Het aantal meldingen van haatdragend gedrag bij het leger steeg in 2024, na jaren van gestage daling

Volgens gegevens verkregen door CBC News heeft het Canadese leger het afgelopen jaar een opleving gezien van meldingen van haatdragend gedrag en racisme, na jaren van daling.

De gedetailleerde informatie komt op een moment dat het leger te maken heeft met een nieuwe reeks beschuldigingen van extremisme en laakbaar gedrag.

Deze plotselinge ommekeer heeft de nieuwsgierigheid gewekt van experts op het gebied van extreemrechts. Volgens hen is het geen toeval dat de cijfers in 2024 begonnen om te keren, precies op het moment dat er in de Verenigde Staten een turbulente politieke en sociale verandering plaatsvond met de herverkiezing van Donald Trump als president - en terwijl het Canadese leger al jaren bezig is met een missie om de eigen cultuur te veranderen.

De commandant van het Canadese leger bekijkt het bewijsmateriaal met ontzetting.

"Ik denk dat de soldaten van het Canadese leger net zo woedend zouden moeten zijn als ik over de impact die dit op hun reputatie heeft", zei luitenant-generaal Mike Wright in een recent interview.

Uit de nieuwe gegevens blijkt dat er vorig jaar 54 incidenten zijn gemeld bij het Hateful Conduct Incident Tracking System (HCITS) – bijna het dubbele van wat er in 2023 werd geregistreerd. Het trackingsysteem werd enkele jaren geleden opgezet naar aanleiding van een reeks gevallen van extremisme en publieke vernederingen.

Sinds 2020 zijn er 364 gevallen van haatdragend gedrag gemeld in het HCITS-register.

Na een aanvankelijke piek in de meldingen vertoonden de cijfers een geleidelijke daling tot de ommekeer van vorig jaar. De HCITS registreerde stijgingen in de meeste categorieën van wat het leger definieert als haatdragend gedrag, waaronder het plegen van haatzaaiende uitlatingen en propaganda (26 in 2024 versus 10 in 2023) en het uiten van bedreigingen (17 in 2024 versus 11 in 2023).

Volgens deskundigen die de gegevens bestuderen, kunnen de sociale en politieke gebeurtenissen ten zuiden van de grens een verklaring zijn voor de verontrustende opleving.

"Er is een verband tussen die opkomst en de verkiezing van Donald Trump", aldus Andy Knight, een politicoloog aan de Universiteit van Alberta die onderzoek doet naar extreemrechts extremisme.

Hij zei dat Trumps opkomst "een aanzienlijk gevoel van empowerment" heeft gebracht aan degenen die antidemocratische retoriek verspreiden, "met name gericht tegen zwarte en gekleurde individuen."

Knight schreef een uitgebreid onderzoek voor het Department of National Defence (DND) naar blanke suprematie, racisme, vreemdelingenhaat en discriminatie binnen het Canadese leger.

Het rapport, dat vóór de laatste Amerikaanse presidentsverkiezingen werd geschreven, werd in december 2024 ingediend. Ongeveer twee maanden geleden werd het rapport opgevolgd door een persoonlijke briefing voor leden van het ministerie van Defensie in Ottawa.

Knight zegt dat hij een "explosieve" anti-immigratieopmerking van een voormalig lid van de Canadese strijdkrachten (CAF) met het ministerie deelde. Hij zei dat hij de "echte Canadese bevolking" probeerde te behouden, die voor hem blank was.

"Hij zei: 'Ik ben bij het leger gegaan om te leren hoe ik bruine en zwarte mensen kan doden'", aldus Knight.

Hij zei dat de DND-leden hun hoofd schudden bij deze onthulling.

Ze zeiden: 'Weet je wat? We weten dat er zulke mensen in het leger zitten. Maar we hadden niet verwacht dat ze zo openlijk zouden zijn.'

