Kongre, 2026 Genel Bütçesinin ikinci turuna hazırlanıyor

Senato ve Temsilciler Meclisi'nin Ortak Ekonomi Komitelerinin 2026 Genel Ulusal Bütçesi'nin miktarı üzerinde oylama yapma süresinin geçen Pazar, 14 Eylül'de ve resmi bir çağrı bile yapılmadan dolmasının ardından, organik bütçe yasası için zaman bir kez daha sessiz ama kesin bir dönüm noktasına ulaştı. Dolayısıyla, yasa tasarısı, Hükümet'in önerdiği şekilde, ilk etapta tek bir peso bile görüşülmeden veya azaltılmadan, toplam değeri 557 milyar dolar olarak Kongre'ye ulaşacak.

Analistlere göre bu ihmalin çok geniş kapsamlı siyasi ve mali sonuçları olacak. Zira bundan sonra tartışılacak konu, bazı kesimlerin talep ettiği gibi bütçenin 557 milyar dolar, 547 milyar dolar ya da 530 milyar dolar olması değil, topluca onaylanması mı yoksa reddedilmesi mi olacak.

Burada görün: Denetçilik Ofisi, Aerocivil'de 5,67 milyar dolarlık iddia edilen mal varlığı kaybını tespit etti

Tüm bunlar, ekonomi komitelerinin bütçe metninin genel kurul toplantısına mı yoksa tamamen mi reddedileceğine karar vermesi gereken 25 Eylül'deki yeni kilit tarih olmasına rağmen , bu tarihten önce hükümet ve Kongre arasındaki müzakereler yoğunlaşmakla kalmayacak, aynı zamanda ülkenin bir kez daha "mali diktatörlük" altına girme olasılığına dair hesaplamalar da yoğunlaşacak ve geçen yıl olduğu gibi, yürütme organı harcama planını kararnameyle yayınlayacak.

Bazı analistlere göre hükümetin stratejisi, kongre çoğunluğunun başarısızlığına güvenmek, sürecin zayıflamasına izin vermek ve nihayetinde bir kararnameye kapı açmaktır. Bu yaklaşım, yasal olmasına rağmen, sürecin meşruiyetini zedeliyor ve yürütme organının gerginlik ve kısıtlamalarla dolu bir mali plan hakkında açık tartışmalardan kaçınmayı tercih ettiği algısını güçlendiriyor.

Gizli maliyetler

Bunlara ek olarak, San Buenaventura Üniversitesi'nden gelen son raporda, bu projenin beraberinde getireceği bir dizi "gizli maliyet" ele alınıyor. Bu maliyetler, hem mali açıdan hem de borç yönetimi açısından ekonomi üzerinde çok ciddi etkilere sahip olacak. Ayrıca vergi reformuna bağımlılık ve gelecek hükümetin sahip olacağı sınırlı manevra alanı da göz önünde bulundurulmalı.

Ekonomi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Julio Enrique Duarte liderliğindeki analiz, harcama planının sürdürülebilirliği konusunda çeşitli endişeleri gündeme getiriyor. Bunlardan ilki, bütçenin yüzde 91,4'ünün emeklilik, sağlık, transferler ve maaşlara ayrılmış olması.

Ayrıca okuyun: Düşük ekonomik büyüme, mali krizden çıkmanın bedeli

"Bu, yeni yatırım, altyapı projeleri veya sosyal programlar için yalnızca %8,6'lık bir bütçenin kaldığı anlamına geliyor . Bu da devletin yeni vatandaş taleplerine cevap verme veya stratejik projeleri teşvik etme kabiliyetini fiilen ortadan kaldırıyor." dedi.

Bu yapısal katılığa ikinci bir faktör daha ekleniyor: 26,3 trilyon dolarlık bir vergi reformuna bağımlılık. 2026 Bütçesi, ancak Kongre girişimi onaylarsa hesaplarını kapatıyor; bu da şu anda temel değişiklikler olmadan pek olası görünmüyor. Seçimlere giden siyasi iklim, sendikaların direnişi ve muhalefetin baskısı gibi faktörler, nihai gelirin daha düşük olacağını gösteriyor.

Benzer şekilde, vergi sistemi beklenen etkiyi yaratmazsa, seçenekler ikiye düşer: harcamaları kısmak veya daha fazla borçlanmak. Bu çözümlerin hiçbirinin kolay veya popüler olmadığını belirtmekte fayda var.

