Duurzaamheid versus voedselzekerheid: een steriel debat.

De afgelopen decennia is het debat over de milieukosten van het voeden van de inmiddels meer dan negen miljard mensen geïntensiveerd, omdat het garanderen van voedselzekerheid voor een steeds groeiende bevolking onvermijdelijk gevolgen heeft voor het milieu. Dit wetsvoorstel is belast met de landbouwsector, die steeds meer moet produceren en tegelijkertijd steeds minder moet vervuilen.

Om de voedselproductie al meer dan 10.000 jaar te waarborgen, heeft de landbouw de ecologie van de wereld op allerlei manieren noodzakelijkerwijs veranderd. Het ging om het veranderen van de plantensoorten die we eten, het binnendringen van ecosystemen om de landbouw- en veeteeltmogelijkheden te vergroten en, sinds de tweede helft van de 20e eeuw, het introduceren van landbouwchemicaliën die de productiviteit verbeteren, maar waarvan het willekeurige gebruik de bodem en het water verontreinigt.

Tegenwoordig begrijpen we dat alle gedomesticeerde planten en dieren genetisch gemanipuleerd moesten worden door mensen om een efficiëntere landbouwproductie te bereiken, hetzij empirisch, hetzij door de ontwikkeling en toepassing van technische en wetenschappelijke kennis. We weten nu ook dat productiviteit niet zozeer afhangt van de uitbreiding van de landbouwgrenzen, maar van de introductie van efficiëntere processen, en dat veel van deze processen vervangen kunnen worden door goede praktijken die negatieve effecten verminderen of elimineren.

Tot nu toe is de mensheid erin geslaagd om voldoende voedselproductie in stand te houden (economische en sociale toegang voor iedereen is een ander verhaal), maar we moeten ook erkennen dat de stijgende vraag naar voedsel de fragiele balans tussen productiviteit en duurzaamheid in gevaar brengt.

Verhoging van de landbouwproductie en het behoud van diverse ecosystemen zijn geen elkaar uitsluitende doelstellingen. Om dit te bereiken, is het noodzakelijk te erkennen dat het respecteren van beschermde gebieden, het beschermen van bossen en oerwouden en het voorkomen van verontreiniging van bodems, rivieren en zeeën uiteindelijk noodzakelijke maatregelen zijn voor duurzame ontwikkeling – ontwikkeling die voedselproductie in het heden en de toekomst garandeert, de negatieve impact van landbouwactiviteiten op het milieu vermindert en, indien mogelijk, elimineert, kortom, het bereiken van de noodzakelijke balans tussen deze twee gebieden.

Als dit evenwicht behouden blijft, kunnen we voedsel produceren voor de huidige vraag en voldoende voorraden garanderen voor toekomstige generaties. Hoewel dit alleen mogelijk is met de deelname van alle belanghebbenden, is het ook waar dat dit moet beginnen met overheidsingrijpen, via overheidsbeleid en, waar nodig, via regelgevende en juridische kaders voor milieu- en landbouwaangelegenheden. Overheden uit beide sectoren moeten vanaf het begin volledig samenwerken en hun unilaterale standpunten verschuiven naar een gedeelde visie. We moeten erkennen dat er vandaag de dag sprake is van onvolmaakte concurrentie tussen de instellingen die verantwoordelijk zijn voor beide kwesties.

We kunnen de druk die vanuit verschillende maatschappelijke sectoren wordt uitgeoefend evenmin negeren. Aan de ene kant zijn er milieugroeperingen die pleiten voor een einde aan extensieve landbouw en veeteelt, de ongecontroleerde vangst van vis in rivieren en zeeën, en aan slechte landbouwpraktijken, maar die uiteindelijk de vooruitgang ontkennen die ons in staat stelt het voedsel te produceren dat de bevolking consumeert. Aan de andere kant zijn er producenten van allerlei aard, die in de hele productieketen druk uitoefenen om een breed scala aan voedingsmiddelen te blijven aanbieden, en consumenten, die ook druk uitoefenen om die te verkrijgen; vaak ten koste van duurzame ontwikkeling.

Beide standpunten, tot het uiterste doorgevoerd, zijn onrealistisch en onhoudbaar. Vandaar het belang van overheidsbeleid en politieke beslissingen die erop gericht zijn te voorkomen dat dergelijke extremen escaleren en te zoeken naar verstandige, tussenliggende standpunten die een evenwicht mogelijk maken tussen de twee doelstellingen: voedselzekerheid en duurzame ontwikkeling.

De enige activiteit die ons tot nu toe in staat stelt om natuurlijke hulpbronnen om te zetten in voedsel, is landbouw. Om dit duurzaam en tegelijkertijd efficiënter te maken, zullen we vergaande verbeteringen in productiesystemen moeten doorvoeren, zoals het verhogen van de productie in gebieden die al voor dit doel zijn aangewezen, het behouden van de bodemgezondheid en het verminderen van het waterverbruik per geproduceerde eenheid, naast andere maatregelen. Om dit te bereiken, zullen we gebruik moeten maken van toegepaste wetenschap in de landbouw.

Wetenschappelijke innovaties en ontwikkelingen tonen aan dat we in staat zijn om al het voedsel te produceren dat we nodig hebben, als we de middelen gebruiken die ons vandaag de dag ter beschikking staan. In landen waar voedseltekorten heersen, zoals het onze, zijn die middelen zelfs nog noodzakelijker.

De goede traditionele landbouwpraktijken die onze boeren toepassen, gecombineerd met de vooruitgang die kunstmatige intelligentie, precisielandbouw, de bio-economie en biotechnologie bieden, waaronder de krachtige CRISPR-Cas-tool, zullen de Mexicaanse landbouw in staat stellen om de uitdaging van onze realiteit aan te gaan: meer produceren om voedselzekerheid te garanderen en tegelijkertijd het evenwicht van ecosystemen te behouden. Deze uitdaging is reëel; de keuze tussen het ene of het andere pad is dat niet.

Om deze uitdaging het hoofd te bieden, is een beleid nodig dat de acceptatie en het gereguleerde gebruik van wetenschappelijke en technologische vooruitgang inhoudt, ongehinderd door louter ideologische standpunten die leiden tot overregulering of het verbieden van instrumenten die ons zouden helpen onze voedselafhankelijkheidsproblemen op te lossen. Bijvoorbeeld door toegang te verlenen tot diverse ontwikkelingen in de biotechnologie die worden toegepast in de landbouw, conform de richtlijnen voor bioveiligheid die het land al hanteert.