Tumultueuze decennium voor CAF

Naast het externe sociale en politieke klimaat zijn er waarschijnlijk ook interne drukfactoren die bijdragen aan de ommekeer.

Het Canadese leger probeert al meer dan tien jaar niet alleen haatdragende activiteiten, maar ook seksueel wangedrag uit te roeien met een reeks nieuwe, strenge maatregelen.

"Er is weerstand tegen die cultuurverandering", zegt Barbara Perry, een onderzoeker die extremisme bij de CAF heeft bestudeerd.

Het leger probeert bepaald gedrag in toom te houden, zei ze, en die inspanningen worden gezien als "intrusief, of een schending van hun rechten en vrijheden. Dat trekt mensen dus aan tot extremistische verhalen."

De recente toename van incidenten met haatdragend gedrag komt ook ondanks de strenge maatregelen die de voormalige legercommandant en inmiddels gepensioneerde generaal Wayne Eyre bijna vijf jaar geleden nam door middel van een reeks beleidsinitiatieven en dreigementen met disciplinaire maatregelen.

Eén van de maatregelen die destijds werd ingevoerd, was de verwachting dat soldaten racistisch en schandelijk gedrag onder elkaar zouden aankaarten als ze daar getuige van waren.

Dat is niet gebeurd. Gezien de meest recente gevallen zegt Wright dat hij ontsteld en boos is.

"Dat vind ik het meest verontrustend", zei Wright. "Ik vraag soldaten om voorbereid te zijn om uiteindelijk de strijd in te gaan, om de moed te hebben om de strijd in te gaan. Er zijn mensen die niet de morele moed hadden om naar voren te stappen en ongepast gedrag aan te kaarten toen ze het zagen."

Begin juli kwam in Quebec een terrorismezaak aan het licht, waarbij twee dienende soldaten, een voormalig lid en een burger, een voormalige cadet-instructeur, ervan werden beschuldigd een extremistisch, anti-regeringscomplot te hebben gesmeed om een stuk land in te nemen . Ze zouden een arsenaal aan zeer beperkte wapens en militaire uitrusting hebben opgeslagen, waaronder geavanceerde nachtzichtapparatuur.

De RCMP heeft Simon Angers-Audet, 24, Raphaël Lagacé, 25, en Marc-Aurèle Chabot, 24, aangeklaagd voor het faciliteren van terroristische activiteiten en andere misdrijven met betrekking tot de illegale opslag van vuurwapens en het bezit van explosieven en verboden apparaten.

Een vierde man – Matthew Forbes, 33 – wordt beschuldigd van wapenbezit. Het Openbaar Ministerie (DND) erkent dat Forbes en Chabot ten tijde van hun arrestatie op 8 juli actieve militairen waren.

Er lopen nog twee onderzoeken, waaronder een onderzoek door de militaire politie, naar een inmiddels opgeheven Facebookgroep waarin leden van de Cameron Highlanders of Ottawa (Duke of Edinburgh's Own) naar verluidt haatdragende en ongepaste content hebben gepost .

Volgens gegevens verkregen door CBC News heeft het leger sinds 2020 erkend dat 21 incidenten van haatdragend gedrag hebben geleid tot de vrijlating van leden op grond van het disciplinaire systeem.

Er zijn oproepen gedaan aan het leger om proactiever te zijn in het informeren van de burgerpolitie wanneer zij gevallen van haatdragend gedrag ontdekken. Deze pogingen hebben tot nu toe niets opgeleverd.

Het is aan de contraspionagedienst van het leger om extremisten binnen de gelederen te identificeren. Het Ministerie van Defensie werd gevraagd of de eenheid een rol speelde in de recente zaak in Quebec.

In een schriftelijke verklaring erkende het departement alleen dat "de militaire politie het onderzoek onder leiding van de Royal Canadian Mounted Police steunde". De vraag of de contraspionagedienst zelf onderzoek had gedaan, of zelfs maar op de hoogte was van de militie-achtige training van de verdachte, bleef onbeantwoord.