Landbouw | Conferentie van landbouwministers: milieunormen in gevaar

"Het huidige EU-subsidiesysteem maakt degenen die al alles hebben dik, ten koste van de gemeenschap", vertelde Reinhild Benning van de Duitse milieuhulp (DUH) dinsdag aan journalisten. Subsidies worden nog steeds massaal verdeeld over de toch al grote, industriële landbouwbedrijven.

De DUH maakt deel uit van de alliantie "We're f*cking up!" , die zich sinds 2011 verzet tegen milieuvernietigend landbouwbeleid. Wanneer de landbouwministers van de Duitse deelstaten aanstaande donderdag bijeenkomen voor een speciale conferentie van landbouwministers (AMK), is de alliantie van plan om op de vergaderlocatie in Berlijn actie te voeren om hen op te roepen zich te verzetten tegen de plannen van de Europese Commissie . De Commissie is van plan het budget voor het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) te verlagen en de milieunormen waaraan de financiering is gekoppeld verder te verlagen. De landbouwministers willen de toekomst van het GLB na 2027 bespreken – de huidige financieringscyclus loopt tot volgend jaar. Er wordt geen resultaat verwacht. Niettemin zijn de milieu- en klimaatbeschermingsnormen al verlaagd in het kader van de zogenaamde vereenvoudigingspakketten.

Landbouwsteun wordt al sinds 1962 op Europees niveau geregeld. Aanvankelijk was het doel om regels vast te stellen voor het veiligstellen van de inkomsten van boeren en de ontwikkeling van plattelandsgebieden. Onlangs heeft de EU in haar strategische plannen vastgelegd dat rekening moet worden gehouden met de doelstellingen van de Europese Green Deal en de Biodiversiteitsstrategie. De alliantie heeft zich immers ooit ten doel gesteld om 40 procent van haar financiering te besteden aan het verminderen van broeikasgassen.

EU-financiering voor boeren is gekoppeld aan de naleving van milieu- en klimaatbeschermingsnormen. Zelfs de huidige financiering is door milieuorganisaties en wetenschappers als ontoereikend bekritiseerd. Twee jaar geleden toonde een onderzoek van het Bundesamt für Umwelt (UBA) aan dat de manier waarop de middelen worden gebruikt nauwelijks effect heeft op het klimaat. Het agentschap adviseerde daarom om bestaande wetgeving aan te passen, veengebieden te vernatten, meststoffen efficiënter te gebruiken, de veestapel regionaal te verkleinen en de middelen beter te verdelen.

Aangezien het aandeel van de landbouw in de broeikasgasemissies in Duitsland op meer dan 8 procent wordt geschat, acht de UBA beheersing dringend noodzakelijk. Dit komt ook doordat meer dan de helft van de landbouwemissies te wijten is aan de uitstoot van het bijzonder klimaatschadelijke methaan. Dit gas ontstaat tijdens de vertering van runderen en andere herkauwers, maar ook in biogasinstallaties.

De CDU en CSU eisen momenteel echter alleen inflatiecorrectie voor de GLB-begroting, terwijl de Europese Commissie zelfs bezuinigingen overweegt. Bovendien willen de CDU-geleide deelstaten het voorstel van bondsminister van Landbouw Alois Rainer volgen om de normen voor goede, biologische landbouw te verlagen. Het motto: bureaucratie verminderen.

Reinhild Benning vreest dat Rainer "de toch al minimale normen op het gebied van dierenwelzijn en milieubescherming verder wil uithollen". Daarnaast wordt er geprobeerd vrijstellingen te verkrijgen van het wettelijk minimumloon in de landbouw, wat vooral laagbetaalde seizoenarbeiders zou treffen. De alliantie pleit daarentegen voor het koppelen van subsidies aan strengere milieudoelstellingen en voor de invoering van verplichte etikettering door de overheid voor de veehouderij.

De alliantie steunt de oproep van de EU om de inkomens van boeren te verhogen door middel van bindende contracten tussen de verwerkende industrie en supermarkten. Prijsdumping in de voedselproductie moet eindelijk stoppen. Grote zuivelbedrijven zoals Deutsche Milchkontor en winkelketens zoals Aldi, Lidl en andere kunnen nog steeds dumpingprijzen voor rauwe melk afdwingen door middel van ondoorzichtige en late betalingen aan producenten.

Benning benadrukte dat het huidige systeem vooral grote bedrijven bevoordeelt die veel voor de export produceren. Landbouwsubsidies worden nog steeds grotendeels per hectare betaald, wat ook ten goede komt aan bedrijven zoals farmaceutisch bedrijf Merckle, de fabrikant van verwarmingstechnologie Viessmann en Aldi, waarvan sommige eigenaar zijn van landbouwbedrijven. Voor Benning is het duidelijk dat milieu- en klimaatbeschermingsmaatregelen en sociale normen ook boeren ten goede komen: "Zonder een stabiel klimaat, een goed functionerende waterhuishouding, biodiversiteit en een gezonde bodem wordt voedselproductie op de lange termijn steeds moeilijker."