Oceaanconferentie in Nice: Staten streven naar meer bescherming van de zee

Oververhit, verzuurd, vervuild: de oceanen van de wereld staan ​​onder druk. Nu bedreigt ook de toenemende diepzeemijnbouw de situatie. Toch zijn er veel redenen om voorzichtig om te gaan met deze kwetsbare oceanen.

De Verenigde Naties doen nu een nieuwe poging om de oceanen te beschermen. Vrijdag willen 130 landen in Nice, Zuid- Frankrijk , hun decennialange beloftes waarmaken met concrete acties. Tijdens de Derde VN-Oceaanconferentie (UNOC) in de Middellandse Zee wordt een reddingsplan voor de oceanen besproken.

Aan het begin van het evenement op maandag riep gastheer Emmanuel Macron op tot daadkrachtig optreden om de oceanen te beschermen: "We hebben snelle actie nodig, geen terugtrekking", zei de Franse president tegen vertegenwoordigers van de internationale gemeenschap.

Overeenkomst op volle zee in zicht

Macron beloofde dat het langverwachte VN-Verdrag inzake de volle zee binnenkort van kracht zou worden. Zo'n 15 extra landen hebben toegezegd het verdrag vóór het einde van het jaar te ratificeren. Daarmee wordt de drempel van 60 landen gehaald, waardoor het verdrag in werking kan treden. "Het verdrag zal worden uitgevoerd; dat is gebeurd", zei Macron maandag in Nice.

De overeenkomst zou het mogelijk maken om beschermde gebieden aan te wijzen in internationale wateren waar tot nu toe grotendeels geen wetten gelden. Dit is een van de onderwerpen die aan bod komen tijdens de VN-Oceaanconferentie in Nice, die tot en met vrijdag duurt.

Volgens het non-profitorganisatie Marine Conservation Institute is momenteel slechts 2,7 procent van de oceanen effectief beschermd tegen destructieve grondstoffenwinning. Dit is veel minder dan de doelstelling die is overeengekomen in het kader van het 30x30-initiatief, aldus het in Glen Ellen, Californië gevestigde instituut.

Het 30x30-initiatief heeft als doel om tegen 2030 30 procent van het land- en zeegebied te beschermen. "De volle zee mag niet het nieuwe Wilde Westen worden", benadrukte VN-secretaris-generaal António Guterres in Nice.

Macron en de mangaanknobbeltjes

Aan het begin van de UNOC-vergadering riep de Franse president op tot een moratorium op diepzeemijnbouw. ​​De zeebodem is op veel plaatsen rijk aan natuurlijke hulpbronnen. Maar het diepzee-ecosysteem, waar planten en dieren in totale duisternis de hoge waterdruk moeten weerstaan, wordt als uiterst kwetsbaar beschouwd. De flora en fauna zijn er nog grotendeels onontgonnen en de effecten van menselijke activiteiten zijn moeilijk in te schatten.

Frankrijk en dertig andere landen roepen op tot een tijdelijke stopzetting van de mijnbouw op de oceaanbodem. "Het zou waanzin zijn om een ​​economische exploitatie van de diepzeebodem te starten die de biodiversiteit zou vernietigen", waarschuwde Macron. Een moratorium is daarom "een internationale noodzaak", aldus de Franse president.

In deze context kon Macron het niet laten om een ​​sneer uit te delen aan de Verenigde Staten , die na lang aarzelen toch een vertegenwoordiger naar Nice stuurden: "De zeebodem is niet te koop, net zoals Groenland niet te koop is", zei de presentator, verwijzend naar de pogingen van de Amerikaanse president Donald Trump om diepzeemijnbouw te bevorderen en het grootste eiland ter wereld te annexeren.

De conferentie aan de Côte d'Azur wil de coalitie van 31 landen die oproepen tot een voorzorgspauze in de diepzeemijnbouw verder uitbreiden. Ook Duitsland steunt dit. Wetenschappers vrezen dat de winning van zogenaamde mangaanknollen ongerepte onderwaterecosystemen permanent zou kunnen vernietigen.

Duitsland kondigt vrijwillige toezegging aan

"De oceanen zijn de blauwe longen van de planeet. Ze produceren zuurstof, voorzien ons mensen van voedsel en vormen 's werelds grootste onderling verbonden ecosysteem", benadrukte de Duitse minister van Milieu Carsten Schneider in Nice. Internationale samenwerking om de oceanen te beschermen is essentieel.

Schneider is van plan om in Nice verschillende vrijwillige toezeggingen van de Duitse federale regeringen te presenteren. Deze omvatten onder meer de berging van oude munitie uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog in de Noordzee en de Oostzee. Daarnaast zullen partnerlanden, waaronder Brazilië, Indonesië en Senegal, ondersteuning krijgen bij het aanwijzen van beschermde gebieden op volle zee.

De VN-conferentie zal zich ook richten op de voorbereidingen voor de komende onderhandelingsronde voor een plasticakkoord in augustus. "Wat wij mensen terugbrengen naar de oceanen is veel te vaak slechts ons eigen plastic afval. Dat moet veranderen", aldus de bondsminister van Milieu. Het is goed dat de oceaan "eindelijk de aandacht krijgt die ze verdient" tijdens de VN-conferentie.

Om het Verdrag inzake de volle zee te ratificeren, moeten in Duitsland twee wetten worden aangenomen. Of dit eind dit jaar kan gebeuren, is onduidelijk. "Het doel is om deel te nemen aan de eerste Conferentie van Partijen", aldus een woordvoerder van het Duitse ministerie van Milieu. Deze zou in augustus 2026 in New York kunnen plaatsvinden.

Bescherming tegen sleepnetten

Het Verenigd Koninkrijk kondigde maandag aan de trawlvisserij verder te beperken, omdat deze vorm van visserij de zeebodem beschadigt en bovendien klimaatschadelijke CO2 uitstoot. De Britse beschermde gebieden waar trawlvisserij verboden is, worden uitgebreid van de huidige 18.000 naar 48.000 vierkante kilometer.

Gastland Frankrijk had ook plannen aangekondigd om de trawlvisserij te beperken – zij het op een lager niveau: het zal in de toekomst verboden worden in vier procent van de Franse wateren, in plaats van de huidige 0,1 procent. Milieuactivisten noemen dit onvoldoende.

AR/pgr (afp, dpa, rtr)