie w konsensus, powiedział: „Trwały pokój z zaufaniem do jednostek nie jest czymś, co można dobrze utrzymać. Trzeba budować zaufanie instytucjonalne. Jednostki są bardzo ważne, są charyzmatyczne. Te procesy nie mogą łatwo przebiegać bez wielkich charyzmatycznych jednostek. Ale aby uczynić zgodę społeczną trwałą, musi zostać zinstytucjonalizowana i wyjść z rąk jednostek. Może się to zdarzyć z czasem, różne kroki można naprawdę podjąć z czasem, ale jest taka sytuacja, że ​​dzisiaj nie mamy żadnego dokumentu, który gwarantuje, że różne kroki można podjąć z czasem, nie ma nic”.

Sezin Öney powiedział również, że system prezydencki, który Turcja przyjęła w 2017 r., próbuje przekształcić się w nowy „pełny system” i że w tym systemie nie ma miejsca na opozycję:

„Zmierzają w tym kierunku. Ponieważ w przemówieniu prezydenta Erdogana Ekrem İmamoğlu i jego otoczenie zostali opisani jako największa organizacja przestępcza w historii Republiki. To niewiarygodne zdanie. Proces pokojowy już postępuje, zostanie przeprowadzony. Dlatego jest to również szczegół. Można do tego podejść tak, jakby wszyscy cierpieli w Turcji, gdy nadejdzie ich kolej. Można to również postrzegać jako okres przejściowy. Jednak gdy spojrzymy na to jako na sytuację strukturalną, proces ten ma obecnie miejsce tylko wśród elit. A elity zawsze mogą zmienić zdanie. Innymi słowy, politycy, liderzy organizacji i osoby sprawujące władzę mogą zmienić zdanie zgodnie z własnymi interesami. Tak jest również na świecie, a szczególnie w dzisiejszej Turcji, możliwy jest dublet”.

Öney stwierdził, że Trump dokonał politycznego zwrotu o 180 stopni i zasugerował, że Trump pozostawił Izrael w tyle i że ta sytuacja wpłynie na proces polityczny w Turcji. Oney Ahmed powiedział, że zdjęcie, które pokazał z Trumpem, wywołało zupełnie nowe negocjacje dotyczące procesu:

„Dzisiaj Izrael również mówi, że powinniśmy stworzyć własny przemysł obronny i nie otrzymywać żadnego wsparcia od Ameryki. Doszło do tego punktu. Izrael obecnie przeżywa kryzys, który przeżywa Europa. To są bardzo duże zmiany strukturalne na Bliskim Wschodzie. Wcześniej podpisali porozumienie z Al-Shara dotyczące statusu YPG i SDF w sprawie Rożawy, w którym osiągnięto bardzo poważne korzyści, a Ameryka odegrała w tym ważną rolę. To porozumienie zostało teraz unieważnione. Dlatego teraz nastąpią zupełnie nowe negocjacje w sprawie Syrii. Tutaj, w Syrii zostanie ustanowiony nowy stół negocjacyjny, ukształtowany przez Al-Shara, kraje Zatoki Perskiej i oczywiście Turcję, gdzie na pierwszy plan wysuną swoje własne plany. Ustanowienie tego stołu zmieni wszystkie równowagi. To, co zobaczymy w nadchodzącym okresie, to nie rozbrojenie ani nic takiego. W najlepszym razie jest to przedłużające się kręcenie piłką. Nie zostanie zawarte żadne prawdziwe porozumienie polityczne w Turcji, które również zostanie rozegrane”.

W programie pytanie „Czy możliwe jest stworzenie klimatu pokoju społecznego w sytuacji, gdy Selahattin Demirtaş został zwolniony, a Ekrem İmamoğlu i Ümit Özdağ przebywają w więzieniu?” Ta kwestia również została omówiona.

Kemal Büyükyüksel, który ocenił, że największym problemem w Turcji jest obecnie to, że system prawny nie działa w każdym przypadku tak samo, stwierdził, że problem ten leży również u podstaw konfliktu kurdyjskiego:

„Mogą istnieć braki, luki, aspekty, które nie zostały wyrażone w pamięci społecznej, wszystko może być wadliwe. Ale istnieje pewna spójność. (Odnosząc się do milczenia o strzelaninie) To może być miłe. Nikt nie może powiedzieć, że tak czy inaczej nie powinno się to wydarzyć, oczywiście konflikt powinien się zakończyć. Ale jest to: czy to naprawdę transformacja? Czy też jest to ruch, który można wykonać z motywów bezpieczeństwa, gdzie te same państwowe kodeksy, ta sama nauka pamięciowa są utrzymywane, a pewne stanowiska i obszary są otwierane koniunkturalnie? Ponieważ dopóki pozostaje zorientowane na bezpieczeństwo, może zawsze stanowić podstawę dla różnych ludzi do stosowania prawa w różny sposób. I to nie daje gwarancji na przyszłość. Ponieważ dopóki istnieje podwójne prawo, myślę, że pewnego dnia może ono przekształcić się w system, który można ponownie ustanowić dla wszystkich”.

Vahap Coşkun, który stwierdził, że nacisk położono na złożenie broni przez PKK, podkreślił również błąd w tworzeniu języka antyprocesowego i zwrócił uwagę na fakt, że İmamoğlu, Demirtaş, Kavala i Can Atalay również popierają obecny proces:

„Ponieważ wiedzą, że jeśli ten proces będzie postępował, stworzy potencjał demokratyczny. Ludzie, którzy są ofiarami autorytarnych działań rządu, popierają ten proces. Chcą, aby ten proces postępował. Dlatego uważam, że należy postawić sprawę w ten sposób. Innymi słowy, nieuchronne jest, że ten proces postępujący, przyjmujący ciało i krew oraz nieuchronnie umieszczany w ramach prawnych i politycznych będzie miał funkcję demokratyzującą w Turcji. Kiedy prawo egzekucyjne zostanie zmienione, nie tylko członkowie PKK na tym skorzystają. Kiedy turecki kodeks karny zostanie zmieniony, nie tylko członkowie PKK na tym skorzystają. Prawo antyterrorystyczne nie będzie dotyczyło tylko członków PKK. Wszyscy tam na tym skorzystają. A jeśli państwo chce przeprowadzić ten proces, nieuchronnie musi to zrobić w każdym razie”.