"Üçüncü gizli maliyet, projenin halihazırda taşıdığı açıkta yatıyor. Reformla bile, net bir finansman kaynağı olmadan 12 milyar dolarlık bir açık devam ediyor. Bu açık, söylemin ötesinde, eyalet hesaplarının tutmadığını ve daha düşük gelir senaryosunun daha ciddi ayarlamalar gerektireceğini hatırlatıyor," diye eklediler.

Diğer haberler: ANI, Bogota-Villavicencio otoyolunun tıkanıklığını açarken eski çevre yolunu da açıyor.

Dördüncü kritik unsur ise ağır borç yüküdür; zira Bütçe'nin sadece faize 70,7 milyar dolar ayırması öngörülmektedir ; bu rakam, ülkenin yatırıma harcadığı paranın büyüklüğüyle rekabet edebilecek düzeydedir. Bu, kamu kaynaklarının büyük bir kısmının yeni programları finanse etmek veya aileleri ya da işletmeleri desteklemek yerine, birikmiş borç yükümlülüklerini karşılamak için kullanıldığı anlamına gelir.

Bununla birlikte, faiz oranlarının yüksek olduğu ve Cumhuriyet Merkez Bankası'nın para politikasının hala %9,25 seviyesinde olduğu bir ortamda, bu alanın önümüzdeki yıllarda mali alana baskı yapmaya devam edeceğini de eklemekte fayda var.

Olasılıkların trafik ışığı

San Buenaventura Üniversitesi'nin raporunda, ulusal maliye için üç olası senaryo öneriliyor. Bunlar bir uyarı ışığı işlevi görüyor. Bunlardan ilki yeşil ışık. Tam reform onaylanırsa, açık GSYİH'nin %3,5'ine düşebilir ve borç %63 civarında sabitlenebilir. Bu da ekonomiye biraz nefes aldıracak ve enerji ile ulaştırma sübvansiyonlarının büyük ayarlamalar yapılmadan yerinde kalmasına olanak tanıyacak.

Sarı renkteki bölümde ise reform kısmen kabul edilirse açık yüzde 4,7'ye, borç ise yüzde 65'e çıkacak ve 13 trilyon dolarlık bir kesintiye gidilecek. Bu kesintiler öncelikle bölgesel projelere yapılan yatırımları etkileyecek, inşaat sektöründeki istihdamı ve yerel ekonomilerin dinamizmini doğrudan etkileyecek.

İlginizi çekebilir: San Victorino ve El Restrepo modası New York'taki Times Meydanı'na geliyor.

Raporda , "Kredi pahalı olmaya devam edecek, faiz oranları çok yavaş düşecek ve sübvansiyonlar daha az mali alana sahip olacak, enerji ve benzin fiyatlarında kademeli artış riski olacak" denildi.

Kırmızıyla gösterilen en kritik senaryo, reform yapılmadığı takdirde açığın GSYİH'nin %5,5'ini aşması ve borcun %67'ye yaklaşması. Bu durumda, hükümet 26 trilyon dolara kadar kesinti yapmak veya daha agresif bir şekilde borçlanmak zorunda kalacak ve bu da günlük yaşam üzerinde anında etki yaratacak: benzin, elektrik ve toplu taşıma fiyatlarında daha hızlı artışlar, daha yüksek tüketici ve ipotek kredisi maliyetleri ve iş kayıplarıyla birlikte daha düşük bölgesel yatırımlar.

Raporda, "Aileler için bütçenin gizli maliyetleri soyut rakamlar değil, somut risklerdir. Örneğin, yakıt sübvansiyonlarında bir kesinti, ayda 50 galon su tüketen bir hanenin aylık harcamasını 20.000 dolar artırabilir. Faiz oranlarında yarım puanlık bir artış, ipotek veya tüketici kredisi ödemelerini artıracaktır," vurgulanıyor. Dolayısıyla, 2026 Bütçesi yalnızca mali sürdürülebilirliğin değil, aynı zamanda demokratik sürecin meşruiyetinin de tehlikede olduğu bir çekişme alanına dönüşüyor. Kongre'ye önceden tartışılmadan 557 milyar dolarlık bir teklif sunması, kurumsal kırılganlığın ve hükümetin siyasi baskı stratejisinin bir göstergesi. DANIEL HERNÁNDEZ NARANJO

Portföy Gazetecisi