Tussen angst en algoritmes – waarom jonge kiezers van extremen houden
De Linkse Partij behaalde recordresultaten onder de 18- tot 24-jarigen, net als de AfD. Tussendoor? leegte. Wie zich afvraagt waarom de FDP en de Groenen ten onder gaan en waarom de extremen zo aantrekkelijk zijn, zal twee redenen vinden. Eén daarvan heeft te maken met de ouders.
Jong, politiek, besluiteloos – en klaar voor de grote omwenteling. Zo zou je het stemgedrag van 18- tot 24-jarigen bij de federale verkiezingen kunnen samenvatten. Waar ooit de FDP en de Groenen zegevierden, hebben nu de politieke rafelranden het overgenomen. De Linkse Partij behaalt recordresultaten , net als de AfD. Tussendoor? leegte.
Jonge kiezers zijn van nature wispelturig. Nog niet gebonden aan een feestje, soms hier, soms daar. Dat is altijd zo geweest. Maar deze keer is er iets anders. Deze verschuiving weg van het politieke centrum is geen toeval, maar het resultaat van een socialisatie die door twee dingen wordt gevormd: angst en algoritmen.
De angst komt van de ouders. Jongeren van tegenwoordig zijn minder opstandig dan vorige generaties. Sommigen van hen groeien op in een omgeving die gekenmerkt wordt door overbezorgdheid en zorg . Ze leven in vangnetten en durven de sprong in het onbekende niet te wagen. Hun politieke overtuigingen vallen vaak samen met de weg van de minste weerstand: ze stemmen op de partij die het eenvoudigste antwoord belooft op het meest urgente probleem. Mensen die zelf door onzekerheid worden geplaagd, klampen zich vast aan simpele oplossingen. Links of rechts – het belangrijkste is dat het stabiel aanvoelt. Dat gold in 2021 voor klimaatbescherming en in 2025 zal dat ook gelden voor migratie.
Tegelijkertijd worden internet en algoritmes geregeerd. Instagram, TikTok, YouTube – hier worden de verkiezingen beslist. 79 procent van de jonge kiezers haalt zijn informatie uit sociale media. Wie daar authentiek aanwezig is, wint. De AfD heeft dit begrepen, net als links. De gevestigde partijen? Te laat wakker geworden, te angstig gereageerd.
De verliezers van deze ontwikkeling zijn duidelijk: FDP en de Groenen. De FDP beloofde ooit welvaart en vrijgevigheid, maar is nu vertrokken als een tandeloze tijger. De Groenen waren ooit de hoop van de klimaatbeweging – en bleken vervolgens pragmatische mede-bestuurders van een stoplichtregering die door zichzelf faalde.
De verschuiving naar rechts is ook onder jongeren reëel, maar niet over de hele linie. Jongeren zijn niet collectief naar de marge gemigreerd. Er is eerder sprake van een polarisatie die wordt gevormd door twee grote angsten: de angst voor buitenlandse infiltratie en de angst voor sociale ongelijkheid.
Een overbeschermde generatie zoekt simpele antwoorden op complexe problemen. Mensen die migratie als een bedreiging zien, stemmen op AfD. Degenen die de verschuiving naar rechts als oorzaak zien van hun angst voor de toekomst, stemmen links. Twee kanten van dezelfde medaille: gekenmerkt door onzekerheid, gevoed door sociale media en aangewakkerd door partijen die doelbewust op emoties vertrouwen.
Een verloren generatie? Nee. Maar wel een onzekere. De echte winnaar van deze verkiezingen is niet links of rechts, maar het groeiende besef dat politiek noch oplossingen biedt, noch vertrouwen schept. En hoe zit het met de gevestigde partijen, waarvan de kern van de kiezers bestaat uit ouderen? Als ze niet snel leren om met een jongere generatie te praten in plaats van alleen maar óver hen, dan verliezen ze deze groep kiezers voorgoed.
Die welt
