Classicisme in de voortuin

In de neurowetenschap is het concept van de onverwachtse beloning een bekend begrip. Een niet vooraf bedachte schoonheidsbeleving komt nog harder binnen als er een verassingseffect in zit. Voorbeeldje: wie naar Florence reist en naar de Galleria dell’Accademia gaat die weet: ik ga straks de David van Michelangelo zien. Hoe indrukwekkend het beeld ook is, het onverwachte gaat ten koste van de impact.

Maar als je door Oldenzaal of Purmerend loopt te kuieren en boem, daar staat hij onder de waaierschutting, dan hakt het er veel harder in. Nou ja, bij mij dan. Misschien heeft het ook juist met het contrast van de omgeving te maken. Als een borstbeeld van Julius Caesar of een Korinthische pilaar niet in een klassieke omgeving staat, dan valt die natuurlijk ook veel meer op. In een museale biotoop is het weinig opmerkelijk dat er werken van ontstellende schoonheid staan. In de particuliere beeldentuinen zie je ook het verschil dat er vaak zit tussen de bedoeling en het daadwerkelijke esthetische resultaat.

Bovendien kunnen deze beelden in buurten en wijken echt een landmark worden. Mijn buurman liep eens een verlaten discuswerper tegen het lijf. De werparm was inmiddels afgebroken, alsof hij in de loop der tijd een beeldenstorm had overleefd. Het was een heel gesleep, maar hij staat nu al jaren in een naamloos plantsoentje naast de autotunnel heel erg zichzelf te zijn. Met Koningsdag heeft hij een oranje hoedje op, met Kerst een baardje. En nu is het ook ‘dat plantsoen met het beeld’ geworden.